Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Alexandre Mavrekardato 1699 yılında imzalanan Karlofça Antlaşmasına katılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sarayına gönderilen ilk İsveç elçisi Ralamb’ın görevi İsveç’in Lehistan, Erdel ve Rusya’ya yönelik stratejisini Osmanlılara anlatmak ve dostluk kurmaktı. Babıa^li İsveç’in niyetlerine kuşkulu yaklaşmakla birlikte elçiyi nezaketle karşılamış ve ağırlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1663 Uyvar kuşatması esnasında Uyvar kalesinde bulunanlar, eman bayrağını çekmiş, kaleden gönderilen heyet mal ve can güvenlikleri garanti edilmesi, mallarını nakle izin verilmesi, kaleyi savunanların gereken gayreti gösterdiğine dair İmparatora gösterecekleri bir mektubun verilmesi, kendilerine yeterli zahire verilmesi, kaleden bayrak açıp trampet çalarak çıkmaları şartlarını öne sürmüştü. Ancak Fazıl Ahmed Paşa “Utanmazsanız böyle yapmaya devam edin, tablhanenizi döğün, borularınızı çalın, bayraklarınızı açın” diyerek bir günlük zahire ile mallarının nakli için dört yüz araba verileceğini bildirmiştir.

Yanıt Açıklaması: IV. Mehmed devrinde İstanbul'a gelen ilk İsveç elçisi Ralamb'dır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İranla yapılan uzun savaş döneminin sonlarında Osmanlı ordusu kışlamak üzere Amasya'ya çekilirken Şah'ın elçileri sürekli barış istemek için müracaat ediyordu. Zira Sultanın tehditlerinin ciddi olduğunu anlamışlardı. nihayet 1555 yılında iki devlet arasında ilk barış antlaşması olan Amasya Antlaşması yapıldı. Böylece iki devlet arasında yaklaşık kırk yıldır aralıklarla devam eden savaş dönemi sona erdei. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Murad ile Karamanoğlu II. İbrahim Bey’i barıştırması girişimidir. Neticede iki hükümdar arasında, barış heyetinde bulunan Şeyh Yahya tarafından kaleme alınan Sevgendnâme (ahidnâme) ile barış yapıldı.

Yanıt Açıklaması: n imzalanan 1818 “Aix-La Chappelle Protokolü”, bu diplomatik temsilcileri şu şekilde belirlemiş ve dördüncü bir sınıfı daha eklemiştir: 1. Büyükelçiler ve Legalar 2. Ortaelçiler 3. Mukimelçiler 4. Maslahatgüzârlar Doğru cevap E 'dir.

Yanıt Açıklaması: Divan içinde diplomatik faaliyetlerin yürütülmesinden sorumlu en önemli görevlinin Nişancı olduğu görülmektedir. Divan'daki yazışmaları yürüten kâtiplerin bağlı olduğu nişancı, kısmen dış politikanı belirlenmesinde, daha ağırlıklı olarak ise diplomasinin yürütülmesinde ön plana çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kasr-ı S¸irin Antlaşması’yla (17 Mayıs 1639) iki ülke arasındaki nihai^ sınır çizildi. Sınırın çizilmesinde daha çok son savaşlar sonunda ortaya çıkan durum esas alınmıştır. Bundan sonra her iki ülke de uzun süreli savaşlara girmekten kaçındılar ama Osmanlılar batı ve kuzeyde meşgul oldukları dönemlerde, doğuda potansiyel bir tehdidin sürekli varlığını hiçbir zaman göz ardı etmediler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı ile başlarında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bulunan diğer Kutsal İttifak devletleri olan Avusturya, Venedik ve Lehistan arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Avusturya’nın barış delegasyonunun tayin edildiği haberi üzerine Sultan II. Mustafa, Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa’yı tam yetkili olarak barış görüşmeleri yapmak üzere görevlendirdi.

