Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Aralarındaki bir sorunu çözmek için bütün tarafların bir araya gelmesiyle yapılan diplomasiye, “ Çok Taraflı Diplomasi ” denmektedir. 1618­1648 Otuz Yıl Savaşları’nı bitiren 1648 Westphalia Antlaşması’yla ilk defa uygulanan bu diplomasinin temel özelliği, Avrupa’da bulunan Protestan ve Katolik bütün devletlerin hemen hemen hepsinin katılmasıyla gerçekleştirilmesi ve Avrupa’nın temel meselelerinin ele alınarak halledilmesidir. Protokol Uygulaması : Sürekli diplomasiye geçişle birlikte protokol uygulaması da başlamıştır. Belli merkezlerde bulunan daimî elçilerin sayısının artması böylesi bir ihtiyacın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Zirve diplomasisi : Devletler arasındaki ilişkilerin elçilerin yanı sıra, duruma göre bunların doğrudan ilgili devletlerdeki “en üst seviyedeki karar alıcıları” olan hükümdarlar veya devlet başkanları tarafından yürütülmesine “zirve diplomasisi” denmektedir. Avrupalı devletler arasındaki bir takım sorunlarınlar yoluyla çözülmesine, “ Konferans Diplomasisi ” denmektedir. Bu tür diplomasi daha ziyade 1815 Viyana Kongresi sonrasındaki süreçte uygulanmaya başlanmıştır. Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın kurulmasının ardından oluşan yeni “örgütlü sistem” çerçevesinde, milletlerarası sorunların bazı uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla görüşülmesine “ Parlamenter Diplomasi ” denir.

Yanıt Açıklaması: Balta Limanı Anlaşması İngiltere-Osmanlı arasında imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yusuf Agâh’ın elçiliği başta olmak üzere daimî ikamet elçilerinden amaçlanan görev, beklentiler ve hizmetler şöyledir: a) Babıâli’yi diplomatik olarak temsil ederek mutad elçilik işlerini yürütmek. b) Maiyet memurlarının görgü ve bilgilerini artırarak bunları hem Osmanlı bürokrasisinde kullanmak hem de geleceğin Osmanlı hariciyesine eleman yetiştirmek. c) Batılıların Osmanlı ülkesinde uyguladıkları gibi, bulundukları ülkelerdeki Osmanlı tebaası tacirlerin haklarını korumak. d) Osmanlı Devleti’nin hizmetinde çalıştırılmak üzere, bulundukları ülke ve diğer Avrupa ülkelerindeki uzman mühendisler ve askerî teknisyenleri ile Osmanlı donanması ve kara ordusunda kullanılmak için gerekli hammaddeyi sağlamak. e) Bulundukları ülkedeki ve Avrupa’daki gelişmeleri gözlemek, özelikle de basını yakından takip ederek, haberlerin ve söylentilerin çevirilerini düzenli olarak İstanbul’a göndermek, f) Atandıkları ülkenin idarî, malî, iktisadî, ticarî, askerî, siyasî, sosyal, kültürel ve eğitim sistem ve kurumlarını incelemek, g) Bulundukları ülkenin dilini öğrenmekle birlikte milletlerarası diplomasi dili olan Fransızcayı öğrenmek, h) Bulundukları ülkedeki diğer misyon şef­leriyle ilişkiye geçerek Osmanlı Devleti’nin dış dünyaya tam olarak açılmasını sağlamak, arabuluculuk yapmak ve onların Türkiye aleyhindeki propagandalarını çürütmek için karşı tezler üretmek, ı) Babıâli’nin izlemiş olduğu haricî ve dahilî politikalar hakkında gerektiğinde tenkit ve uyarı babında görüş ve düşüncelerini iletmek, j) Elçiye veya maiyet memurlarından birine yolculuklarına, bulundukları ülkenin siyasî, askerî, idarî, malî, sosyo- ekonomik ve kültürel sistem ve kurumları ile hatta başkentlerine dair edindikleri bilgi ve tecrübelerini toplu olarak gösteren sefaretname hazırlatmak.

