Hukuk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Sünni olmayan mezhepler arasında Hâricîlik, Şiîlik (Şia), Zeydiyye, İmâmiyye ve Vehhâbîlik öne çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İslâm memleketinde beş çeşit arazi vardır. Mülk arazi, fetih sırasında gazilere dağıtılmış veya eski sahiplerinin elinde bırakılmış yahut sahipleri göç ederek muhacirlere verilmiş ya da sahipleri topluca Müslüman olmuş yahut da devletçe halka satılmış arazidir. Mahsulünden uşr (toprak zekâtı) alınır. Fethedilen arazinin beşte biri devlete aittir.

Yanıt Açıklaması: Yusuf Has Hâcib’in yaşadığı XI. yüzyılda Uygurlar başlıca iki ana sosyal sınıfa ayrılmıştı. Bunlar aydınlar ve asıl halk sınıfıydı. Aydınlar sınıfı kendi aralarında beş grupta incelenebilir: 1) Aleviler (Hazreti Muhammed’in soyundan gelenler), 2) Bilginler (din bilginleri de dâhil olmak üzere bilginlerin tamamı),3) Otacılar (tıp bilginleri ve eczacılar), 4) Yıldızcılar (müneccimler, astrologlar), 5) Şairler (manzum sözler söyleyenler).

Yanıt Açıklaması: Hitit’te üç derece mahkemesi bulunduğu anlaşılmaktadır. Kral Mahkemesi; Âyân Mahkemesi; Aksakallar Mahkemesi.

Yanıt Açıklaması: Tarihin belki de ilk sosyal reformist kralı Urukagina’nın koyduğu yasalar (Urukagina Yasaları), Sumer’in ve insanlığın bilinen en eski yazılı hukuk kurallarıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kadın kocasına mehrini geri vermek şartıyla anlaşarak evliliği sona erdirmesine muhâlaa denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunnâmesi, evli kadının zina etmesini çok ağır bir suç telakki ederek, fâillerini, “bağlanarak nehre atılma” cezası ile cezalandırmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İbrani Hukukuna göre fertler hukukî ehliyet bakımından eşit statüde değildir. Daha önceki toplumlarda gördüğümüz hürler ve köleler ayrımına, ırk (kavim) esasına dayalı bir ayrımcılık da eklenmiştir. Çünkü, Tevrat’ta Tanrı’nın sadece İbranîleri diğer bütün insanlar arasından kendi “öz halkı” olarak seçtiği bildirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir görevde bağlı olmayan veliahda “Teğin” denilmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mülk arazi, fetih sırasında gazilere da­ğıtılmış veya eski sahiplerinin elinde bırakılmış yahut sahipleri göç ederek muha­cirlere verilmiş ya da sahipleri topluca Müslüman olmuş yahut da devletçe halka satılmış arazidir.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlığın ortaya çıkışı, zayıflar, yoksullar ve kölelerce hızla benimsenmesi ve yayılması Roma’yı zor duruma soktu. Eskiden önce devlet, sonra inanç şeklindeki yaklaşım Hıristiyanlığı kabul eden kişilerce önce inanç, sonra devlet şekline dönüştü. Bu da insanları inançlarına aykırı olan savaşlara katılmaktan alıkoyuyor ve imparatorun asker bulmasını zorlaştırıyordu. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Roma Hukukunun Avrupa’daki kodifikasyon dönemine kadar dolaylı ve ikinci dereceden de olsa uygulandığını söylemek yanlış olmaz. Bu sebeple, en az 1300 yıl ya da Doğu Roma İmparatorluğunun yıkılışı olan 1453 tarihine kadarki dönemi göz önünde bulundurursak 2216 yıl uygulanmış bir hukuk sistemi olan Roma hukuku sadece bu özelliği ile incelenmeye değerdir. Bununla beraber Kıta Avrupa’sı ülkeleri tarafından iktibas edilerek özel hukuklarının adeta hücrelerine kadar işlemiş olan Roma Hukukunun incelenmesi ve anlaşılması hem kıtasal anlamda hem de ülkesel anlamda hukukların anlaşılması için kaçınılmazdır. Gerek hukukun sistematiği, gerekse kurumlar açısından Roma Hukuku çok özel bir yere sahiptir. Özellikle katı ve şekilci ius civilenin praetor faaliyetleri ile yumuşatılarak geliştirilmesi, ius gentiumun ortaya çıkışı ve Roma Hukukuna katkısı, Iustinianus’un derlemesi ve bu derlemenin yakın ve uzak etkileri günümüz hukukunun anlaşılmasında ve yeni açılımlar yapılmasında çok önemli bir yere sahiptir. Çok uzun bir süre uygulanmış olması sebebiyle farklı siyasi yapılarda şekillenmiş olan Roma Hukuku, özel hukukun bu rejim değişikliklerinden en az etkilenen alan olması sebebiyle özel hukuk alanında gelişmiştir. Eşya Hukukunun ayrı bir başlık halinde gelişmeden Borçlar Hukukunun altında gelişmesi ve Avrupa’daki tapu sicili sisteminin kabulünün etkisi ile Roma Hukuku özellikle Borçlar Hukuku alanında zenginleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: İbrani ceza hukukuna "kısas" ilkesi hâkimdir. Bu nedenle organ kaybına neden olan bir yaralanmada suçlunun da aynı organı kaybetmesi gerekir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Uygur Devleti’nde kağanlığın intikali konusunda da yeterli delil bulunmamaktadır. Bununla birlikte, Kağan Tun Bağa’nın 789 yılında ölümüyle tahta geçen oğlunun bir yıl sonra küçük kardeşi tarafından öldürülmesi üzerine, ülkede öldürülen kağanın oğlu lehine bir isyan çıkarılmış ve henüz çocuk denecek yaştaki oğlu tahta geçirilmiştir. Bu olay bize saltanatın babadan oğula geçme âdetinin çok güçlü olduğunu göstermektedir. 795 yılından sonra, İkinci Uygur Devleti döneminde, bu kural bozulmuş, amca çocukları, küçük kardeşler ve yeğenler de tahtta söz sahibi olmaya başlamışlardır

