Osmanlı İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: I,III,IV doğrudur. II yanlış çünkü demiryollarının çok büyük bir kısmı yabancı sermaye tarafından yap işlet devret ile inşa edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bir ticari gelişme dönemi olan 13. yüzyıl başlarındaki Selçuklu döneminden beri Anadolu topraklarında var olan esnaf birlikleri  yarı özerk olup 16. yüzyıldan itibaren tüm büyük kasaba ve şehirlerde etkin hale gelmiştir. Hiyerarflik bir iş bölümüne dayalı olarak gerçekleştiren bu sinâî üretim örgütleri İslam ve Selçuklu esnaf birliklerinin devamıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıl bir önceki yüzyılın aksine bir nüfus durgunluğu yüzyılıdır. Celali isyanları ile başlayan güvenlik sorununun bundaki payı önemlidir. Yine bu nedenle kırdan şehre bir göç vardır. Nüfus artışı yanında onun kır-kent arasında dengeli dağılımının önemli nedenleri olan siyasal-idari, ekonomik ve sosyal şartlarda bu dönemde yaşanan sapmalar, hareketliliği ana hatları ile 19, yüzyıla kadar devam ettirmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Başlangıçta Sö¤üt ve Domaniç taraşarında yerleşmiş olan Osmanlı Beyli¤i’nin denizcili¤e ve deniz ulaşımına ilişkin yeterli bilgi ve tecrübesinin olmadı¤ı kabul edilmelidir. Osmanlı Beyli¤i, özellikle Akdeniz ve Karadeniz sahillerindeki beylikleri ele geçirdikçe Osmanlı deniz kuvveti oluşmaya ve deniz yolu ulaşımı gelişmeye başlamıştır. Karasi, Saruhan, Aydın, Menteşe ve Candaro¤lu donanma ve tersanelerinin Osmanlı deniz gücü haline gelişiyle ortaya çıkan bu süreç, 14. yüzyıl boyunca tedricen gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: İmparatorlukta toplumun temel tüketim maddesi olan buğdayın dışındaki önemli olan diğer madde özellikle hayvan yemi olarak kullanılan ve ekmek ununa da katılan arpa idi. Ayrıca yulaf, çavdar, darı imparatorluk topraklarında yetiştirilen diğer tahıl ürünleriydi. Başka bir önemli ürün mısır idi. Amerika kıtasının keşfinden sonra dünyaya yayılan mısır, adından da anlaşılacağı gibi ilk defa Mısır’da ekimine başlandı ve Osmanlı üzerinden Rumeli topraklarına yayıldı.

Yanıt Açıklaması: Sıvış yılı Üretimin gelire dönüşmesi ve bunun mâlî sisteme yansıması, kullanılan ay ve günefl yılı takvimlerinin farklılığı yüzünden problemler oluşturuyordu ki bu da sıvış yılı meselesidir. İslâm iktisadiyatlarına özgü bir devrî buhran nazariyesine temel yapılabilecek olan sıvış yıl ı, güneş ve ay yılına göre iki türlü takvim kullanmaktan doğuyordu.

Yanıt Açıklaması: Bir diğeri muhtaç çiftçiler (muhtâcîn-i zürrâ’) konusudur. Bununla kıtlık, kuraklık, dolu, sel gibi bir takım doğal afetler neticesinde tohumluk ve ekmeklik zahireden yok- sun kalan tarımsal üreticiler kastedilmektedir. Köylünün üretimi için gerekli tohumluk sağlanamadığında, bir yıl sonra ciddi bir açlık sorunuyla karşı karşıya kalmak ihtimali yüksektir. Yani aslında hem tarımsal üretimin devamını sağlamak, dolayısıyla ülkenin vergi gelirlerini sürekli kılabilmek, hem de kentlere doğru nüfus hareketini kontrol al- tına alabilmek için tarım kesimine bütçeden bir fon ayrılmış durumdadır.

Yanıt Açıklaması: Narhın tayini, mahallin kadıları tarafından kurulan bilirkişilerden oluşan komisyonca yapılırdı. Komisyona kadı başkanlık ederdi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Uzun süre devletten demiryolu imtiyazı almaya çalışan Avrupalı müteşebbisler, nihayet 1860’larda ilk girişimlerini 1867’de hizmete giren 130 kilometre uzunluğundaki İzmir-Aydın hattının inşasıyla gerçekleştirdiler.

