Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Karlofça Antlaşmasında Venedik'le ilgili kısım 16 maddelik olup Mora ve Dalmaçya Venedik'e birakldı. Sınırlarda yeni kale yapılmaması ve savaş öncesinde yapılmış ticari ahidnamelerin yine geçerli olması gibi hususlar da antlaşmada yer aldı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kuvvetlerinin Serav ovasında Azerbaycan Valisi Karçakay Han tarafından mağlup edilmesine rağmen Halil Paşa emrindeki ordunun Erdebil istikametinde yürüyüşe geçmesi üzerine Şahın elçisi barış talebiyle geldi ve neticede 1612 Antlaşması temelinde imzalanan bir barış antlaşması ile savaş sona erdi (Serav Antlaşması, 1618).

Yanıt Açıklaması: Hititler ve Mısırlılar arasında MÖ. 1285 yılında cereyan eden Kadeş Savaşı’nı sona erdiren “Kadeş Antlaşması”, diplomasi tarihinin bugün bilinen ilk vesikası olma özelliğine sahiptir. MÖ. 1278 yılında imzalanan ve orijinali Akadca olan bu antlaşmanın kil tablete basılmış bir kopyası Hitit İmparatorluğu’nun başşehri Hattuşa’da 1906 yılında bulunmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eskiden beri reisülküttabın bugünkü dışişleri bakanı mevkiinde olduğu düşünülmekle beraber, bakana has yetki ve sorumluluklar çok uzun bir süre esasen sadrazamda bulundu. Reisülküttabın ise bugünkü Başbakanlık ve Dışişleri Müsteşarı durumunda olduğunu söylemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Geçici diplomaside taraflar arasındaki temas kısa “süreli” ve “geçici”; “tek yönlü” ve “dar” kapsamlıdır. Bir toplumdan, kabileden veya devletten diğerine var olan belli sorunların müzâkere edilmesi, çeşitli vesilelerle yapılan törenlere iştirak edilmesi, savaş açıldığının ilan edilmesi ve hükümdar değişikliğinin bildirilmesi gibi çeşitli haberlerin iletilmesi için elçi gönderilmesi söz konusudur. Bu aşama olay ve gelişme merkezli geçici olduğu için, diplomaside her hangi bir kurumsallaşma ve diplomasi mesleğinde profesyonelleşme söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Hristiyan ülkelerle yapılan barış antlaşmalarına ahidname denilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Ahidname : Hükümdarların emriyle bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınmak üzere düzenlenen hukuki belgedir. Sefaretname: Elçilerin veya maiyetlerindekilerden birinin yolculuklarını, gözlemlerini ve faaliyetlerine dair bilgileri başta Sultan olmak üzere Sadrazam ve Reisülküttaba bildirmek amacıyla yazdıkları name, risale, takrir, seyahatname ve havadisname gibi raporlara genel olarak sefaretname denilmektedir. Amarna: Kadim Doğu’da siyasi özellik taşıyan mektuplara denir. Etimoloji: Bir dildeki sözcüklerin kökenlerini, o dilin diğer diller ile ve o dili konuşan toplulukların geçmişten bugüne diğer  topluluklar ile olan kültürel ilişkilerini araştıran bilim dalıdır. Diplomasi: Kadim Grek ve Roma’da resmi vesikaları, bazı imtyazları ihtiva eden ve yabancı toplumlar ile ilişkileri düzenleyen belgeleri, koruyacak, düzenleyecek ve duruma göre çözecek katiplere ihtiyaç duyulmuş ve diplomasi kavramı ortaya çıkmıştır. Diplomasi, belgeleri inceleme bilimi manasını almıştır. 1796 yılında Edmund Burke, ‘uluslararası ilişkileri yürütme sanatı’ olarak tanımlamıştır. Harold Nicolson’a göre diplomasi bir devletin “dış siyasetinde kullandığı çok çeşitli siyasi etkileme yöntemi ve teknikleri”dir. Diplomasi; uluslararası siyasetin resmi yollar ile uygulamaya aktarılma sürecidir. Ayrıca diplomasiyi, dış ilişkilerin yürütülmesi biçimine ilişkin kaidelerin tümü şeklinde de tanımlayabiliriz.

Yanıt Açıklaması: İlk atanan nazır Mehmet Akif Efendi'dir.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud, 23 Nisan 1821’de tercüman yetiştirmek ve Bab-âli memurlarından dil öğrenmek isteyenlere yabancı dil öğretmek amacıyla Tercüme Odası’nı kurdu.

Yanıt Açıklaması: İslâm dini temelde barışı esas almaktadır. Bu açıdan da gayrimüslimlerin kalplerinin kazanılması hayatî öneme sahiptir. Hz. Muhammed devrinden başlayarak bu yönde çalışılmıştır. Savaşılmayan gayrimüslim devletlerle iyi ilişkiler kurulması bütün Müslüman devletlerde gayet olağan bir durumdur. Bu da yukarıda açıklanan ilkelere uygundur. Osmanlılar ayrıca özellikle gayrimüslim topluluklara karşı istimâlet denilen bir ilkeyi de uyguladılar. “Kendine meylettirmek” anlamına gelen bu kelimenin terim mânası, insanların gönüllerini kazanarak kendi hakimiyetini kurmaktır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar Zitvatorok’tan sonra Habsburglarla barışı uzun yıllar sürdürdüler. Erdel’de II. Rakozci önderliğinde bağımsızlık eğilimleri ortaya çıkmıştı. Bu sırada Osmanlıların en çok önem verdiği mesele Girit savaşı idi ve bu defa Venedik’e karşı Bosna tarafından bir kara harekatı tasarlanıyordu. Ancak, Avusturyalıların Erdel işlerini bahane ederek giriştikleri bazı hareketler üzerine bu harekattan vazgeçilip Avusturya’ya sefer açıldı. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1672’de, IV. Mehmed ordunun bizzat başında olmak üzere Polonya’ya yürüyen Osmanlılar hangi şehri Kamaniçe’yi aldılar.

Yanıt Açıklaması: “Kadeş Antlaşması”, diplomasi tarihinin bugün bilinen ilk vesikası olma özelliğine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Genelde Ortaelçilere, Defterdarlık, Nişancılık, Mekke payesi; Büyükelçilere de Rumeli veya Anadolu Beylerbeyliği payeleri verilirdi.

Yanıt Açıklaması: Nişancının emri altında Divan-ı Hümayunun bütün yazı ve evrak işlerinin baş sorumlusu olan kişi Reisülküttab'dır.

Yanıt Açıklaması: Germiyan ve Dulkadiroğluları ileri gelenlerini de önlerine katarak Sultan II. Murad ile Karamanoğlu II. İbrahim Bey’i barıştırması girişimidir. Neticede iki hükümdar arasında, barış heyetinde bulunan Şeyh Yahya tarafından kaleme alınan Sevgendnâme  (ahidnâme) ile barış yapıldı. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1672 yılında imzalana Bucaş Antlaşması’na göre, Lehistan Osmanlılara yıllık pişkeş olarak 20 bin altın ödeyecektir.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak Fatih döneminde gördüğümüz nişancı 1453-1650 arasında hariciye nazırı, yani dışişleri bakanı durumundadır.

Yanıt Açıklaması: Edirne Protokolü 27 Ocak 1698 yılında imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Divan- ı Hümayun Kalemiye kesiminin temel 4 birimi vardı ve sırasıyla bunlar: Beylik; Tahvil; Rüûs ve Amedi Kalemleri idi.