Yanıt Açıklaması: Taşınmazlar üzerinde mülkiyet edinme hakkı sadece ilk üç kasta tanınmaktadır. Brahmanlar satın alma yoluyla toprak sâhibi olamaz, ancak bağış yoluyla olabilirler. Ayrıca toprağı bizzat işleyemez, işletemezlerdi; başka kastlardan kişilere kiraya vermeleri gerekirdi. Kşatriyalar da toprak satın alamazlardı; onlar ancak fetih/ganimet yoluyla toprak edinebilirlerdi. Brahmanlar ve Kşatriyaların alım-satım, ticaret gibi işlerle uğraşmaları yasaktı; ancak karz, istikraz, emânet gibi sınırlı işlemleri yapabilirlerdi. Vaysiyalar için bu konuda bir kısıtlama yoktu, her türlü hukukî işlemlerde bulunabilirlerdi. Sudralar ise taşınmaz sâhibi olamaz; ancak diğer sınıfların topraklarında işçi veya ortakçı olarak çalışabilirlerdi.

Yanıt Açıklaması: Hammurabi Kanunları, Akkadca yazılmış kanunlardandır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sumer hukuku, evlenmeyi, tek taraflı bir akit olarak kabul etmiştir. Aileler arasında mutabakat sağlandıktan sonra, evlenecek erkek, şahitlerin huzurunda, evleneceği kadına karşı görevlerini ifa edeceğini taahhüt eden bir belgeyi imzalardı. Böyle bir evlenme akdi olmadan yapılan evlilikler meşrû sayılmaz, kadın kocasının “meşrû karısı” olarak kabul edilmezdi. Kezâ bu evlenme akdinde, erkeğin evleneceği kadına vereceği Nudunnu (evlilik hediyesi, mehir) denen hediyenin mikdarı da belirtilirdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uygurlarda “Tutuk” adı ile anılan boy reisleri mevcuttu. Bu kişiler her türlü siyasi görevlerinin yanında devlet hazinesi için vergi toplamakla da görevliydiler.

Yanıt Açıklaması: Babaların ölümünden sonra oğulların üvey anneleri ile, büyük kardeşlerinin ölümünden sonra küçük kardeşlerin yengeleri ile evlenmeleri.

Yanıt Açıklaması: Sumer’de görüldüğü şekilde, adalet kavramı Güneş’le simgelenir ve Arinna’nın Güneş Tanrıçası’nın, adaletin koruyucusu ilâhesi olduğuna inanılır.