Hukuk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Uygurlar döneminden itibaren epigrafik ve arkeolojik kaynaklar da zenginleşmiştir. Özellikle Doğu Türkistan’da ele geçirilen buluntular ve yazıtlardan başka, bu aramalar sırasında elde edilen ya da yerli halktan toplanan kâğıt ve deri üzerine yazılmış belgeler de hukukî bakımdan büyük değer taşımaktadır. Bu belgeler, Uygurlar döneminde yapılan satım, kefalet, evlat edinme, trampa, faizli ödünç verme gibi hukukî işlemle ilgili bilgiler içermektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kumanın aileye katılması bir eş gibi değil, hatunun kız kardeşi tarzında olmuştur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devletin başında birbirine eşit yetkilerle donatılmış iki consulün bulunması birbirlerini denetleme açısından yerinde idi. Ancak bu durum acil durumlarda tartışmasız ve itiraz edilmeden hemen uygulanabilecek kararlar almaya da engeldi. Özellikle iç ve dış tehlikelere maruz kalındığında ve kriz zamanlarında consullerden birisi diğerini en fazla altı aylığına dictator ilan eder, sürenin sonunda veya ilan eden consulün görev süresi bitince dictatorün de bu sıfatı sona ererdi. Dictator sıfatını kazanan consul, tüm askerî, idari ve yargısal yetkileri tek başına kullanır ve buna karşı diğer consul veto yetkisini kullanamazdı. Çoğunlukla dictator ilan edilmesine sebep olan olay ortadan kalkınca kendiliğinden istifa ederdi.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnâmesi’nde en büyük yer aile hukukuna, evlenme, nişanlanma, boşanma, miras, evlatlık edinme gibi konulara ayrılmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Digestanın hazırlanmasından sonra Iustinianus, birisi Costantinopolis diğeri de Beyrut hukuk mektebinden iki profesörü yeni başlayan hukuk öğrencilerine hukuk öğretimi için bir kitap hazırlamakla görevlendirdi. Bu iki hukukçu başta Gaius’un Institutionesi olmak üzere başka klasik dönem hukukçularının kitaplarından da yararlanarak istenen eseri kaleme aldılar. Eski dönemlerde aynı içerikte olan kitaplara hukuk kurumları anlamında institutiones adı verilmesi bir gelenekti. Nitekim Gaius’un eseri de aynı isimde olunca Iustinianus’un eserine de bu ad verildi. Görüldüğü gibi İnstitutiones de Digesta gibi toplama bir eserdir. Ancak Digestadan farklı olarak alıntılar için kaynak belirtilmemiştir. İçerik olarak bakıldığında Gaius’un kişilere ilişkin hukuk, mallara ilişkin hukuk ve davalara ilişkin hukuk şeklindeki üçlü ayrımına uyulmuştur. Sistematik açısından ise biraz farklılık vardır. Institutiones MS 533 yılında Digesta ile birlikte yürürlüğe girmiş, ders kitabı olmasına rağmen kanun gücüne sahip olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Evlilik egzogamiktir.

Yanıt Açıklaması: Latince yaş anlamındaki senis ve yaşlı anlamındaki senior kelimesinden türetilmiş olan senatus, yaşlılar kurulu veya ihtiyar heyeti anlamına gelmektedir. Yaşları sebebiyle hayat tecrübelerinden yararlanılabilecek kişilerden oluşan bu kurul üyeleri, kral tarafından seçilmekteydi. Başlangıçta 100 kişiden oluşan bu kurul, daha sonra genslerin sayısı kadar genişlemiş ve 300 kişiye ulaşmıştı.

Yanıt Açıklaması: Hint’te Ceza Hukuku ile ilgili en eski düzenlemeler Manu ve Yajnavalkiya yasalarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hitit kanunları, yakın akrabalar arasında evliliği yasaklayan birçok düzenlemelere de yer vermektedir. Usûl, fürû ve kardeşler arasındaki evliliklerin yasak olması yanında, kuzenler arasındaki cinsel ilişki bile barbarlık olarak değerlendirilir ve ölüm cezası ile cezalandırılırdı.

Yanıt Açıklaması: Göktürk Devleti’nde, idari işlerde çeşitli adlar ile anılan beyler mevcuttur. Bu beyler arasında en yüksek mevkide bulunanlar “Şadapıt”lardır. Şadapıtlar, ço­ğunlukla hükümdar ailesinin akrabalarındandır.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnamesi'ne göre "lex talions" ilkesi, kısas anlamına gelir ve bu ilkeye göre tarafların sosyal statüleri eşitse suç sayılan fiilin aynısı devlet tarafından suçluya uygulanır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tarıgçılar, tarımla uğraşanlar; karabudun, belli bir işi olmayan şehir halkı; satıgçılar, tüccarlar; iğdişçiler ise çobanlardır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Roma devletinin siyasal dönemleri şunlardır: • Krallık Dönemi (MÖ 753 - MÖ 509) • Cumhuriyet Dönemi (MÖ 509 - MÖ 27) • İlk İmparatorluk Dönemi (Principatus) (MÖ 27 - MS 284) • Son İmparatorluk Dönemi (Dominatus) (MS 284 - MS 565).