Yanıt Açıklaması: Yapılan diplomatik görüşmelere belli bir zaman kısıtlaması getirilmesi; Roma diplomasisinde, Düşman devletler arasındaki rekabeti kışkırtmak; Bizans diplomasisinde, Yabancı elçilerin huzura çıkarken kotow adlı giysiyi giymek zorunda olması; Çin diplomasisinde, Hudeybiye Antlaşması ilk diplomatik antlaşma; Müslüman diplomasisine aittir. Elçilerin görevleri hakkında bilgilerinde yer aldığı Siyasetname adlı eser Nizamülmülk tarafından kaleme alınmıştır ve Selçuklu diplomasisi içinde yer alır.  Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sıralama; Polonya (1475), Rusya (1497), Fransa (1525), Avusturya (1528) şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: İlk ikamet elçiliklerinin Avrupa’da açılmasıyla birlikte Babıâli’nin diplomasi faaliyetlerinin yoğunluk kazanması üzerine reisülküttaba bağlı olarak 1797 yılında dışişleriyle daha profesyonelce uğraşacak Mühimme Odası kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Antlaşma tarafsız bir yer olan Macaristan'da imzalanmıştır. Söz konusu Antlaşmaya kadar bütün antlaşmalar, karşı tarafın gönderdiği elçilerle yapılan görüşmeler sonucunda, İstanbul'da imzalanmaktaydı. Yenilen taraf, İstanbul'a gelerek padişahtan barış ihsan etmesini dilemeliydi. Zitvatorok Antlaşması'nın tarafsız bir yerde imzalanması, bu anlayışın geçerliliğini yitirdiğini göstermesi açısından çok önemliydi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu antlaşmanın 17 maddesinin en önemlileri kısaca şöyle özetlenebilir: Avusturya imparatoruna artık ‘kral’ olarak değil ‘Roma Çasarı’ diye hitap edilecek; her iki taraf birbirine zarar vermeyecek; çetecilik faaliyetleri karşılıklı olarak engellenecek; esirler karşılıklı olarak bedelleri ödenmek suretiyle değiş tokuş edilecek; padişaha gönderilmesi kararlaştırılan pişkeşten sonra 20 yıl içinde üç yıl süreyle bir şey gönderilmeyecek ve daha sonraki pişkeşin mahiyeti de tayin olunmayacak; sınır kaleleri tamir edilecek ama yeni kaleler inşa edilmeyecek; sınır boylarındaki köylerin barıştan önceki fiilî durumu devam edecektir.

Yanıt Açıklaması: Nizâmülmülk kaleme aldığı meşhur eseri “Siyâsetnâme”de elçilerin görevleri ve özellikleri gibi bazı diplomatik konular hakkında tespitlerde bulunmaktadır.  Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam tarihindeki ilk diplomatik metin Hudeybiye Antlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Tarihî süreçteki bilinen belli başlı bölgeler ve milletlerdeki Geçici/Tek Yanlı Diplomasi’nin uygulanmasıyla örnekler ilgili çalışmalarda zikredilmektedir. Fakat bunlar öyle homojen bilgiler olmayıp, çok dağınık ve karmaşık olarak geçmektedir. Ayrıca ilgili bilgiler genel olarak Avrupa ile Ortadoğu coğrafyasında yoğunlaşmaktadır. Diğer bölgeleri de içine alan ve genele hitap eden bir bakış açısı sözkonusu değildir.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda önceki önemini kaybeden İspanya ve Portekiz ile de bazı diplomatik ilişkiler yaşandı. Mesela Fransa elçisinin engelleme çabalarına rağmen Osmanlılar İspanya ile dostane ilişki kurmak üzere Ahmed Ağa’yı Madrid’e gönderdi. İspanya kralı da bir memur gönderip bazı taleplerde bulunduysa da Osmanlı Devleti buna sadece dostluktan bahseden bir name ile cevap verdi (1650).