Yanıt Açıklaması: İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi, Osmanlı Devleti’nin sanayileşmiş Batı ülkeleriyle dış ticaretinde önemli bir aşamayı temsil etmektedir. 1838 yılının 16 Ağustos günü Sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın Balta Limanı’ndaki konağında imzalanan anlaşma geçmişten günümüze pek çok tartışmaya konu olmuştur. Osmanlı Devleti’nin siyasî ve malî büyük sorunlarla boğuştuğu dönemde akdedilen anlaşmanın getirdiği düzenlemelerden bir bölümü, Osmanlıların dış ticarette uyguladıkları Yed-i Vahit adı verilen tekel düzeni ile özel sınırlamaları ve ek vergileri kaldırmasına dairdi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde para basımını Darphane olarak adlandırılan işletmeler yapmaktaydı. Doğru yanıt “D” şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’tan sonra işçi hareketleri görülmeye başlamıştır. 1851’de mekanik bir tarağa karşı kadın işçilerce girişilen ve teknolojik işsizlik korkusunun ortaya çıkardığı eylem bunların ilkidir. Beyoğlu telgrafhanesi işçilerinin 1872’deki eylemleri ise ilk grev sayılabilir. Aynı yıl bazı demiryolu işçileri ücret anlaşmazlığı nedeniyle greve gitmişlerdir. İlk önemli grev ise, uzun süredir ücretlerini alamayan Tersane işçilerinin yaptıkları grevdir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı klasik dönem toprak düzenine ilişkin düzenlemeler özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin katkılarıyla yapılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tağşiş uygulamalarına en çok Fatih döneminde rastlanmaktadır. 1444’e kadar akçenin gümüş içeriği oldukça istikrarlı bir seyir izlemişti. Buna karşılık 1444-1481 arasında akçenin ağırlığı ve gümüş içeriği tam 6 kez düşürüldü. Bu işlemlere tashih-i sikke adı verilmekteydi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1. Eşkinci tımarı (mülk tımar): Sistemde en büyük yeri teşkil eden sipahi tımarıdır. Sipahilerin sefer zamanlarında, tımarlarının verimine göre, cebelü (zırhlı asker) götürmek mecburiyetleri vardır. Sefere gelemedikleri yıla ait vergi hâsılatı devlete kalırdı. Sipahi ölünce, dirliğinin kılıç kısmı berat ile çocuklarına bırakılırdı. 2. Mustahfız tımarı: Kale muhafızlarına verilen tımardır. 3. Hizmet tımarı: Bazı sınır boylarında bulunan camilerin imam ve hatipliğine, bazı saray hizmetlerine mahsustur. Bazan da padişahlar sipahi emektarlarına mutasarrıf oldukları tımarları temlik etmişler, bunlar da varislerine intikal etmiştir. 4. Mensuhat tımarı: Müsellem ve yürük askerleri gibi lağvedilen sınışardan boş kalan tımarlardır. Bunlar deniz kuvvetlerinin önem kazanmasından sonra leventlere tahsis edilmiştir. 5. Sepet tımarı: Hâsılatı azalan ve kimseye verilmeyip beratları güya sepette kalan tımarlardır.

Yanıt Açıklaması: I ve II doğrudur

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'ndeki sosyal güvenlik yardımlaşmaları ve uygulamaları, aile içi yardımlaşmalar, dini nitelikli yardımlar, vakıflar ve meslek kuruluşları olarak dört ayrılabilir. Nafaka, zekat, akile ve kefalet dini nitelikli yardımlar; teavün sandığı ise meslek kuruluşları altında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kaime uzun kağıda yazılan ferman anlamına gelir. Bu yüzden doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1844 tarihinde Tashih-i Sikke işlemiyle 100 gümüş kuruş 1 altın liraya eşit kabul edilmiş ve altın ile gümüş 15,09 oranı üzerinden birbirlerine bağlandıktan sonra Osmanlı altın ve gümüş sikkelerinin standartları değişmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Mürettiphane: Dizgicilerin çalıştığı yer. Kalavrahane: Osmanlılarda Ayakkabı ve deri işlerinin yapıldığı yer. Muvakkithane:Osmanlılarda namaz vakitlerinin belirlenmesinde kullanılan saatlerin ayarlarının yapıldığı yer. Mücellithane: Osmanlılarda ciltlenme işlerinin yapıldı yer. Darphane: Osmanlılarda paranın basıldığı yerdir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.