Modern Ortadoğu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Diğer medeniyetler Türk ve Arap medeniyet veya devletleridir.

Yanıt Açıklaması: 1909-1914 döneminde, Alman Deutsche Bank (Anadolu-Bağdat Demiryolu Şirketi), İngiliz D’Arcy Grubu, Royal Dutch-Anglo Saxon Oil Company (Shell) ve Amerikan Chester grubu olmak üzere dört grup petrol bölgelerinin imtiyazlarını ele geçirmek için yoğun mücadele ve rekabetin göstermiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycanlı bir ulema ailesinden gelmiş, Meşhed ve Kum’da Humeyni’yle beraber ilahiyat okumuştur. Humeyni’nin ölümünden sonra Ayetullah rütbesiyle dini (ruhani) lider seçilerek 1981-1988 yılları arasında görev alan Ali Hamaneydir.

Yanıt Açıklaması: Mısır Hz. Ömer’in halifeliği zamanında İslam ülkeleri arasına katılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 100-150 bin kadar nüfuslarıyla küçük guruplar halinde ülkeye dağılmış olan Hintli halklardan Çingeneler (Romlar)’in bir kısmı Farslaşmıştır. Gezgin ve kapalı bir sosyal düzene sahip olup aralarında dil birliği yoktur. Sistan ve Belucistan’da yarı göçebe olarak yaşayan Brahoiler yaklaşık 30 bin nüfusa sahiptir. Sünni-Hanefi ve Hint inançlarına sahiptirler. Hint kökenli oldukları kabul edilen Catlar Hint dinleri ve İslamiyete inanmaktadır. İran’daki Hintliler ve Urdular da küçük topluluklardandır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı yıllarında cephe dışında bugünkü Ortadoğu’nun şekillenmesine etki eden iki önemli gelişme yaşandı. Birincisi 1916 yılında İngilizler ile Fransızlar arasında yapılan Sykes-Picot anlaşmasıdır. Özellikle Çanakkale cephesinde umduklarının bulamayan İngiliz ve Fransızlar, bu anlaşma ile adeta ittifaklarını yenileyerek Ortadoğu topraklarını aralarında paylaştılar. Buna göre doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Katar ile Bahreyn arasında sınır problemleri bulunmaktadır. İki ülke arasında Havar adaları üzerindeki anlaşmazlık uluslararası adalet divanınca Bahreyn lehinde karara bağlanmış ve bu durum Katar tarafından da benimsenmiş ise de Zubâra gibi başka bölgelerde karşılıklı iddiaları bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Körfezi ticari ilgilerine ilk alanlar Hollandalılar olsa da 18. yüzyılın son çeyreğinde geri çekilmeye başlayınca, İngilizler rakipsiz kaldılar.

Yanıt Açıklaması: Dünya petrol rezervlerinin % 16’sına sahip olan Suudi Arabistan, bu bakımdan Ortadoğu’da ilk sırada yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Başkentin bulunduğu Riyad ve çevresi Sünnî/Vehhabi; Doğu tarafında yer alan Katıf, Ahsa bölgeleri genelde Şiî; Hicaz bölgesi ise farklı Sünnî mezheplerden meydana gelmekle birlikte; Medine’de az da olsa köklü bir Şiî gurubu (Nahavile) da bulunmaktadır. Ayrıca Necran bölgesinde de İsmaililer yaşamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kaçarlar, Türkçe konuşan ve zamanla İranlılaşmış bir Türkmen aşiretler topluluğudur. Kaçarların liderlerinden Ağa Muhammet Şah (1796-1797) Kaçarları birleştirerek Kaçar hanedanını kurdu (1796). Zendleri mağlup ederek İran’ın büyük bir kısmını, Gürcistan’ı, Azerbaycanı ve Horosan’ı ele geçirip başkent yaptığı Tahran’da şehinşahlık tacını giydi; adına hutbe okuttu ve para bastırdı. Böylece Kaçar devleti kuruldu. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: alanların sayısı hayli yüksektir. Ülkede muhalafet unsurları da gelişmiştir. Muhalefet hem Sünni hem de Şii gurupları arasında varlık gösterebilmektedir. İnsan hakları ihlallerinin sık sık yaşandığı bölgede, İngiltere ve ABD menfaatlerinden dolayı daima Emir’in yanında yer almaktadırlar. Parlamento 2002 yılında yeniden hayata geçirildi ise de monarşik idarenin yetkilerini sınırlayabilecek bir güce erişememiştir. Verilen üç seçenek de doğrudur.

Yanıt Açıklaması: İranın tamammının Şii olması Safaviler döneminde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Cezayi'de ilk demokratik seçimler 1990 yılında yapıldı. Yerel seçimleri o dönem farklı grupları bünyesinde barındıran ve İslamcı görüşleri ile öne plana çıkan İslami Kurtuluş Cephesi (FIS) kazandı. Ancak Aralık 1991 tarihinde yapılan parlamento seçimlerini de aynı partinin kazanması üzerine yönetime el koyan ordu seçimlerin ikinci turunu ve tüm demokratik süreci askıya aldı. Başta Parti Başkanı Abbas Medeni olmak üzere tüm FIS liderleri tutuklanırken, ülke kanlı bir iç savaşa sürüklendi. 1992 yılından itibaren başlayan iç savaşta binlerce insan hayatını kaybetti.

Yanıt Açıklaması: Modern çağlardaki petrol, yeraltından insan ve teknoloji marifetiyle çıkarılan bir metadır. 18. yüzyıldan itibaren Rusya ve Alsace’ta petrol damıtıldığı halde, bilinen anlamda yer altından ilk petrol sondajı, 27 Ağustos 1859’da Albay Drake tarafından Pensilvanya Titusville’de yapıldı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kaddafi islam, sosyalizm ve Arap milliyetçiliğinin karışımından oluşan yeni bir felsefe geliştirip, ilk cildini 1976 yılında, ikincisini de 1980’de bastığı “Yeşil Kitap” adıyla yayınladı.

Yanıt Açıklaması: Dünya üzerindeki yedi (daha sonraları sekiz) büyük çok uluslu şirket, 1910’lardan 1970’lerin başlarına kadar, petrol endüstrisinin hemen tamamını kontrol altında tutmuşlardır. 1928 yılında Ortadoğu petrolünün paylaşımı konusunda gizli bir anlaşma yapan bu şirketler, “Yedi Kızkardeş” olarak anılmıştır: Standard Oil of New Jersey (Exxon), Royal Dutch Shell (Shell), British Petroleum (BP), Gulf Oil (Gulf), Texas Oil (Texaco), Standard Oil of California (Chevron) ve Mobil Oil (Mobil). Bunlara daha sonra Fransız şirketi Française des Petroles (CFP) de eklenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Gürcüler, İrani bir topluluk olmayıp, Kafkasya kökenlidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1930’lu yıllardan beri Suudi Arabistan petrolünü işleten ABD merkezli çok uluslu şirket ARAMCO’dur.

Yanıt Açıklaması: İran kökenli (İrani) etnik unsurlar toplam nüfusun yaklaşık % 65’ini meydana getirmektedir. Bunlar arasında yer alan Fârisî asıllılar % 51 oran ile en büyük etnik kitleyi oluşturur.