Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid’in diplomasideki diğer bir yeniliği ise, eski Osmanlı müttefikleri arasına yeni ve taze güç olan Almanya İmparatorluğu’nu da katmasıydı. Geleneksel Osmanlı müttefikleri Fransa, İngiltere ve Rusya’nın yanına Alman İmparatorluğu etkili bir aktör ve bir denge unsuru olarak dâhil edilmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılda ABD ile münasebeti olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Her yıl, daha önceki miktarın yarısı olan yüz yük ipek vs. kıymetli kumaşı haraç olarak göndereceklerdi.

Yanıt Açıklaması: Yusuf Agâh ve Mahmud Raif bir diplomat olarak İngiliz erkânı ve diğer heyetler ile görüştükleri zaman Türkçe'nin dışında hiçbir dil kullanmamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Rus Harbi’nin tam bir hezimetle kaybedilmesi sürecinde II. Abdülhamid önce savaşa neden olduğuna inandığı Mithat Paşa’yı Kanûn-ı Esâsî’nin kendisine verdiği yetkiyi kullanarak 5 Şubat 1877’de azlederek yurtdışına sürmüş; ardından takriben bir yıl sonra 14 Şubat 1878 tarihinde bu kez Meclis-i Mebûsân’ı 1908’e kadar tatil etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sadrazam Mithat Paşa’nın tavassutuyla padişah olduğu için onun gölgesinde kalması, hükümdarlık alanını sınırlayan birinci etken olmuştur. İkinci etken ise, Kanûn-ı Esâsî’nin ilan edilmesi ve Meclis-i Mebûsân’ın açılmasıyla geleneksel hükümdarlık yetkilerinin sınırlandırılmasıdır. Bu iki gelişme ister istemez kendisini ikinci planda bırakmıştır. Sultan’ın bu iki engelden kurtulmasına ve dışişleri dâhil bütün devlet işlerini kendi uhdesine almasına yol açacak gelişmelerin asıl nedeni ise, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi neticesinde alınan ağır mağlubiyet olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Karlofça’da Avrupalı kurt diplomatlarla masa başında Osmanlıyı temsil eden isim dönemin Reisülküttabı Mehmed Rami Efendi’dir. Mehmed Rafi Efendi'nin gösterdiği diplomasi, Osmanlılarda dış politika alanında başarılı olan devlet çalışanlarının en üst seviyelere kadar çıkabilmelerinin önünü açmıştır. Karlofça’dan hemen sonra Mehmed Rami’nin Reisülküttablıktan Sadrazamlığa getirilmesiyle bu süreç giderek güçlenmeye başlamış ve bundan sonra birçok reisülküttabın sadrazamlığa getirilmesinin yolu da açılmış oldu. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern Osmanlı diplomasisinin başlatıcısı ve ilk önemli temsilcisi olan devlet adamı, İngiltere siyasetine meyilli olduğu bilinen Mustafa Reşid Paşa'dır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa lisanlarını bilen ve Avrupa tanıyan Osmanlı diplomasisini yürütecek diplomatların ve idarecilerin yetişmesini sağlamak amacıyla kurulan "Tercüme Odası" II.Mahmud tarafından açılmıştır. Böylelikle II.Mahmud Osmanlı diplomasisinin modernleşmesine önemli katkıda bulunmuştur. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: III. Selim, Avrupa’nın önemli merkezlerinde ilk defa daimî elçilikler açmıştır. 1793 yılında Londra’dan başlayarak Avrupa’nın çeşitli başşehirlerinde daimî elçiliklerin açılması, Osmanlı diplomasisinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu elçiliklerin açılmasındaki en önemli husus, tıpkı Japon, Çin ve İran örneklerinde olduğu gibi, Osmanlı Devleti’nin modern Avrupa diplomasisine eklemlenmesidir. Devlet adamları, modern sisteme dâhil olmadan ve oradaki dengeleri gözetmeden Osmanlı’nın varlığını sürdürmesinin zor olduğunu kabullenmişler ve gereğini yerine getirmişlerdir. Eğer ittifaklar bundan sonra da sürdürülecekse, ittifak yapılacak devletlerin merkezlerinde elçilikler açılarak oradaki gelişmelere bir şekilde muttali olunması gerekiyordu. Aynı şekilde bu süreçte uygulanmaya çalışılan denge siyasetinin başarısı da yine daimî elçiliklerin açılması ve bu elçilikler vasıtasıyla ilgili devletlerin takip edilmesine bağlıydı.

