Osmanlı İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Askeri^ zümrenin ikinci grubunu kapıkulları oluştururdu. Kapıkulları bir kısım bürokrasi ile yeniçerilerden meydana gelirdi. Bunların emeklilik yaşı yoktu. Yalnız kapıkullarının iş yapamaz ha^le gelenleri emekli olabilirlerdi.

Yanıt Açıklaması: İmparatorluğun Asya ve Avrupa’daki arazilerinin büyük bölümünde geçerli olan ve mîrî diye bilinen bu rejimde ziraî topraklar, köylü ailelerine işleyebilecekleri ölçekte küçük birimler halinde tahsis edilirdi. Tapu vergisi karşılığında verilen bu toprak birimi üzerinde köylüye tanınan tasarruf hakkının özel mülkiyetten çok önemli farkları vardı. Bu farkları kısaca özetlersek: Köylü toprağını vakıf, hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemez, mazeretsiz üst üste üç yıl ekmeden bırakırsa elinden alınır ve toprağa ihtiyacı olan başka bir köylüye verilebilirdi. Toprağını bırakıp başka yere giderse, gittiği yerde yeni bir tahrir defterine kaydedilmedikçe 10 yıl içinde geri getirilebilir veya “çift-bozan resmi” adı ile önemli bir vergiyi ödemek zorunda kalırdı. Öldüğü zaman toprağı, mirasçılar arasında paylaştırılmadan bütün halinde herhangi bir miras vergisi de alınmadan, oğluna intikal ederdi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı iş dünyasında görülen ortaklık türleri içerisinde mudarebe, müfavaza, inan ve vücuh ortaklıklarını sayabiliriz. Osmanlılarda daha sınırlı ölçülerde kullanılan müfavaza iş ortaklığı, ortaklar› sermaye, emek, kâr ve sorumluluk açısından eşit kabul ediyordu. Müfavaza ortaklıklarının üç temel özelliği vardı: ortakların her açıdan tam eşitliği, tüm ticari faaliyetlerin anlaşmaya dâhil edilmesi, ortakların karşılıklı temsil yetkisi ve kefaleti. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Narh sistemi özellikle  ihtikar gibi tekelcilerin önlenerek, aracıların ortadan kaldırılması ve malların üreticiden tüketiciye en kısa yollardan intikal etmesi sağlanmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bunun en önemli amacı özellikle askeri ihtiyaçların yurt içi üretimle karşılanması yoluyla hem askeri giderlerden tasarruf sağlanması hem de paranın yurt dışına kaçmasının önlenmesi idi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Galata Bankerlerinin kurmuş olduğu bankanın adı Dersaadet Bankasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinin en popüler altın parası ise Türkçede yaldız altunu diye adlandırılan Venedik dükası oldu. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mukâtaalar başlıca üç yöntemle işletilirdi. Bunlar iltizâm, emânet ve 17. yüzyılın sonlarından itibaren mâlikânedir.

Yanıt Açıklaması: Belirtilen unsur ile üretim sürecinin sekteye uğramaması amaçlanmıştır. Köylünün göç yolu ile toprağı terk etmesi tarımsal üretim için gerekli emeğin azalmasına yol açacağından engellenmeye çalışılmış. Ekilmeyen toprağın üreticinin elinden alınması ve toprağın bölünmesinin engellenmesi üretimin sürekliliğine yönelik bir adım olmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ahi Evren fütüvvet felsefesinden ilham alarak kendi oluşturduğu Ahi üretim teorisine ve Ahi felsefesine dayalı ilk debbağ esnaf-sanayi birliğini Kayseri'de kurdu.

Yanıt Açıklaması: yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, şayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda ve çekeleve sayılabilir. Kalyon, ağrıbar, şalope ve ateş gemisi de yelkenli gemilere örnektir. Gemilerin bir kısmı da hem yelken hem de kürekle hareket etme özelliğine sahipti. Diğer taraftan klasik dönem deniz taşımacılığında, denizin özelliğine göre farklı gemiler kullanılmaktaydı. Söz gelimi 17. yüzyılda saray için Marmara’nın güneyinden temin edilen odun, at gemileriyle (atkayığı) taşınıyordu. Uludağ’dan temin edilen buz, firkate ve kayıklarla naklediliyordu. Marmara’da ayrıca şayka ve karamürsel ile de taşıma yapıldığı bilinmektedir. Saray mutfağı için Mısır zahiresinin yüklendiği gemiler daha da çeşitlidir. Karamürsel, iğrib, şayka, firkate ve kadırga gibi kürekli gemiler ile kalyon ve burtun gibi yelkenliler Mısır-istanbul arasında saray zahiresi taşımaktaydı