Yanıt Açıklaması: Enderun -ı Hümayun, Osmanlı Devleti'nin kudretini muhafaza etmek için niteklikli insan yetiştirmek amacıyla kurulmuş bir eğitim kurumudur.

Yanıt Açıklaması: Avrupa'nın önemli merkezlerinde ilk defa daimi elçilikler açtıran Osmanlı padişahı III.Selim'dir. III.Selim'in bu adımı, Osmanlı diplomasisinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci dönem ikamet elçileri, devletlerarası siyaset ve Avrupa ahvali hakkında daha bilgiliydiler. Ayrıca bunlar genellikle dil bildiklerinden her işte tercümanları kullanmıyorlardı. Bu dönemde ikamet elçilerine ciddi görevler verilerek temsil yetenekleri üst seviyeye ç›karılmış, çoğu maliyeden gelen bürokratlar dönemi kapanmıştır. Bunların tamamı Osmanlı dışişlerini yürüten Reisülküttablık kalemlerinde tecrübe kazanan kimseler ile modern Osmanlı Dışişleri’nin doğuşunu hazırlayan Tercüme Odası’nda yetişen diplomat kimlikli kişilerdi.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdakilerden hangisi 1818 Aix-La Chappelle Protokolüne göre belirlenen diplomatik temsilci sınıfları şunlardan oluşmaktadır: Büyükelçiler ve legalar; ortaelçiler; mukimelçiler ve maslahatgüzarlardır. Tamgacı ise Göktürk ve Uygurlarda diplomatik temaslar için görevlendirilen kişilere verilen isimlerden biridir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bütün devletler Osmanlı Devleti'nin dış politika yapılanmasına etki etmiştir.

Yanıt Açıklaması: III. Selim ıslahatları arasında diplomasi alanında yaptığı yenilikler de bulunmaktadır. Böylece Osmanlı Avrupa’daki ilk temsilciliğini 1793’te Londra’da açtı. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıı Devleti’nin yabancı devletlere göndermiş oldukları elçilerin gönderilme nedenleri olarak başlıca hususlar şunlardır. • Bir kısım Osmanlı Padişahları tahta çıktığında cüluslarını tebliğ etmek, • Yabancı bir hükümdarın taç giymelerini kutlamak, • Kazandıkları zaferleri duyurmak, • Akdedilen bir antlaşmanın (muahadenin) tasdikli metnini onaylamak, • Barış antlaşmalarının akdinden sonra dostluk ilişkilerini yeniden pekiştirmek, • İki ülke arasında bir ittifak imkanını araştırmak, • Bir savaşın barışla sonlandırılması teklif edildiği takdirde görüflmeler yapmak, • Avrupalı devletlerin bilim, teknik ve medeniyetlerine dair gözlem yapmak, • Tarziye vermek, ikraz edilmiş olan devlet alacağını istemek ve tediye şartlarını kararlaştırmak, karşılıklı mukabele ve mübadele olarak elçiler göndermek, • Yabancı hükümdar nezdine nezaket ziyareti yapmak ve yabancı bir devletin talebi üzerine elçi göndermek, • Sadrazamın bir mektubunu yabancı devletin başvekiline götürmek.  Tercüme Odası’na bağlı bir şube olarak kurulan Tahrirat-ı Ecnebiye Odası’nın görevi muhtelif dillerde gelen ve giden yazışmaları hususi defterlere kaydederek bunların kayıtlarını takip etmekti. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 7 Mart 1802'de yapılan Amiens Antlaşması ile İngiltere, Fransa ve Osmanlılar arasındaki Mısır meselesi çözülmüştür.

