Hukuk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Roma Krallık Dönemi MÖ 753 - MÖ 509 arasında kalan dönemi kapsar.

Yanıt Açıklaması: Göktürkler göçebe bir toplum olsalar da her Türk’ün bir parça toprağa sahip olduğu görülür. Bu toprak kabilelerin kışı geçirdikleri kışlaklarda bulunmuştur. Mirasta en küçük oğul bu toprağı, diğerleri ise taşınabilir malları almışlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnâmesi’nde suç sayılan pek çok fiilin belirtildiği ve suçun ağırlığı yanında, gerek suçlunun, gerek suça muhatap olan kimsenin hür olup olmadığı da göz önünde tutularak, bunlara ilişkin cezaların belirlendiği görülmektedir. Kısas cezasının uygulanmasında suçlunun suçu işleme kastının varlığı aranır, böyle bir kasıt yoksa kısas cezasının yerine tazminat gibi cezaların verilmesi yoluna gidilir. Kasıt, cezaî sorumluluğun esasıdır. Kasten adam öldürme ile, kavgaya karışarak kazâen adam öldürme arasında ayırım yapılmakta ve ona göre farklı cezalar öngörülmektedir. Yaralama ve dövme gibi durumlarda, tarafların sosyal mevkîlerine göre değişen cezalar tesbit edilmiştir. İftira suçunda genel ilke, iftira edenin, iftira ettiği suçun cezası ne ise o cezaya çarptırılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Günümüze kadar varlığını sürdürebilmiş, elimizde bulunan en eski hukuk belgeleri ve sözleşmeler Uygurlara aittir.

Yanıt Açıklaması: Hint Hukukunda kişilerin malik oldukları mallar, geldikleri kaynağa göre ayrıma tâbi tutulurdu. Kişiye miras yoluyla intikal etmiş olan mallar (miras malı) ile, bizzat kazandığı mallar (müktesep malları) arasında fark gözetilirdi.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnâmesi’nde suç sayılan pek çok fiilin belirtildiği ve suçun ağırlığı yanında, gerek suçlunun, gerek suça muhatap olan kimsenin (mağdûrun) hür olup olmadığı da göz önünde tutularak, bunlara ilişkin cezaların belirlendiği görülmektedir. Cezalandırmada esas ilke “lex talions” (kısas) ilkesiydi yani tarafların sosyal statüsü eşitse, suç sayılan fiilin aynısının devletçe suçlunun şahsına da uygulanmasıydı.

