Modern Ortadoğu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Kuzey Afrika’nın en küçük ülkesi Tunus’tur

Yanıt Açıklaması: Bunlardan ilki, sınırlarını Kızılırmak’a kadar genişleten Med İmparatorluğu (M.Ö. 612-550)’dur.

Yanıt Açıklaması: Reuter İmtiyazı: Feth Ali Şah zamanında verilen ilk imtiyazlar, Nasıreddin Şah döneminde artarak devam etti. 1872’de, İngiliz Baron Julius de Reuter, yirmi dört yıllığına büyük bir imtiyaz elde etti. Şaha verilecek hisseyi de içeren Reuter imtiyazı, ülkedeki madenlerin işletilmesi, fabrikaların yapımı, demiryollarının döşenmesi, kanal ve sulama işlerinin sağlanması, bir bankayla bazı kamu hizmetleri idarelerinin kurulması ve ayrıca gümrüklerin kontrolünü kapsıyordu. Ancak, halkın tepkisi ve Ruslar’ın da baskısıyla Nasıreddin Şah bu imtiyazları iptal etti.

Yanıt Açıklaması: Arap yarımadasının kuzeydoğu sahilinde, Basra Körfezi’nin güneybatısındaki Bahreyn ve Bahrülbenât körfezleri arasında kuzeye doğru uzanan yarımada üzerinde yer alan bu küçük ülkenin başşehri Devha/Doha ‘dır.

Yanıt Açıklaması: Lübnan’da, Fransız işgaline karşı ortak bir paydada buluşan tarafların bu uzlaşmasına göre, siyasi alanın dini mezhepler temelinde şekillenmesi (confessionalism), bu bağlamda geniş yetkilerle donatılmış cumhurbaşkanın Maruni, başbakanın Sünni ve meclis başkanının Şii olması kararlaştırılmıştır. Confessionalism, özellikle çok sayıda dini grubun bir arada yaşamak zorunda olduğu durumlarda, siyasi ve kurumsal iktidarı bu gruplar arasında belirli bir oranda paylaştırarak kurulan yönetimdir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: 1912 yılında Osmanlı egemenliği altında bulunan Libya İtalyanlarca işgal edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Birleşik Arap Emirlikleri'nin bulunduğu bölge Ortadoğu ile Hindistan ticaret yolu üzerinde yer alan en eski güzergâhta yer almaktadır. Hürmüz Boğazı’na açılan stratejik mevkisi geçmişte ticaret gemilerinin bugün ise petrol tankerlerinin geçiş yolu üzerinde olması bölgenin jeopolitiğini oluşturmaktadır. Geçmişte balık ve inci avcılığı ve ticaret için makul bir göç alan BAE, petrolün keşfinden sonra hızla yabancı göçüne açılmıştır. Verilen üç seçenek de doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Hayat anavatana 1939 yılında yapılan halk oylaması sonucu katılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 14. yüzyılda ünlü Arap seyyahı İbn-i Batuta ve 17. yüzyılda da Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, Musul ve Kerkük civarlarındaki petrolün “gökyüzüne çıkan ateş” şeklindeki varlığını ve ilkel usullerle kullanıldığını haber vermişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 2003 Irak savaşında ABD askerlerinin öncelikli görevi, petrol kuyularının korunmasıydı. ABD orduları Bağdat’a girdiği zaman, yalnızca Petrol Bakanlığı’nın yağmalanmasına izin verilmemiş; deniz piyadeleri bina çevresinde etten duvar örmüşlerdi.

Yanıt Açıklaması: Emevi Emiri Muaviye zamanında Arapça, halkın dili haline geldi. Din ve dil beraberliği sağlanmış olan Mısır, Abbasiler döneminde refah ve huzur bakımından altın devrini yaşadı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mısır, Yavuz Sultan Selim tarafından 1517 yılında Osmanlı topraklarına katıldı.

Yanıt Açıklaması: Katar mutlak monarşi ile yönetilmekle birlikte Körfez ülkeleri arasında birtakım anayasal düzenlemelere giden ilk emirlik oldu.

Yanıt Açıklaması: Suudi Arabistan, Irak, İran, Kuveyt ve Venezuela gibi kilit üretici ülkeler, 1960’ta Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı OPEC’i kurdular.

Yanıt Açıklaması: Bir asrı tamamlayamadan Emevileri ortadan kaldıran Abbasiler (daha heterojen bir kimliği temsil ederler) aynı yolda yürüyememişlerdir. Onların ortaya çıkışı, -tarihçiler tarafından haklı bulunan gerekçeleri de olsa- bir başkaldırı hareketi olup Arap fatihlerinin “kabuğa çekilme” sonucunu doğurdu. Ancak ne olursa olsun bu hareket, Müslüman dünyasında dinginliği de beraberinde getirerek; ilim ve kültür hayatının gelişmesine katkı sağlayacaktır. Yani Emeviler fetihler ile İslam coğrafyasını genişletirken, Abbasiler kültür ve medeniyet ile İslam dünyasını canlı tuttular. Buna göre doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Asıl adı Arap Mağrip Birliği (Arab Maghreb Union) olan siyasal yapı, 17 Şubat 1989 yılında kurulmuştur. Merkezi Fas’ta bulunan Birliğin üyeleri Cezayir, Moritanya, Fas, Tunus ve Libya’dır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı devam ederken, İtilaf devletleri arasında savaş sonunda Osmanlı Devleti’ni paylaşmayı öngören gizli antlaşmalar da yapılmıştı. 16 Mayıs 1916’da, İngiltere ile Fransa arasında Sykes-Picot Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre petrol bölgelerinin bulunduğu Arap vilayetleri, İngiltere ve Fransa arasında gizlice taksim edildi. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: D ve E şıklarındaki topluluklar, Fars kökenli olup diğerleri Türk kökenlidirler. Halaçlar Orta İran’da Tahran’ın 200 km. güneybatısında Halaçistan adı verilen bölgede yaşarlar. İran’daki en eski Türk topluluğu olup eski bir dil olan Halaçça’yı konuşurlar. 30 bine yakın nüfusları vardır. Afganistan tarihinde önemli rol oynamışlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kaçarlar, Türkçe konuşan ve zamanla İranlılaşmış bir Türkmen aşiretler topluluğudur. Kaçarların liderlerinden Ağa Muhammet Şah (1796-1797) Kaçarları birleştirerek Kaçar hanedanını kurmuştur (1796)

Yanıt Açıklaması: 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı esnasında Türkiye’yi destekleyerek ucuz petrol veren Mağrip ülkesi Libya’dır.