Modern Ortadoğu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Yavuz Sultan Selim’in 1516 yılındaki seferi ile birlikte Osmanlı idaresine giren Suriye, XX. yüzyılın başlarına kadar 400 yıl, Osmanlı yönetiminde kaldı. Tarihsel bir karşılaştırma yapıldığında, Roma İmparatorluğu’ndan sonra bölge üzerindeki en uzun süreli hâkimiyeti Osmanlılar kurmuştur. Suriye toprakları, Osmanlı dönemi boyunca; buralardan sağlanan vergi gelirleri, Halep’in uluslararası ticaret sistemi içindeki yeri ve Şam’ın seferlerde geçiş yolları üzerinde bulunması gibi faktörlerle doğrudan denetim altında tutulmuştur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Ürdün’ün bağımsızlığı ve Abdullah’ın krallığı ilân edildi (22 Mart 1946); böylece halen sürmekte olan Ürdün Haşimî Krallığı tarih sahnesine çıkmış oldu.

Yanıt Açıklaması: Jeopolitik: Coğrafya ve tarihin belirlediği ilişkilerdir. Devletlerin dış politika davranışlarını, ülkelerin coğrafi konumu, fiziki çevresi, sahip olduğu kaynaklar, geçiş yolları vs. ile ilişkilendiren yaklaşımdır. Kısaca bir bölgenin coğrafyası ve orada gelişen tarih, o bölgenin jeopolitiğini (coğrafyadan kaynaklanan siyasi önemini) belirleyen dinamiklerdir. Bu kavram ilk defa İsveçli Kjellen (1864-1922) tarafından kullanıldı ve Halford MacKinder (1860-1947) tarafından geliştirildi.

Yanıt Açıklaması: 1980-1988 tarihleri arasında geçen savaş, İran ve Irak devletleri arasında gerçekleşmiştir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: 1955 yılında, Türkiye, Irak, İran, Pakistan ve İngiltere arasında imzalanan Bağdat Paktı, bölgedeki en önemli gerilim alanlarından birini oluşturuyordu. Nasır’ın karşı çıktığı bu pakt, Suriye yöneticilerinde de büyük bir hoşnutsuzluk oluşturmuştu. Suriye ile Türkiye’yi savaşın eşiğine getiren gerilim süper güçlerin devreye girmesiyle çatışmaya dönüşmedi. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ni paylaşmak üzere aralarında gizli anlaşmalar yapan İtilâf devletleri Hicaz bölgesi (Cidde-Mekke-Medine ve civarı) üzerinde de birtakım hesaplar içindeydiler. İngilizler, daha savaşın başlarında İttihatçılar ile çekişmesini de göz önünde tutarak Şerif Hüseyin’in hareketlerini takibe almışlardı. Sonunda bekledikleri oldu. Şerif Hüseyin’in Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Hicaz temsilcisi sıfatıyla bulunan oğlu Abdullah, babası adına Mısır’daki İngiliz yetkilileriyle görüşmeler yaparak muhtemel bir isyan girişiminde kendilerini desteklemelerini istedi. Bunun üzerine İngilizler, pek çok vaatle Şerîf Hüseyin’i Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmesi için teşvike başladılar. Doğru cevap E.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve E seçenekleri İslamiyetin kabulünden sonra yaşanan gelişmelerdir. "Eyyamul Arap” diye bilinen tarihi çekişmeler İslamiyetten önce yaşanmıştır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Emir Abdullah, II. Dünya Savaşı başlar başlamaz hamisi İngilizlere savaşta yanlarında yer alabileceğini bildirdi. Başlangıçta savaş Avrupa’da seyrettiği için İngiltere buna gerek duymadı. Fakat çarpışmalar 1941 ‘de Ortadoğu’ya sıçrayınca Emir Abdullah’ın İngilizlerin yardımıyla 1921’den itibaren kurulmuş olan Glubb Paşa kumandasındaki ordusu (Arap Lejyonu), Irak’ta Alman subayların yardımıyla iktidarı ele geçiren Râşid Ali’ye karşı kullanıldı ve böylece Ürdün savaşa iştirak ettirildi. Arkasından da bu ordu İngiliz kuvvetlerinin Suriye’ye girmesinde büyük rol oynadı ve bu hizmetleri karşılığında Emir Abdullah’a bağımsızlık sözü verildi. Savaşın bitmesinden sonra verilen söz yerine getirilerek Ürdün’ün bağımsızlığı ve Abdullah’ın krallığı ilân edildi (22 Mart 1946); böylece halen sürmekte olan Ürdün Haşimî Krallığı tarih sahnesine çıkmış oldu. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan guruplar, Keldaniler, Asurîler, Süryani Ortodokslar, Süryani Katolikler, Ermeni Ortodokslar, Ermeni Katoliklerle birlikte az sayıda Protestanlardan oluşmaktadır. Hıristiyanlar, Irak’ın değişik yerlerinde dağınık halde yaşamaktadırlar. Başkent Bağdat Hıristiyanların yoğun oldukları başlıca merkezdir. Hıristiyanların yoğun olduğu diğer bir yer de Musul ve çevresidir. Aynı şekilde Erbil’de, Kerkük’te, Duhok ve Basra’da da Hıristiyan nüfus vardır. Keldani kilisesi, Irak’taki Hıristiyan azınlık arasında çoğunluğu oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Irak, Suudi Arabistan’dan sonra dünyanın ikinci büyük petrol rezervlerine sahiptir. Bu yüzden dünyanın en önemli sıvı yakıtı olan petrole ihtiyaç duyuldukça ve alternatif enerji kaynakları gelişmedikçe Irak’ın önemi daha da artacaktır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı sonrasında Şark-ı Ürdün, Allenby’nin “düşmanın işgal edilmiş doğu bölgesi” taksimatı içinde kalmıştı. Faysal b. Hüseyin’in Suriye Krallığı’nı tesisi üzerine Kerek ve Amman buraya bağlanmış, Maan ve Akabe de Hicaz Kralı Hüseyin’e itaatini bildirmişti. Fakat Suriye’nin Fransız mandasına terk edilmesi ve Faysalın Şam’dan çıkarılması ile bu bölge başsız kaldı ve anarşiye sürüklendi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İsrail birlikleri, Londra büyükelçisine yönelik suikast girişimini bahane ederek Amerikan yönetiminin desteğiyle, “uluslararası terörizmin yuvasını temizlemek” bahanesiyle 1982’de Lübnan’ı işgal etti. 60 bin askerle yürütülen “Galile Operasyonu”nda İsrail’in asıl amacı, Filistin direnişini yok etmenin yanı sıra, Suriye’nin bu ülkedeki varlığını zayıflatmak ve Beyrut’ta kendisine yakın bir yönetim kurmaktı.