Yanıt Açıklaması: Bu devir Emevîlerin son devri ile Abbasîlerin ilk asrını içine alır. Sahâbeden ders görenlere tâbiîn (veya tâbi’ûn: tâbiler, bağlı olanlar); bunların talebelerine de tebe-i tâbiîn (tâbilere tâbi olanlar) denildi. Tâbiîn, Emevîler zamanından itibaren İslâm hukukunun teşekkülünde söz sahibi olmaya başladı. Tâbiîn devri, Roma’nın klasik devri yanında, Yahudi hukukunda Tevrat tefsiri ve sözlü emirlerin tebliği ile meşgul zugotlar devri (MÖ III-MS I. asır) ile Kilise hukukundaki patristik devre benzetilebilir. Bu devir hukukçuları, sahâbe hocalarından farklı bir yol takip ederek farazî meseleleri de müzakere etmiş ve bunlara hükümler getirmişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Orhun Yazıtları, Göktürklere aittir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: MezopotamyaUygarlığı’nın temellerini Sumerler attılar, daha sonra Akkadlar ve Bâbilliler bu uygarlığı benimseyip geliştirdiler. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Atina’da gerek fiziki küçüklük ve gerekse sitenin ömrünün kısa olması özel hukukun gelişimine engel olmuştur. Atina halkı başlıca üç sınıfa bölünmüştü: Doğumla ya da halk meclisi kararıyla bu hakkı kazanmış olan vatandaşlar, Aeropaj meclisinin kararı ile ve bir vatandaşın himayesinde Atina’da ikamet edebilen yabancılar yani Metekler ve son olarak da köleler. Bu yapı Roma’daki patriciiler, plebler ve kölelerden oluşan toplum yapısına çok benzemektedir.  Eforlar (beşler) meclisi Isparta’nın en orijinal kurumudur. MÖ VII. yüzyılda ihdas edilen bu meclis bir yıl görev yapan beş üyeden oluşmaktaydı. Efor’lar kralları ve senato üyelerini ayda bir defa kontrol ederlerdi. Halk meclisi üyelerinden krallar aleyhine gelen şikayetleri de değerlendirirler ve gerekli görürlerse konuyu senato’ya götürürlerdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sahabe devrinin en mühim hâdisesi Kur’an’ın kitap haline getirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kadim Hint hukukunda adam öldürme suçunun cezası, suçu işleyenin ve mağdurun ait olduğu kasta göre değişirdi. Bir Brahmanın aşağı kastlardan birini öldürmesi hâlinde, aşağı kastlara doğru gittikçe miktarı azalan para cezalarına hükmedilirdi. Bu çerçevede bir Brahman, bir Sudra yı öldürmüşse az bir para cezasına hükmedilirdi. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Consullerin görevlerinin hafifletilmesi amacıyla ihdas edilen magistralıklardan biri de censorluktu. Census denilen bir işlemle yurtdaşlar sayılır, askerî, siyasi, idari, ekonomik ve sosyolojik açıdan listeler hazırlanırdı. Censorlar adeta nüfusun demoğrafik yapısının haritasını çıkarmaktaydılar. Patricilerden seçilen censorlar da iki tane idi.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnâmesi, doktor, veteriner, inşaat ustası/müteahhit gibi meslek sâhiplerini, mesleklerini icrâ ederlerken yaptıkları hata ve ihmallerden dolayı da sorumlu tutmuştu.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukunun dört asli kaynağından başka "fer’î kaynaklar" denilen sahabi kavli (fetvası), istihsan, örf ve adet, maslahat-ı mürsele gibi ikincil kaynakları da vardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukunun kaynaklarını tefsir edip bunlardan hüküm çıkarabilme salâhiyetini haiz olan ve bu ilmî mahareti kazanmış olan hukukçulara müctehid denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kutadgu Bilig’den X. yüzyıl Uygurlarında devlet örgütünün başında çeşitli unvanlarla anılan büyük memurların bulundukları anlaşılmaktadır. Bu memurlar: 1) UluğHacib (Büyük Vezir), 2) Sübaşçı (Başkomutan), 3) Kapık Başlar Er (Saray Bakanı), 4) Bitikçi (Kağanın Başkatibi, Dışişleri ve Adalet Bakanı), 5) Ağıcı (Hazinedar), 6)Yalvaçlar (Elçiler)’dır.

Yanıt Açıklaması: İslâm hukuku belirli bir zaman veya mekân ile kayıtlı olmayarak bütün insanlığa hitap eder. Bu nedenle umumidir. Bütün zamanların hukuku oluşu, bir mânâda İslâm hukukunun devamlılık hususiyetinin bir görünüşüdür. Prensip itibariyle İslâm hukukunun tatbik mahalli, ancak dârülislâm denilen ve hukuk sistemi olarak İslâm hukukunun benimsendiği beldelerdir. Çünkü tabiatıyla bu hukuku tatbik edebilecek mahkeme, ancak dârülislâmdaki mahkemedir. Dârülislâmda yaşayan gayrimüslimler İslâm hukuku ile muhatap; fakat dinleriyle bağlantılı olan evlenme, boşanma, şarap ticareti gibi hususlarda adlî ve hukukî imtiyaza sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüze intikal eden en eski usul-i fıkh kitabı, İmam Şâfiî’nin er-Risâle adlı eseridir.

Yanıt Açıklaması: Göktürklerde ceza hukuku, özel intikam alanından uzaklaştırılmış, cezalar devlet adına ve kamu yararları göz önünde tutularak verilmiş ve uygulanmıştır; ancak bazen cezanın, suçluya değil, suçlunun yakınlarına uygulandığı görülmüştür. Dolayısıyla cezanın şahsiliğinden bahsedilemez. Suçlar iki kısma ayrılmıştır. Bunlardan birincisi, büyük suçlardır ve cezası idamdır. Evli kadına tecavüz etmek, bağlı atı çalmak bu tür suçlardandır. İkinci tip suçlar, hafif suçlardır ve cezası genellikle mali tazminattır. Örneğin, dövme ve yaralama suçlarının cezası yalnız hayvanla ödenen tazminattan ibarettir.