Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Amedi Kalem görevleri arasında daimî elçiler ve başka nedenlerden dolayı resmi olarak farklı statülerde atanan diplomatik temsilciler ile haberleşmeyi sağlamak, oralardan gelen raporları sadrazama ve onun talimatıyla padişaha arz etmekti.

Yanıt Açıklaması: Diplomasi kavramının kökeni Grekçedir. Grekçedeki “di-ploma/diplwma”dan türetilen diplomasi, asıl olarak “ikiye katlanmış” anlamına gelmektedir. Fakat diploma, daha sonraları “el yazısıyla yazılmış ve ikiye katlanmış kâğıt, belge” mânâsında kullanılmaya başlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu ve Balkanlarda Osmanlı egemenliğini tanıyan beylik ve prensliklerin güçlerini de ordusuna katan Murad Hüdavendigar ( I. Murad) , Sırp, Bosna, Arnavut, Macar, Ulah, Leh ve Çeklerden oluşan düşman ordusuna karşı Üsküp ve Priştine arasındaki Kosova ovasında 28 Haziran 1389’da büyük bir zafer kazandı ama savaş sonrasında şehit oldu.

Yanıt Açıklaması: İstimalet, “Kendine meylettirmek” ve  insanların gönüllerini kazanarak kendi hakimiyetini kurmak anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Devletler arasındaki ilişkilerin elçilerin yanı sıra, duruma göre bunların doğrudan ilgili devletlerdeki en üst seviyedeki karar alıcıları olan hükümdarlar veya devlet başkanları tarafından yürütülmesine zirve diplomasisi adı verilir. Alman İmparatoru’nun Osmanlı Devleti’ne yaptığı 1898 gezisi zirve diplomasisine örnek verilebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Londra'ya gönderilen ilk daimi ikamet elçisi Yusuf Ağah Efendi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyılın ikinci yarısı bir bakıma Osmanlıların fetih politikalarının sona erdiğini gösteren önemli değişikliklere de tanıklık etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Diplomasinin işlev olarak ortaya çıkması insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların toplumlar ve kabileler şeklinde yaşamaya başladıkları en eski dönemlerden beri diplomasi var olagelmiştir. Bu bağlamda elimizde yazılı her hangi bir kayıt bulunmasa ve dolayısıyla kesin bir tarih kaydı düşürülmese de, diplomasinin yeryüzünde var olan ilk iki toplum ve kabile arasındaki ilişkilerle birlikte fonksiyon olarak başladığı söylenebilir. Zira bu kabileler arasında belli anlaşmazlıkların ortaya çıkması, bu anlaşmazlıkların çatışmışlara ve kavgalara neden olması kuvvetle muhtemeldi. İşte bu iki toplum arasındaki mevcut çatışmanın sona erdirilmesi için basit anlamda diplomatik bazı temaslar, görüşmeler ve neticesinde antlaşmalar yapılmıştır. İnsanlık tarihindeki bu ilk basit diplomatik eylemler, ilgili kabileler tarafından görevlendirilen elçileri tarafından icra edildiği muhakkaktır. Kaldı ki diplomasinin başlangıcının tespitinde ille de çatışma veya kavga aramaya gerek yoktur; ilk toplumların birbirlerini tanımak ve ilişkilerini geliştirmek için de diplomasiye müracaat ettikleri söylenilir. Dolayısıyla diplomasinin, insanlık tarihi kadar eski olduğu söylenebilir. Ancak insanlık tarihi kadar eski olan diplomasi kelimesi ilk defa Grekler tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Hümayun Tercümanlığı’na XVII. Yüzyılın ortalarından başlayarak Fenerli Rum ailelerinden ileri gelen Kimseler atandı. Bunların en ünlüleri İskerletzadeler’di. Bu aileden Alexandre Mavrekardato uzun süre tercümanlık görevinde kalmış ve Reisülküttab Mehmed Rami Paşa ile birlikte 1699’da Karlofça görüşmelerine katılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin XV-XVI. yüzyıllarda bazı gayrimüslim devletlere gönderdi- ği elçilerin hangi ülkelere ve ne maksatla gönderildiği hakkındaki bilgiler: * Barış Antlaşması * Zafer haberi vermek * Cülus haberi vermek * Yabancı hükümdarların taç giyme törenleri * Kız istemek, gelin getirmek vb. * Hediye götürmek ve diğer çeşitli vesileler