Yanıt Açıklaması: 23 Nisan 1821'de tercüman yetiştirmek ve Bab-ı Ali memurlarından dil öğrenmek isteyenlere yabancı dil öğretmek amacıyla tercüme odasını kuran padişah II. Mahmut'tur.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen antlaşma Londra Antlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti tarihinin ilk ve en büyük toprak kayıplarını verdiği Karlofça Antlaşması sonrası uğradığı bunalımdan kurtulma gayreti içerisine girdi. Devlet kurumlarının ve toplumsal yapının değiştirilmesi ihtiyacı, belirgin bir şekilde, devlet erkânı tarafından da kabul görmeye başlamıştı. Bu değişimin ilk emaresi Karlofça’dan sonra askerî unsurlar kadar kalem ehlinin de devletin hem iç hem de dış politikalarının belirlenmesinde etkin olmasıdır. Osmanlılar XVIII. yüzyılın ilk yıllarından itibaren kaybedilen toprakları kazanmak arzusundaydılar. Osmanlı devlet yönetiminde savaşlardaki başarısızlıklar üzerine yavaş yavaş silah ehli paşaların yerine kalem ehli ve bürokrasinin hâkimi olan efendiler ön plana çıkmaya başladı. Karlofça, Osmanlı Devleti’nin sadece Hıristiyan Avrupa dünyasıyla olan ilişkilerinde bir dönüm noktası değil, içerde duraklama ve bozukluklar devrinin sona ermesi ve çöküş döneminin başlangıcı olarak görülür. Karlofça sonrasında devletin ayrılmaz parçaları olan geniş toprakların kaybedilmesi, Osmanlıların maneviyatını menfi bir şekilde etkiledi. ilk defa Karlofça ile Osmanlı Devleti’nin sınırlarının çok açık ve ayrıntılı bir biçimde düzenlendiği görülür. Daha önceki antlaşmalarda sınırlar çok daha muğlak bir biçimde belirlenirken, Karlofça’da ayrıntılı düzenlemeler yapıldığından Osmanlı ve Avusturya delegelerinden oluşan ortak bir komisyon daha sonra sınırların belirlenmesi için toplandı.

Yanıt Açıklaması: İngiltere Osmanlı ile yaptığı gizli antlaşmada Kıbrıs’ın kendisine bırakılmasını talep etmiştir

Yanıt Açıklaması: Canibi Ali Paşa

Yanıt Açıklaması: IV. Murad Bağdat seferine çıkmıştır. Sefer hazırlıkları döneminde İran Şahı Maksud Hanı elçi göndermiş, ancak sefere karar verildiği için elçiye cevap verilmeyerek Davud Paşa sarayına kapatılmıştı. 1638 yılı Ekim ayındaki bu kuşatma sırasında veziriâzam Tayyar Mehmed Paşa şehit düşmüş ve yerine Kara Mustafa Paşa getirilmiştir. Kuşatmanın şiddetine dayanamayan Safevî komutan kaleyi teslim etmek zorunda kalmış ve Bağdat yeniden Osmanlı yönetimine girmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın takip ettiği tarafsızlık politikası Napolyon komutasında Fransızların 1798’de Mısır’ı işgal etmesi ile sona ermiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 28 Mayıs 1812’de Bükreş Antlaşması’yla altı yıldan beri süre gelen savaş sona erdirilmişti Buna göre Ruslar, Eflak-Boğdan’ı verip Baserabya’nın işgalini onaylatıp, Karadeniz’in kuzeyinde ve Kafkasya’da işgal etmiş olduğu bütün toprakları da iade etmekteydi. Ruslar ticarî durumlarını yeniden elde edip Osmanlı topraklarındaki Hıristiyanları koruyacaklar ve konsolosluklar açabileceklerdi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin Rusya ile 1806’dan beri süren savaş hali ise 24 Ağustos 1807’de Slobosia’da ateşkes antlaşmasından sonra Yaş’ta yürütülen barış müzakereleri, Rus temsilcilerinin Osmanlılardan Baserabya ile Kaf­kasya’daki önemli kaleleri istemeleri üzerine kesildi. Bilahare yapılan savaşlarda Osmanlı kuvvetlerinin yenilgiler alması üzerine 28 Mayıs 1812’de Bükreş Antlaşması’yla altı yıldan beri süre gelen savaş sona erdirilmişti.