Yanıt Açıklaması: Kutsal Yerler Meselesi, Kudüs’te bulunan ve Hıristiyanlar tarafından kutsal kabul edilen bazı mekânların Hıristiyan mezhepleri, özellikle de Ortodoks ve Katolikler tarafından kullanılması; bakımının yapılması hakkında aralarında çıkan anlaşmazlıklardan dolayı Rusya ve Fransa gibi bazı Avrupalı Büyük Devletlerin müdahaleleriyle başlayan rekabet veya mücadeledir. Kırım Savaşı’nın çıkmasına neden olan görünür sebeptir. 1853'te Çar I. Nikola tarafından olağanüstü elçi olarak İstanbul’a gönderilen Prens Mençikov, kutsal yerler konusunda Ortodoks Kilisesi ile ilgili isteklerde bulunmuş ancak bu istekler İngiltere ve Fransa’nın etkisiyle Osmanlı Devleti tarafından reddedilmiş ve Kırım Harbi başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ali Aziz’i diğer ikamet elçilerinden ayıran temel husus, büyükelçilik dönemini siyasî faaliyetlerden çok edebî ve akademik faaliyetlerle geçirmesidir. Berlin’de bulunduğu sırada Prusya’nın eski İstanbul Büyükelçisi ve aynı zamanda büyük bir şarkiyatçı olan Von Diez’le yazışmalar yaparak Doğu Edebiyatı hakkında fikir alış verişinde bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların Karlofça kayıplarını geri alma girişimleri ayrı ayrı girdiği savaşlarda Rusya ve Venedik’e karşı başarılı olmuştu, ama devlet Avusturya-Venedik ikilisiyle giriştiği savaşlarda Avusturya cephesinde başarısız olup çok önemli lojistik ve stratejik merkezleri kaybetmek zorunda kalmıştır. Belgrad dâhil Kuzey Sırbistan ve Kuzey Bosna, Temeşvar ile Batı Ef­lak gibi önemli toprak kayıplarının yanında Katolik papazlara Osmanlı topraklarında geniş ayrıcalıklar veriliyordu. Ticarî imtiyazlarla Avusturya yabancı tüccarları koruyacak, imparatorluğun dilediği yerinde konsolosluklar açabilecekti. Pasarofça Antlaşması gösterdi ki yenilgi çok büyük değilse de önemliydi. Osmanlılar yalnız toprak ve insan kaybetmemişler, saygınlık ve morallerine de büyük bir darbe inmişti. Pasarofça’dan sonra artık Avrupa’ya karşı izlenecek dış politikada fütuhat yerine savunmaya yönelik bir diplomatik anlayış edinilmeye başlandı. Pasarofça sonrası, Osmanlı yöneticileri statükocu ve barışçı politikaları daha belirgin bir biçimde benimsemeye başlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Küçük Kaynarca Antlaşması Karlofça sonrası imzalamak zorunda kaldığı en ağır antlaşmadır. Toprağa ilişkin düzenlemeler az olmakla birlikte hukuk, ticaret ve diplomasi alanında Osmanlı'nın en ağır belgesidir.  Hukuk alanına giren konularda Rusya Osmanlı topraklarındaki Ortodoks tebaanın haklarının koruyuculuğunu Ruslara verildiği şeklinde yorumlanan maddeler yer almaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ziştovi ve Yaş Antlaşmaları'ndan sonra Osmanlı dış politikası ve diplomasisinde gözlenen köklü değişimler şu şekilde sıralanabilir: Kırım'ın kurtarılması faaliyetlerine son verilmiştir. Dış politikada statükoculuk esas alınmıştır. İttifak politikası ve denge arayışları temel araçlar haline gelmiştir. Diplomatik temas ve faaliyetler ciddi oranda artmıştır. İki taraflılık ve süreklilik fikrine dayalı diplomasi anlayışı ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı diplomasi tarihinden ayrı bir yere sahip olan II. Abdülhamid dönemini, kendi içinde iki başlık altında ele almak gerekiyor. Birinci Dönem: Osmanlı-Rus Harbi ve Berlin Kongresi sonrası (1876-1882) ve İkinci Dönem: Almanya ile yakınlaşma ve sonrası (1882-1908). Doğru yanıt C seçeneğidr.

Yanıt Açıklaması: Bazıları Tanzimat öncesi açılmakla birlikte bu dönemde tesis edilen bazı önemli dış temsilcilikler şunlardır: Paris Büyükelçiliği, Viyana Büyükelçiliği; Berlin Ortaelçiliği, Londra Ortaelçiliği; Amsterdam Başkonsolosluğu, Hamburg Başkonsolosluğu, Tebriz Başkonsolosluğu, Cenova Başkonsolosluğu; Venedik Konsolosluğu, Barcelona Konsolosluğu ve New York Konsolosluğu. Moskova'da Osmalı Devleti'nin dış temsilcilik bulunmamaktaydı.

Yanıt Açıklaması: 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilen “Tanzimat Fermanı”, Osmanlı modernleşmesinin en önemli gelişmelerinden bir tanesidir. Tanzimat’la birlikte modernleşme veya yenileşme Osmanlı Devleti’nin resmî siyaseti şeklini almıştır. Ferman öncesinde Osmanlı yenileşmesinde çok önemli ve radikal faaliyetlerin yapıldığı vakıadır, fakat bunların hepsi dönemin hükümdarlarının iradeleri ve istekleriyle olmaktadır. Tanzimat Fermanı, bu faaliyetleri şahsî tercih veya irade olmaktan çıkarıp, devletin vazgeçilmez bir siyaseti hâline getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Nizam-ı Cedid döneminin en önemli diplomasi stratejilerinden birisi de Avrupa devletleri arasında çıkan ihtilaf­larda tarafsızlık (Neutrality) politikası izlenmesidir. Doğru cevap D'dir.