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda reisülküttabın diplomasi alanındaki başlıca görevleri dışarıya gönderilecek namelerin hazırlanması, gelen namelerin tercüme ettirilmesi, yol emri, izin, berat vb.nin tanziminin yanında; kendisine bağlı kalemde saklanan ahidnâmelere ihtiyaç duyuldukça bunlarla ilgili sorulara cevap vermek, bunlar hakkında ilgililere bilgi vermektir. XVII. yüzyıl sonlarından itibaren ise reisülküttablar Babıâli’nin elçiliklerle bağlantısını tesis etmek görevini üstlenir ve böylece dış politikadaki önemleri artar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Elçilerin Divan-ı Hümayun’a kabulü, arkasından padişahın huzuruna çıkarılacaklarından dolayı daha büyük bir merasimle olurdu. Elçinin hükümdarından mektup getirmesi esastı; aksi takdirde huzur-u hümayuna kabul edilmezdi. Padişaha hitaben yazılmış mektubu olmayan elçiler ancak namelerini sadrazama sunarlardı.

Yanıt Açıklaması: Babası III. Murad’ın yerine Manisa’dan İstanbul’a gelerek Osmanlı tahtına oturmuştu.

Yanıt Açıklaması: İlgili kitabın 81. sayfasındaki sayfasındaki bilgilere göre doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aralarındaki bir sorunu çözmek için bütün taraf­ların bir araya gelmesiyle yapılan diplomasiye, “Çok Taraf­lı Diplomasi” denmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Diplomatik görüşmeler neticesinde imzalanan antlaşmaların saklanması, protokol sorunlarının çözüme ulaştırılması ile savaşın ilan edilmesi ve barışın yapılması gibi belli işlerle uğraşmak için kurulan kurul Fetialistir.

Yanıt Açıklaması: Diplomasi tarihinin bilinen ilk antlaşması olan Kadeş Antlaşması Hititler ve Mısırlılar arasında imzalanmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Roma’da diplomasinin gelişmemesinin bir nedeni, imparatorluğa hâkim olan iktisadî yapıyla alakalıdır. Bilindiği gibi, Roma İmparatorluğu’ndaki iktisadî yapı ticaretten daha ziyade tarıma dayalıydı. Grekler örneğinde olduğu gibi, ticaretin yoğun olması diplomasinin gelişmesini olumlu etkilemiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İran şahının kardeşi Elkas Mirza’nın taht çekişmesi yüzünden Osmanlılara sığınması, aynı zamanda Özbeklerin Safevîlere karşı yardım istemesi üzerine Osmanlı-Safevî çatışması yeniden gündeme gelmiştir. Uzun savaş döneminin sonunda Şah’ın elçileri barış istemişler ve  1555 yılında iki devlet arasındaki ilk barış antlaşması olan Amasya Antlaşması imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kendisini dünyanın kültür merkezi olarak gören Çin, kendi dışındakileri uygarlıktan uzak barbar olarak görmekteydi. Ayrıca Çin’de dini inanışa göre universal krallık ( Çin imparatorunun yeryüzünün tek meşru hükümdarı olarak görmesi) sözkonusudur. Çin diplomasinde yabancı elçilerin Kabul edildiği resepsiyon bölümü vardır. Yabancı elçiler kotow (gelenleri aşağılama anlamına gelen) denen giysi giydirilerek imparatorun karşısına çıkartılmaktaydı. Greklerde açık diplomasi vardır ve gelen elçilerin görüşmeleri önceden ilan edilerek halk arasından isteyenlerin katılımı sağlanırdı. Eski Türklerde diplomasi; bitikçi, ılımgacı ve tamgacı olarak adlandırılan görevliler tarafından yürütülürdü. Selçuklularda elçiler hükümdara hizmet adabını bilen, az ve cesaretle konuşan, çok seyahat eden, Kur’ân-ı Kerim’i ezbere bilen, akıllı, feraset sahibi, olgun ve fizik olarak güzel görünenlerden seçilmekteydi. Dış ilişkilerde istihdam edecği diplomatları eğitimden geçiren ilk devlet İran değil Doğu Roma İmparatorluğu’dur.