Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar ayrıca özellikle gayrimüslim topluluklara karşı istimâlet denilen bir ilkeyi de uyguladılar. “Kendine meylettirmek” anlamına gelen bu kelimenin terim manası, insanların gönüllerini kazanarak kendi hâkimiyetini kurmaktır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Muhammed, 622 yılında Medineli Müşrikler, Yahudiler ve Müslümanlar arasında yaptığı antlaşma Medine Vesikasıdır.

Yanıt Açıklaması: Gerek ülke için, gerek gönderildikleri ülkelerin teşrifatı bakımından özel bir önem taşıdığı ve kendilerine, döndüklerinde geri alınmak üzere, kıymetli eşya gibi çeşitli mülkî, askerî ve idarî rütbe, paye ve yetkilerin de verildiği görülmektedir. Genelde Ortaelçilere, Def­terdarlık, Nişancılık, Mekke payesi; Büyükelçilere de Rumeli veya Anadolu Beylerbeyliği payeleri verilirdi.

Yanıt Açıklaması: Karaman Beyliği'nin ilhakı Osmanlıları Memluklular ve Akkoyunlularla dorudan temasa ettirdi ve sonuçta da çatışma içine soktu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Zitvatorok Antlaşması 20 yıl gibi uzun bir süre için tarafsız bir yer olan Macaristan’da imzalanmıştır. Habsburglarla Osmanlıların eşitliği ve denkliği kabul edilmiştir. Nitekim Osmanlı padişahları Zitvatorok Antlaşması’yla Avusturya İmparatoru’nun “kayzer/ çasar” unvanını kullanmasını ilk defa kabul etmişlerdi. Meşhur tarihçi Hammer’den başlayarak, Avrupa devletleriyle Osmanlılar arasında “Devletler Hukuku’na uygun olarak yapılan ilk antlaşma” diye nitelenmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dış İşleri Bakanları yanına gönderilen diplomatik temsilcilere Maslahatgüzarlar adı verilir.

Yanıt Açıklaması: William Harborne’un başkanlığında Kraliçe Elizabeth’in gönderdiği heyetle yapılan görüşmelerden sonra İngilizlere serbest ticaret hakkı verilmesiyle başlayan Osmanlı-İngiliz ilişkileri XVII. yüzyıl boyunca dostane bir şekilde gelişti ve Karlofça sürecinde barışa aracılık etmeleriyle zirveye çıktı. Harborne İstanbul’da ilk İngiliz elçisi olmuş, İngiliz elçileri Osmanlılara siyasî alanda moral desteği vermekle birlikte esas itibariyle ülkelerinin ticarî çıkarları doğrultusunda çalışmışlardır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mühimme Odası 1797 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hoc Diplomasi, tarihin en eski dönemlerinde başlayarak ve takriben XV. yüzyıla kadar devam eden süreçte icra edilen Geçici/Tek Yanlı Diplomasi’nin Latince karşılığıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Darü’s-sulh yani tâbi devletler ve diğer haraç ödeyen ülkeler anlamına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar ile Venedikliler arasında meydana gelen Girit Savaşı XVII. yüzyılın ilk yarısında, 1645’de başlamıştır?

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler Viyana Kuşatması'nın başarısız olma nedenlerindendir

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti tarafından yurt dışına tayin olunan elçiler yola çıkmadan önce sadrazam, şeyhülislam ve reisülküttabla birlikte padişahın huzuruna çıkarak burada hilat giyerlerdi. Burada kendilerine gidilecek olan ülkeye götürecekleri name- i hümayun teslim edilmekteydi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinin yönetiminde olduğu gibi diplomatik ilişkilerde de padişah ve onun mutlak vekili olan Veziriazam en yetkili iki kişidir. Bununla birlikte savaş ve barış gibi konular Divan- ı Hümayun’da ele alınır ve ayrıca gerekli görülen hallerde, bilhassa Müslüman beylikler ve devletlerle savaş durumunda şeyhülislam fetvasınaihtiyaç duyulurdu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahidname, hükümdarların emriyle bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınmak üzere düzenlenen hukukî belgedir. Sözlüklerde “muahede” veya “antlaşma kağıdı” gibi kısa tanımlar yanında “antlaşma şartlarını ve iki tarafın imzasını taşıyan kağıt” biçiminde de tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Hümayun Kalemiye kesiminin temel 4 birimi vardı ve sırasıyla bunlar: Beylik; Tahvil; Rüûs ve Amedi Kalemleri idi. Bu bürokratik yapının en tepesinde nişancı ve onun altında olan reisülküttab bu kalemleri idare eder ve denetlerlerdi.

Yanıt Açıklaması: 1672’de, IV. Mehmed ordunun bizzat başında olmak üzere Polonya’ya yürüyen Osmanlılar Kamaniçe’yi aldılar. Lehistan içlerine doğru bazı kale ve palankaların alınmasıyla devam eden Osmanlı ilerlemesi karşısında Lehistan Kırım Hanı aracılığıyla barış istedi ve Bucaş Antlaşması imzalandı (1672). Osmanlı-Lehistan ve Osmanlı-Rusya iliflkilerinde Kırım Hanının aracı rolü Osmanlıların bu devletleri nasıl konumlandırdığının ve onlara bunu kabul ettirdiğinin bir göstergesiydi. Bucaş Antlaşması’yla barış kesinleşir (21 Mart 1677).

Yanıt Açıklaması: Göktürklerde (552-744) ve Uygurlarda (742-840) diplomatik temaslar, “bitikçi”, “ılımgacı” ve “tamgacı” diye adlandırılan görevliler tarafından yürütülürdü. Göktürkler bulundukları konum itibarıyla Sasaniler ve Bizanslılarla, karşılıklı olarak gönderdikleri elçilerle diplomatik temaslar yapmaktaydılar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157), başta Abbasi Devleti olmak üzere Bizans İmparatorluğu ile diplomatik temaslara sahipti. Diğer seçeneklerde verilen devletler ise Büyük Selçuklu Devleti ile aynı devirde yaşamıştır.

Yanıt Açıklaması: Klasik dönemde reisülküttabın başlıca görevleri arasında dışarıya gönderilecek namelerin hazırlanması, gelen namelerin tercüme ettirilmesi, yol emri, izin ve berat gibi belgelerin tanzimi veya bunların denetimi yer almaktadır.