Hukuk Tarihi

Yanıt Açıklaması: II. Mahmut’un ölümüyle başa geçen padişah Abdülmecid döneminde (1839-1861), hariciye nazırı Mustafa Reşit Paşa, 3 Kasım 1839’da Gülhane Hatt-ı Hümayunu ’nu ilan etmiş ve Osmanlı Devletinin Tanzimat Dönemi başlamıştır. Söz konusu dö­neme ve dönemi açan fermana ismini veren Tanzimat kelimesi “düzenlemeler”, “nizamlamalar”, “yapılanmalar”, “reorganizasyon” anlamlarına gelmektedir

Yanıt Açıklaması: Vakıf kurma malvarlığını azaltıcı bir işlem olduğu için vakıf kurucusunun tam eda (fiil) ehliyetine sahip olması gerekir. Yani ayırtım gücüne sahip, ergen ve ergin (reşit) olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ticaret hukuku Fransa’dan resepsiyon yolu ile alınan yasalarla düzenlenmiştir. Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra kamu hukuku alanında ilk hazırlanan yasa, 1840 Ceza Kanunnamesi iken, özel hukuk alanında da 1850 tarihli Kanunname-i Ticaret’tir (Ticaret Kanunu).

Yanıt Açıklaması: 1860’da Ticaret Kanunname-i Hümayunu’nun zeyli (Zeyl-i Kanun-ı Ticaret) ile ticaret mahkemeleri ayrıntılı olarak düzenlendi.

Yanıt Açıklaması: Yaralamalarda duyulan elem ve acının büyüklüğüne göre hâkim diyet miktarını takdir eder ki buna da hukûmet-i adl denilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlayan reform hareketlerinin (modernleşmenin) sonucu olan Osmanlı Devletinin ilk anayasası (Kanun-ı Esasi), 23 Aralık 1876’da ilan edilmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlayan reform hareketlerinin (modernleş­menin) sonucu olan Osmanlı Devletinin ilk anayasası (Kanun-ı Esasi), 23 Ara­lık 1876’da ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kanunnameler onları koyan padişahın saltanat süreleriyle sınırlıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası olarak Kanun-i Esasi kabul edilir. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Akıl hastalığı, sarhoşluk ve kusurluluk, manevi unsurla ilgili yani ceza ehliyetini etkileyen durumlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 3. Uyum Paketi 4771 sayılı Kanunla, 3 Ağustos 2002 tarihinde kabul edilmiş, 9 Ağustos 2002 tarihli ve 24841 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu uyum paketiyle toplam on üç yasada değişikliğe gidilmiştir. Bu uyum paketiyle, özellikle savaş ve yakın savaş tehdidi dışında ölüm cezasının kaldırılması, farklı dil ve lehçelerde yayın yapılması yasağının kaldırılması önemlidir.

Yanıt Açıklaması: İslam ceza hukukunda cezalandırma hakkı devlete aittir. İhkâk-ı hak yasağı da denilen bu ilke, kasten adam öldürme suçunun cezası olan kısasta dahi mahkeme kararı olmaksızın maktulün yakınlarının fâile ceza verememesi, ceza verme yetkisinin mutlak olarak devlete ait olması anlamına gelmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinde kadı mahkemesinin yanı sıra yargılama yetkisini kullanan Divan-ı Hümayun, Veziriazam Divanı, Kazasker Divanı gibi muhtelif divanlar daha vardı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Vakıf kurma malvarlığını azaltıcı bir işlem olduğu için vakıf kurucusunun tam eda (fiil) ehliyetine sahip olması gerekir. Yani ayırtım gücüne sahip, ergen ve ergin (reşit) olmalıdır. Akıl hastalarının, akıl zayıflarının (mâtuh), mümeyiz ve gayrımümeyiz küçüklerin vakıf kurucusu olmaları mümkün değildir. Anılan kimseler bu işlemi kendileri yapamayacakları gibi, veli veya vasi gibi kanuni temsilcilerinin rızalarıyla dahi yapamazlar. Mal varlığını gerektiği gibi kullanamayıp aşırı savurganlığı nedeniyle hâkim kararıyla kısıtlılık altına alınan sefih de, sağlar arası bir işlemle vakıf kuramaz ise de ölüme bağlı bir tasarrufla yani vasiyetle vakıf kurabilir. Vakfedenin erkek ya da kadın olması arasında bir fark yoktur; kadınlar da vakıf kurucusu olabilir.  Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hayvanlardan Alınan Vergi (Zekât-ı Sevâim): Üretim ve sütçülük amacıyla yılın yarıdan fazlasında çayırda otlayan deve, sı­ğır, koyun ve keçi gibi dört ayaklı hayvanlara sâime -çoğulu sevâim- (otlayan) denir. Belli sayıyı bulduktan bir yıl sonra zekâtı verilir. Yılın çoğunu ahırda geçiren ve parayla alınan yemle beslenen hayvanlar zekâta tabi değildir. Osmanlılarda mirî arazide yayılan küçükbaş hayvanlardan alınan vergiye ağnâm vergisi veya ağnâm resmi denirdi.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı’nın ilanını takip eden ilk kanunlaştırma hareketi ceza hukuku alanında olmuş, Fermanın ilanından itibaren bir sene geçmeden, tüm tebaayı kapsamına alan 1840 tarihli Ceza Kanunnamesi hazırlanmıştı. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kaynakları değerlendirme ehliyetine sahip (müctehid) İslâm hukukçusu önüne gelen hukukî bir meseleyi çözerken, önce Kur’an’a bakar. Burada hüküm bulamazsa veya bulduğu hüküm açık değilse, Hz. Peygamber’in sünnetine bakar. Burada da hüküm yoksa yahut hüküm açık veya kati değilse, kendinden önceki hukukçuların icmalarını arar. Bu hususta bir icma yoksa kendisi kıyas yapar ve meseleyi çözülmüş bir meselenin hükmüne benzeterek halleder. Kıyas yaparken, örf, zaruret ve maslahatı da nazarı itibara alır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm hukuku denildiğinde, İslâm hukukçularının, İslâm hukuk kaynaklarını tefsir yoluyla elde ettikleri hükümler (ictihadlar) anlaşılır. Bunların ictihadlarıyla tespit ve tedvin ettikleri hükümlerin hepsine fıkh, bu işi yapana da fakih denir.

Yanıt Açıklaması: Adli sicilden silinemeyecek suç kavramı 4. uyum paketi ile birlikte yürürlükte kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1774 ta­rihli Küçük Kaynarca Anlaşmasıyla Ruslara, Osmanlı tebaası Ortodoksların din ve vicdan özgürlüklerinin ve kiliselerinin korunacağını taahhüt etmişti.