Modern Ortadoğu Tarihi

Yanıt Açıklaması: 15 Nisan 1946 yılında Fransız askerlerinin Suriye topraklarını terk etmesiyle 25 yıllık manda yönetimi sona erdi.

Yanıt Açıklaması: Şerif Faysal’ın, İngilizlerin desteği ile 23 Ağustos 1921’de Irak kralı ilan edilmesiyle, Irak Haşimî Krallığı kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Kral Abdülaziz, ölümü olan 1953 yılına kadar; akabinde oğulları Suud 1964; Faysal 1974; Halid 1982; Fahd 2005 yılına kadar Suudi Arabistan’ı idare etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bedevîler Çöllerde hayatlarını göçebe olarak geçiren gruplardır ve yerleşik hayata ve ziraata karşıdırlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devletlerin dış politika davranışlarını, ülkelerin coğrafi konumu, fiziki çevresi, sahip olduğu kaynaklar, geçiş yolları vs. ile ilişkilendiren yaklaşım jeopolitik kavramıdır.

Yanıt Açıklaması: Kabile toplumlarında mutlaka gücünü gelenekten alan bir kabile önderi şeyh/emir bulunmaktaydı. Kabilesinin fertlerine eşit mesafede olmak ve meclisinde (şeyh/emir meclisi) onların fikirlerini alarak idaresini yürütmek zorundaydı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1970’teki Kara Eylül olaylarından sonra Filistinlilerin kitleler halinde Ürdün’den çıkarılması sebebiyle Lübnan, Filistinli grupların ilk sığınağı ve dolayısıyla İsrail’e karşı direnişin merkezi olmaya başladı.

Yanıt Açıklaması: Tanınmış ve zengin bir aileye mensup olan Usame b. Ladin 1984 yılında, ABD’nin desteğinde Pakistan ve oradan Afganistan’a giderek Sovyetler Birliğine karşı savaştı ve El Kaide’yi bu süreçte kurdu. 1989’da tekrar Suudi Arabistan’a döndü ve bu sefer Irak başta olmak üzere ABD’nin bölge politikaları ile ters düştü.

Yanıt Açıklaması: Lübnan’ın farklı mezhepleri işe katarak yönetilmesini sağlamak için varılan mutabakatın ismi Milli Misak’dır.

Yanıt Açıklaması: Hindistan hiç bir kaynakta bir Ortadoğu ülkesi olarak kabul görmemiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ortadoğu kavramını ve bugünkü Ortadoğu’yu meydana getiren süreç Birinci Dünya Savaşı’dır. Savaş he ne kadar Avrupalı devletlerin kendi aralarındaki rekabetten dolayı Avrupa’da başlamış olsa da hemen tamamının hedefindeki coğrafya Osmanlı egemenliğinde ve onun hinterlandındaki alanlar idi.

Yanıt Açıklaması: Yahudiler ve Siyonistler balfour deklarasyonuna dayanarak bir Yahudi devleti kurulmasını talep etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sünniliğin karşısında yer alarak İslam tarihinde siyasi tavır gösteren ilk hareket olan ve Hz. Muhammed’in vefatından sonra Halifeliğin onun akrabası ve damadı olan Hz. Ali’nin hakkı olduğunu savunan gurup Şiilerdir. Özellikle Hz. Ali’nin 661 tarihinde öldürülmesinden sonra organize olmuşlar ve Müslümanların önderi olan Emirülmüminin (İmamet) vasfının Hz. Ali’den sonra onun soyundan (Ehl-I Beyt’den) gelenlerde olduğunu savunmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Yavuz Sultan Selim’den itibaren Osmanlı Sultanları kutsal bölgelere duydukları saygıdan ötürü Hâdimu’l-Haremeyn (İki kutsal mekânın hizmetçileri) unvanını kullanıyorlardı. Doğru cevap C.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz çevresinde ticaret kolonileri kuran ve modern alfabeyi geliştiren denizci ve tüccar kavim Fenikeliler, Lübnan’ın bilinen ilk yerleşimcileridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: En eski Arap toplumunu temsil eden Yemen bir kabile toplumudur. Özellikle ülkenin kuzey tarafları (Yukarı Yemen) kabilelerin etkin olduğu yerlerdir. Güney’de kabilevi toplum yapısı daha zayıf olmakla birlikte, burada yaşayanların çoğunun da bir şekilde Kuzey’dekiler ile akrabalık bağları bulunmaktadır. Genelde devlet önünde kendi nüfuz ve mevkilerini muhafaza etme arzusu duyan kabilelerin zaman zaman birbirleri ile menfaatleri çatışmaktadır. Ancak Zeydî mezhebine mensup kabileler tarih boyunca bütünlük arzederek Yemen içinde 1962 yılına kadar özel statülerini muhafaza edebilmişlerdir. Ülkede Afrika Arapları, Güney Asya kökenliler ile az da olsa Avrupalılar da bulunmaktadır. Ayrıca Osmanlı döneminden kalma Türk kökenli aileler de mevcuttur. Yerli halka karışan ve şehir toplumunda oldukça prestijli bir yeri olan Türk asıllıların (bir gurup oluşturmamışlardır) sayısı hakkında net bilgi bulunmamaktadır. Yemen’de başta Somali ve Irak kökenli olmak üzere 150 bin civarında (2010 itibari ile) da mülteci yaşamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Soğuk Savaş’ın sonuna gelindiği 22 Mayıs 1990’da Güney Yemen Kuzey ile birleşerek bugünkü Yemen Cumhuriyeti’ni meydana getirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: En son 1972’de yapılabilen seçimlerden geriye kalan 62 milletvekili değişik grupları temsilen, Arap Birliği’nin öncülüğünde ve ABD’nin desteğinde Suudi Arabistan’ın Taif şehrinde bir araya geldi. Uzun müzakerelerin ardından Milli Uzlaşma Belgesi yani Taif Anlaşması, 22 Ekim 1989’da kabul edildi. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Savaşa hazırlıksız yakalanan Suriye’nin iç ve dış politikası ciddi bir sarsıntı geçirdi. Stratejik Golan Tepeleri’nin kaybedilmesi, Suriye ve Mısır’daki radikal sosyalist rejimlere duyulan güveni tamamen yok etti. Esed, Baas Partisi’nin ordu ve sivil örgütlerinde kendisine muhalefet edebilecek tüm önemli kişileri tasfiye etti. Kendine sadık kişileri ve özellikle yakın çevresini stratejik pozisyonlara atayan Esed, 1970 yılında, yönetime doğrudan el koydu. Hafız Esed, “Hareketü’t Tashih” (Düzeltme Hareketi) olarak isimlendirdiği darbe sonrasında güven oluşturacak adımlar attı. Siyasi tutuklulardan bazıları serbest bırakılarak, reform vaatleri eşliğinde kimi baskılar hafifletildi. Ayrıca, Arap ülkeleri ile ilişkilerde olumlu gelişmeler gerçekleşti. Uzun yıllar bozuk olan ilişkilerin tamiri için yeni bir dış politik açılım gerçekleştirildi. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İngilizlerin gözetiminde 1922 yılında yaptığı Muhammara anlaşması ile Irak sınırını belirlemiştir.