Yanıt Açıklaması: İslâm hukukunun kaynakları, Kur’an ayetleri ve Peygamberin sözleri, esas iti­bariyle hukukçuları muhatap almaktadır. Bir başka deyişle, bu kaynakları tefsir edip bunlardan hüküm çıkarabilme salâhiyeti, ancak bu ilmî mahareti kazanmış hukukçulara yani müctehidlere tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Levirat uygulamasına göre babaların ölümünden sonra oğulların üvey anneleri ile, büyük kardeşlerinin ölümünden sonra küçük kardeşlerin yengeleri ile, amcaların ölümünden sonra yeğenlerin yengeleri ile evlenmeleri hukukî bir görevdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hint/Brahman Hukuku, yasal evlilikleri, makbul ve şerefli olan ve yasal olmakla beraber, makbul ve şerefli olmayan evlilikler şeklinde ikiye ayırmış ve sekiz çeşit nikâh öngörmüştür. Makbul ve şerefli evlilikleri diğerinden ayıran en önemli özellik, kadının babasının evlenmeye razı olması ve evlenme masraflarını üstlenmesi; erkeğin evleneceği kadına, onun mülkü olmak üzere bir miktar mal vermesi ve evliliğin dinî bir âyinle icrâ edilmesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukunda borcun sona ermesi sebepeleri; ifa, ibra,fesh ve ikale, ifa imkansızlığı, tecdid, takas, havale, alacağın temliki, zamanaşımı ve borçlu ve alacaklı sıfatlarının birleşmesidir. Haksız iktisap ise borç doğuran sebeplerdendir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm tarihinde çeşitli itikadî mezhebler zuhur etmiştir. Bunlardan Ehl-i sünnet ve’l-cemaat denilen fırka, Hz. Peygamber ve onun cemaati, yani ashâbının hepsinin bildirdiği inanç esaslarına uymuştur. Yukarıda zikredilen dört mezhebin inanç esasları birbirinin aynı olup, teferruatta, yani amelî/fıkhî hükümlerde ayrılmışlardır. Diğer fırkalar ise, mânâsı açık olan nassları te’vil ederek; mânâsı açık olmayan nassları ise, sünnet ve sahâbenin bildirdiğine uymayan bir şekilde te’vil ederek (yorumlayarak) icmâdan ayrı birer yol tutmuşlardır. Bunlar, Ehl-i sünnetten başlıca inanç esasları bakımından ayrılırlar; ancak dinden çıkmış sayılmazlar. Fıkhî görüşlerine, bilhassa siyaset hakkındaki görüşlerine bu inanç farklılıkları yansımıştır. Bunlar arasında Hâricîlik, Şiîlik (Şia), Zeydiyye, İmâmiyye ve Vehhâbîlik öne çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Krallık döneminde tek magistralık devlete hakim ve etkin iken Cumhuriyet döneminde halk meclisleri etkisini artırmış ve senatus istişarî bir organ olmakla birlikte güçlenmiştir. İlk İmparatorluk Döneminde ise princeps adı verilen magistra yetkilerini halk meclisi ve senatus karşısında artırmış, Son İmparatorluk Döneminde ise bu organlar tamamen sembolik hale gelmiş ve devlet tamamen imparatorun yönetimi altında mutlakiyet idaresine girmiştir

Yanıt Açıklaması: Anadolu, MÖ IV. binyıla dek uzanan büyük medeniyetlerin beşiği olan bir coğrafyadır. Hitit tarihi, genellikle, Eski Krallık Dönemi (MÖ 1650-1450) ve İmparatorluk Dönemi (MÖ 1450-1200) olmak üzere ikiye ayrılarak ele alınır. Monarşik sistem, otokratik ve teokratik bir nitelikte idi. Kanun yapma, hukukî ihtilâfları çözme; yönetim ve askerlikle ilgili tüm yetkiler Büyük Kralın şahsında toplanmıştır, aynı zamanda “Başrâhip” olarak, en yüksek rûhânî yetki ve otoriteye sâhiptir, emir ve yetkileri mutlaktır, tartışılamaz. Doğru cevap A'dır.