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devletinin esnafa tanıdığı haklar ve yükümlülükler aşağıdaki 5 unsurun belirlenmesinden ibarettir; Hangi mal ve hizmetleri Hangi kalitede Hangi bölgede (mahalde) Hangi fiyattan Kimler

Yanıt Açıklaması: Bir ticarî gelişme dönemi olan 13. yüzyıl başlarındaki Selçuklu döneminden beri Anadolu topraklarında var olan esnaf birlikleri 16. yüzyıldan itibaren tüm büyük kasaba ve şehirlerde etkin hâle gelmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, şayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda ve çekeleve sayılabilir. Kalyon, ağrıbar, şalope ve ateş gemisi de yelkenli gemilere örnektir. Gemilerin bir kısmı da hem yelken hem de kürekle hareket etme özelliğine sahipti. Diğer taraftan klasik dönem deniz taşımacılığında, denizin özelliğine göre farklı gemiler kullanılmaktaydı. Söz gelimi 17. yüzyılda saray için Marmara’nın güneyinden temin edilen odun, at gemileriyle (atkayığı) taşınıyordu. Uludağ’dan temin edilen buz, firkate ve kayıklarla naklediliyordu. Marmara’da ayrıca şayka ve karamürsel ile de taşıma yapıldığı bilinmektedir. Saray mutfağı için Mısır zahiresinin yüklendiği gemiler daha da çeşitlidir. Karamürsel, iğrib, şayka, firkate ve kadırga gibi kürekli gemiler ile kalyon ve burtun gibi yelkenliler Mısır-istanbul arasında saray zahiresi taşımaktaydı

Yanıt Açıklaması: Günümüzde toplu iş sözleşmelerinin çalışanlara sosyal nitelikte destekler sağladığı düşünüldüğünde, Osmanlı Devleti’nde gerçekleştirilen ilk toplu iş sözleşmesi dikkat çekicidir. Bu sözleşmenin Kütahya’da çalışan fincancı esnafı tarafından imzalandığı bilinmektedir. Fincancı esnafının 1776 yılında ücret ve diğer haklar konusunda imzaladığı bu sözleşme dünyada da ilk toplu sözleşme özelliği taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ekonomisinde emek faktörünü hür ve köle emeği olarak ikiye ayırabiliriz. Ücretlerin yüksek seviyesini koruması, işverenin değişik çözümler bulmasına yol açmıştır: bunlardan en önemlisi köleliktir. Kalifiye iş gücünü oluşturan köleler çoğunlukla belirli bir iş süresi sonunda, mükatebe yoluyla özgürlüğüne kavuşuyordu. Mükatebe belli bir meblağ ödeme, belli bir süre hizmet verme veya belli miktarda mal üretme karşılığında kölelere özgürlüklerini sağlayan bir sözleşmeydi.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, flayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda ve çekeleve sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Real kuruş 17. yüzyılın ortalarına kadar popülerdi, fakat bu tarihten itibaren ortadan kayboldu. Esedi kuruş işte bu ortadan kayboluştan sonra popüler para oldu. Altın sikkeler, tüccarlar tarafından büyük ödemeler yapmak için kullanılıyordu; gümüş sikke para düzeninin temel taşını oluşturuyordu; mangırlar ise günlük alışverişlerde çokça kullanılıyordu. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şıklar arasında buğday üretimine ilişkin şık E'dir yani "Ziraatın en önemli ürünüydü".

Yanıt Açıklaması: İnsanın iradesi dışında ortaya çıkan, onu çalışma yeteneğinden ve geçimini devam ettirmek için bir gelirden yoksun bırakan, genelde bir toplumun tüm bireyleri için, özelde (başkasına) bağımlı çalışanlar için, söz konusu tüm risklere karşı alınmış önlemleri içeren uygulamalar bütününe sosyal güvenlik denir. Doğru cevap A seçeneğidir.