Yanıt Açıklaması: 1839’dan itibaren bölgede kurulan yabancı okullar ve özellikle 1866’da kurulan Suriye Protestan Koleji (bugün Beyrut Amerikan Üniversitesi) yeni bir aydın sınıfının doğuşunu beraberinde getirdi. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İngilizler, Yahudi sermayesinin desteğini garanti altına almak için de 1917 Balfour Deklarasyonu ile Siyonist lobilere Filistin’i vaat etti.

Yanıt Açıklaması: 8 Ekim 1978 günü Amerika dostu Şah’ın sıkıyönetim ilanına karşı düzenlenen gösterilerin bastırılması Kara Cuma olarak anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 15 Ocak 1902 tarihinde gece yarısı Reşidilerin kontrolündeki Riyad kalesini bir mukavemet görmeden ele geçirdi. Böylece bölgede tekrar Suudi ailesinin dönemi başladı. Nitekim bu tarih Suudi Arabistan’ın kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Irak diğer Ortadoğu ülkelerinin etnik ve dini bakımdan gösterdiği özellikleri sergiler. Arap, Kürt ve Türk etnik unsurunun dışında daha ziyade dini farklılıkları ifade eden Keldani, Süryani, Ermeni, Musevi, Sabii (Mandei) ve Yezidiler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilad-i Şam yani Suriye’nin güneyindeki coğrafi bölgeye Filistin adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 634 yılında ilk kez İslam devletlerinin kontrolüne giren bölge sonraki 9 asır boyunca değişik devletlerin kısa dönemli hâkimiyetleri altında yaşadı.

Yanıt Açıklaması: Haşimîler X. yüzyıldan XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar (1924) Mekke’nin yönetimini elinde bulunduran emîrlerle, I. Dünya Savaşı’ndan sonra bir müddet Hicaz, Suriye, Irak ve halen Ürdün’de hüküm süren kralların mensup olduğu ailenin adıdır. Doğru cevap A'dır.