Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Venedik Doçu’nun ve tüccarlarının Osmanlı Devleti’ndeki ticarî ve siyasî çıkarlarını korumak ve daha fazla imtiyazlar kopartmak için İstanbul’da açtıkları temsilciliğe ‘balyos’ veya ‘baylos’ adı verildi.

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Hümayun Kalemiye kesiminin temel 4 birimi vardı ve bunlar: Beylik; Tahvil; Rüûs ve Amedi Kalemleri idi. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Birincisi; Greklerin, Atina ve Sparta gibi çeşitli site/ şehir devletlere sahip olmalarıdır. Bölgedeki iktisadî hayatın en önemli araçlarından olan dış ticaret diplomasinin gelişmesini olumlu olarak etkileyen ikinci önemli neden olmuştur. Grek devletleri arasındaki ortak dil, din, kültür ve benzer siyasî sisteme sahip olmaları diplomasinin gelişmesini etkileyen son nedendir.

Yanıt Açıklaması: Roma İmparatorluğu’nun çok kuvvetli ve dinamik bir askerî güce sahip olması; buna dayanarak fetihçi bir siyaset takip etmesi ve bunu başta komşuları olmak üzere diğer devletlere kabul ettirmesiydi. Roma’nın hâkimiyetini doğrudan askerî yolla sağlamasından ve komşularıyla olan meselelerini yine bu şekilde çözmesinden dolayı; daha da önemlisi, bu üstün askerî gücünden dolayı çevresindeki devletleri kendisiyle eşit görmediği için diplomasiye ihtiyaç duymamıştır.  imparatorluğa hâkim olan iktisadî yapısıyla alakalıdır.  Roma İmparatorluğu’nun geniş bir coğrafyada hâkim güç olarak kendi dilini ve kültürünü dayatmasıydı. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Orhan Gazi döneminde yaşanan kurumsallaşma, Divan-ı Hümayun’un ve bürokratik bir sınıfın (“katip sınıfı” nın) doğuşunu sağlamıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılda Osmanlı'da yabancı elçilerin ikametiyle ilgili yeni düzenlemeler yapılmış, daha önce yabancı elçiler Elçi Hanında ikamet ederken 1646 yılından itibaren Galata’ya yerleşmelerine ve burada elçilik binaları yapmalarına izin verilmiştir. XVII. yüzyıl ortalarında pek çok elçilik Pera’ya (Beyoğlu) taşındı.

Yanıt Açıklaması: Diplomasi kelimesi ilk olarak Grekçede kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Burada kullanılan temel kavram müdârâ’dır. Kelime anlamı, görünüşte de olsa dostça geçinmektir. Mesela, Gazi-derviş çevrelerin sözcüsü sayabileceğimiz tarihçi Âşıkpaşazâde’ye göre, Osman Gazi başa geçtikten sonra “yakın konşı kâfirleriyle gayet müdaraya başla”mıştır. Bu dostluk ve güven sayesinde Osmanlılar egemenliklerini genişletti. Akın ve yağmayı uzak yerde yapmak, yakınında bulunanları sakınmak ilkesinden hareketle kendi ülkesini de rahata ve güvenliğe kavuşturdu.

Yanıt Açıklaması: Reisülküttab, sadrazamla birlikte sefere gittiği zaman başkentte padişahın yanına, rikab reisi unvanıyla bir kaymakam tayin edilirdi. Bu göreve rikab-ı hümayun riyaseti denilirdi.

Yanıt Açıklaması: Hudeybiye Antlaşması İslâm tarihindeki ilk diplomatik antlaşmadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Belgrad’ın fethiyle Osmanlılara Orta Avrupa’nın yolu açılmıştı.

Yanıt Açıklaması: I. Selim’in Mısır seferi sonunda ise Memluk Devleti ortadan kaldırılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Diplomasi, uluslararası siyasetin “resmî yollarla uygulamaya aktarılması sürecine” denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Devletler arasındaki ilişkilerin elçilerin yanı sıra, duruma göre bunların doğrudan ilgili devletlerdeki “en üst seviyedeki karar alıcıları” olan hükümdarlar veya devlet başkanları tarafından yürütülmesine “zirve diplomasisi” denmektedir. Aralarındaki bir sorunu çözmek için bütün tarafların bir araya gelmesiyle yapılan diplomasiye, “Çok Taraflı Diplomasi” denmektedir. Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın kurulmasının ardından oluşan yeni “örgütlü sistem” çerçevesinde, milletlerarası sorunların bazı uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla görüşülmesine “Parlamenter Diplomasi” denir. Avrupalı devletler arasında bir takım sorunların toplantılar yoluyla çözüldüğü, görüşmelerin dışarı sızmadığı, genellikle karar ile ilgili oylamanın olmadığı diplomasi türü konferans diplomasisidir.

Yanıt Açıklaması: I. Murad devrinde Karamanlı tehlikesinden çekinen Germiyan beyinin kızını I. Murad’ın oğlu Bayezid ile evlendirmesi karşılığında Osmanlıların Kütahya, Simav, Emet ve Tavşanlı’yı çeyiz olarak aldıklarını görüyoruz.

Yanıt Açıklaması: Siyasî özellikler taşıyan mektuplara “Amarna” denilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Geçici diplomaside taraflar arasındaki temas kısa “süreli” ve “geçici”; “tek yönlü” ve “dar” kapsamlıdır. Bu çerçevede bir toplumdan, kabileden veya devletten diğerine var olan belli sorunların müzâkere edilmesi, çeşitli vesilelerle yapılan törenlere iştirak edilmesi, savaş açıldığının ilan edilmesi ve hükümdar değişikliğinin bildirilmesi gibi çeşitli haberlerin iletilmesi için elçi gönderilmesi söz konusudur. Ciddi bazı siyasi krizler olmadığı sürece herhangi bir kesinti olmaması sürekli diplomasi kavramı içinde değerlendirilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren, Osmanlı Devleti fiilen Avrupa devletler sisteminin bir parçası haline gelmiş, Avrupalı devletler de, Osmanlı İmparatorluğu’nu kendi aralarındaki güç mücadelelerinde önemli bir aktör olarak görmeye başlamışlardır. Bunun temel sebepleri, Avrupa’da feodalizmin çöküşüyle beraber laik temellere dayalı millî monarşilerin ortaya çıkışı ve Protestanlığın ortaya çıkışıyla Hıristiyan dünyasının bir kez daha bölünmesidir. Böylece, Batı dünyasının genelinde Türklere ve Müslümanlara karşı ön yargılar devam etmekle birlikte, siyasî ve diplomatik arenada, Osmanlılara karşı salt dine dayalı bir Haçlı politikası izlenmesi konusunda farklı yaklaşımlar ortaya çıkmaya başlar.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların kuruluş devrinde en yoğun ilişkide bulunduğu devlet Bizansdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1590’da Osmanlılarla Şah Abbas arasında imzalanan antlaşmanın adı Ferhad Paşa (İstanbul) Antlaşması’dır.