Modern Ortadoğu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Başbakan Nuri Said’in yayımladığı “Yeşil Kitap”taki fikirlere uygun olarak Irak hükümeti 1942-43 yıllarını “Irak-Suriye-Filistin-Ürdün” federasyonu kurma konuşmalarıyla geçirdi. Bundan bir sonuç alınmamakla birlikte Irak’ta başlayan bu hareket, daha sonra Mısır’ın liderliğinde kurulacak olan Arap Birliği Teşkilatı’na ilham kaynağı olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Rusya Sadabat Paktı ülkelerinden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Birleşik Arap Emirlikleri'ni meydana getiren yedi emirliğin altısı (Abu Dabi, Debi (Dubai), Şarıka, Acman, Ummu’l-Kayveyn, Re’su’l-Hayme) sahilde yer alırken; yedinci emirlik olan Fucayre ise Umman tarafında 90 km boyunca uzanan sahil kesiminde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Karmatiler İsmaliye'den gelmektedir. Kuzey Afrika’da etkin olan Fatımiler de İsmaliye kolundadır. Semavi dinlerin en eskisi olan Museviliktir. Hanbeli mezhebinin yeni yorum Vehhabilik'tir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Irak’ın 80-90 km. boyuncauzanan en büyük petrol havzası, Kerkük’ün hemen yanı başında Baba Gurgurbölgesinde bulunur. Yanan alevlerin çıkardığı gürültü (gurgur)’den dolayı bu isimle anılmıştır. Irak’ın güneyindeki Rumeyle bölgesi, dünyanın da en büyük petrol sahalarından biridir. Bu saha, Irak-Kuveyt sınırı boyunca uzandığından, iki ülke arasındaki sınır anlaşmazlığının (1990’da Kuveyt’in Irak tarafından işgalinin) temel sebeplerinden biri olmuştur. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Suudi Arabistan'ın güneyinde Yemen, doğusunda Uman, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kuveyt ve Irak yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1907 yılında yapılan anlaşmayla İran’ın kuzeyi Rus nüfuzuna, güneyi ise İngiliz nüfuzuna girmişti. İngiliz sermayedar D’Arcy, 1901’de elde ettiği petrol imtiyazı sayesinde, 26 Mayıs 1908’de İran’ın İngiliz nüfuz alanında bulunan Mescid-i Süleyman bölgesinde ilk petrol keşfini yaptı. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: OPEC üyesi olan Mısır’da petrol, İngiliz işgali döneminde, 1913’te, Süveyş Körfezi’nin her iki yakasında çıkarılmaya başlandı. Buna göre doğru cevap D'dır.

Yanıt Açıklaması: Harameyn diye isimlendirilen iki kutsal şehir Mekke ve Medine’dir.

Yanıt Açıklaması: Filistin’de Yahudi Devleti kurmayı amaçlayan Siyonizm fikri ile başlayan Arap İsrail sorunun bir tarafında İsrail diğer tarafında da Filistinliler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Denizciliğe ve inci avına uygun sahilleriyle ilkçağlardan beri iskân alan Katar yarımadasının, onaltıncı yüzyılının başlarında Basra Körfezi’nde Osmanlı-Portekiz çekişmelerinin başlamasına kadarki tarihi hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: İspanyaya Müslümanların geçişini sağlayan ve bu konudaki önemi büyük olan Mağrip ülkesi Fastır.

Yanıt Açıklaması: Bugün Körfez’in en gözde yerlerinden olan bu bölge, Beni Yas olarak bilinen kabile konfederasyonundan el Bu Falah ailesinin en-Nahayan kolunun elinde Abu Dabi emirliğine dönüştü. Aynı konfederasyonun bir parçası olan el Bu Falase gurubu ise Dubai emirliğini oluşturmuştur. Bugün BAE’nin devlet başkanlığı en-Nehayan ailesinde, devlet başkanlığı vekilliği ve başbakanlık ise el Bu Falase kabilesinden el Maktum ailesindedir

Yanıt Açıklaması: Mecusilik: Tek Tanrılı bir din olan Zerdüştlük zamanla eski İran inanç ve gelenekleriyle karışarak Mecusilik (Mazdeizm; Ateşperestlik) ortaya çıkmıştır. Mecusilerin inançlarında ateş kültü önemlidir. Mecusiliğin yayıldığı ve Mecusi ateşinin yandığı İran’daki Yezd şehri başta olmak üzere ülkede birkaç bin Mecusi’nin yaşadığı tahmin edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Resmi dili Farsça olan ülkenin başkenti Tahran olup, kuzeyinde Azerbaycan, Ermenistan, Hazar Denizi ve Türkmenistan; batısında Irak ve Türkiye; doğusunda Pakistan ve Afganistan; güneyinde ise Basra Körfezi ve Umman Denizi yer alır.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı ile birlikte bölgedeki Osmanlı varlığı tamamen sona erdi. Savaş sırasında Basra Körfezi’nde büyük etkinlik gösteren İngilizler, 3 Kasım 1916’da Katar Emiri Abdullah ile diğer Körfez şeyhleriyle yaptıklarına benzer bir himaye antlaşması imzaladılar.

Yanıt Açıklaması: 1970li yıllardan itibaren İngilizlerin bölgeden çekilmesi ile de buralarda yüz ölçümü ve nüfus bakımından “micro state/küçük devlet” denilen ama kaynakları ve bulundukları coğrafya açısından jeopolitiği yüksek devletler ortaya çıktı. Suudi Arabistan hariç bu devletlerin birçoğu her ne kadar batılıların dizayni ile meydana gelmiş ise de zaman içinde kendi siyasetlerini de belirleme yoluna gitmişlerdir. Bu maksatla çoğu konuda müşterek hareket etme becerisi gösteren bu devletlerin en önemli birleştirici kurumları 1981 yılında kurulan Körfez İşbirliği Teşkilatı’dır. Verilen üç seçenek de doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Basra vilâyetini ziyaret eden Mübarek (17-24 Kasım 1900) Kuveyt’e hiçbir yabancı devleti sokmayacağına ve Osmanlı Devleti’ne bağlı kalacağına dair Vali Muhsin Paşa’ya söz vermesine rağmen İngiltere ile imzaladığı gizli antlaşmaya da sadık kaldı.

Yanıt Açıklaması: Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman'ın Basra Körfezi'ne kıyısı varken, Mısır'ın kıyısı yoktur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti ile İngiltere arasında başlayan siyasi ve diplomatik mücadele sonucunda, Musul Vilayeti ve zengin petrolleri, 5 Haziran 1926 tarihli Ankara Antlaşması ile, Irak Krallığı’na ve dolayısıyla mandater devlet olarak İngiltere’ye bırakılmış oldu. Bu antlaşmaya göre, Musul petrollerinden elde edilecek gelirin % 10’u, 25 yıllık sü­reyle Türkiye’ye verilecekti.