Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918)

Yanıt Açıklaması: Halı ihraç edilen ürünlerin en önde geleni olup halıcılığın merkezi Batı Anadolu ve özellikle de Gördes, Demirci, Isparta ve Uşak’tı. 1870’lerin sonunda halı ihracından elde edilen gelir 17 milyon kuruş iken, 1890’ların ortasında bu rakam 32 milyon kuruşa yükseldi. 1900’de Uşak’ta halı sanayiinde çalışan işçi sayısı 6.000 ve tezgâh sayısı da 1.200’dü. 1908’de İngilizler Oriental Carpet Manufacturers Limited’i (Şark Halı İmalatçıları Şirketi) kurarak ve tekel oluşturarak halı sektörünün %75’ini kontrol etmeyi başardı; böylece, halı ihracatından elde edilen büyük kârlar da şirketin Londra’daki merkezine aktı.

Yanıt Açıklaması: Başta Osmanlıcılık sonrasında İslamcı anlayışıyla hareket etmişlerdir. Merkeziyetçi ve otoriter bir yönetim anlayışını benimsediler. Her fırsatta devletin gücünü göstermeye çalıştılar. Arap vilayetlerinde Türkçe'ye  öncelik verdiler.Bu durumda Arap milliyetçiliğinin körüklenmesine sebep oldu.

Yanıt Açıklaması: askerlik süresi 1909 yılında altı seneden üç seneye indirildi

Yanıt Açıklaması: Levanten: Venedik ve Cenevizli tüccarların yerli gayrimüslimlerle evlenmeleri neticesinde ortaya çıkan zümre için kullanıllan bir tabirdir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Lokavt,işverenin uyuşmazlık nedeniyle, iş vermeme ve ücret ödememe yoluyla baskı yapmak için iş yerini kapatması, işçileri topluca ve geçici olarak işten uzaklaştırmasıdır.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid devrinde(1876-1909) Berlin Kongresi’nde İngiltere’nin desteğini sağlamak amacıyla askeri bir üs olarak Kıbrıs’ın İngiltere’ye devredildi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ekonomisinin dünya pazarlarına açılmasında bir dönüm noktası olduğu kabul edilen Baltalimanı Ticaret Antlaşması 16 Ağustos 1838’yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Savaşların mali külfeti bir yana, kaybedilen topraklardan yapılan büyük göçler başta İstanbul, Edirne, Bursa, Trabzon, Samsun, Aydın ve İzmir olmak üzere şehirlerin demografik yapısını değiştirdi. İmparatorluğun ticaret ve sanayi merkezlerindeki bu ani ve keskin nüfus değişiklikleri, beslenme, barınma, sağlık, eğitim ve istihdam gibi alanlarda daha genel bir ifadeyle ekonomik ve sosyal alanda ciddi sorunlar yarattı. Bu tehlike bazı siyasetçi ve aydınları devletin kurtulması için arayışlara, rejim değişiklikleri ve siyasi erkin kullanımı gibi konularda bir takım girişimlerde bulunmaya sevk etti.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C seçeneği olacak. Sayfa 104 ULAŞIM SİSTEMİ VE DEMİRYOLLARI “ Konu başlığında “Alman sermayesinin inşa ettiği hatlardan biri de Selânik-Manastır Demiryolu’ dur. 219 km’lik hattın inşa imtiyazı, 28 Ekim 1890’da 99 yıllığına ve 14.300 frank kilometre garantisi ile Anadolu Demiryolu Şirketi’ne verildi.” Şeklinde açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi ve sonunda imzalanan Berlin Antlaşması, siyasi, iktisadi ve askeri sonuçlarının yanında, taşra idaresi için de önemli gelişmeleri ortaya çıkardı. Berlin Antlaşması ile hem Balkanlar’da hem de Doğu Anadolu’da ciddi toprak kaybı yaşandı. Balkanlar’da Romanya, Sırbistan ve Karadağ Prenslikleri bağımsız olduğu gibi, Bosna-Hersek, Avusturya, Kıbrıs da, İngiltere yönetimine geçti.

Yanıt Açıklaması: Telsiz telgraf ilk olarak İzmir'de kurulmuştur. II. Abdülhamid telefon hatlarına güvenlik gerekçesiyle mesafeli yaklaştığı için hızlı bir yayılma olmamıştır. Zatülhareke otomobilin diğer ismidir. İlk faytonlar ithal olmakla beraber sonraki faytonlar yerli üretim haline gelmiştir. Galata köprüsü geçiş ücreti 1914 yılında konulmuştur.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid I. Meşrutiyet'i kabul edip Kanun-i Esasi'yi tanımıştır. Bu yeni sistem yarı monarşik yarı parlementer bir sistemdi. Yeni sistem gayrimüslimlere mecliste temsil hakkı tanımıştır. Halk bu yeni sisteme sıcak bakmıştır. Mecliste padişaha yapılan sert eleştiriler sonucu bu ilk meclis denemesi ortadan kalkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir tarım ülkesi olan Osmanlı Devleti’nde 1800’lü yılların başında nüfusun %80’i ziraatle uğraşmaktaydı. 19. yüzyıldaki modernleşme ve sanayileşme girişimlerine rağmen 1900’lerde de bu oranda fazla bir değişiklik görülmez; ancak, bu süre zarfında doğal olarak yapılan tarımın niteliğinde büyük mahiyet farkları ortaya çıkar. Nitekim, 1800’lerde tarımsal üretim daha çok yerel boyutta, yani uzak bölgelere pazarlanmaksızın yerel ihtiyaçları karşılamak için yapılırken, 19. yüzyılın sonlarında gelişen ulaşım imkânlarının da etkisiyle artık ticari amaçlı olarak daha büyük ölçekte ve nispeten modern aletlerle yapılmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Baskı ve müdahalelere göğüs germeye çalışan Osmanlı Devleti ise, güvendiği devlet adamlarını müfettiş sıfatıyla görevlendirerek Anadolu Islahatını kontrol ve inisiyatifi altında tutmaya çalıştı. II. Abdülhamid, 27 Haziran 1895’te Yaver-i Ekrem Müşir Ahmed Şakir Paşa’yı “Anadolu Vilâyetleri Umum Müfettişliği”ne getirdi.

Yanıt Açıklaması: Kürt ve Çerkez

Yanıt Açıklaması: Devlet, tarım konusunda halkı aydınlatmak ve için teorisiyle pratiğini bir arada öğretmek amacıyla İstanbul’da ve taşrada ziraat mektepleri açtı. 1881’de Edirne Hamidiye Ziraat Mektebi ve Nümune Çiftliği kuruldu; ancak, tahsisat yetersizliği nedeniyle üç yıl içinde kapatıldı

Yanıt Açıklaması: İlk Osmanlı anonim şirketi olan Şirket-i Hayriyye’nin 1850 yılında kurulmasına ve daha sonra kurulan yerli ve yabancı anonim şirketlerin Avrupa ülkelerindeki anonim şirket iç tüzük şablonunu kullanmalarına rağmen, devlet, anonim şirket iç tüzük şablonunu ancak 29 Kasım 1882 tarihinde yayımlayabildi.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’tan itibaren gerçekleştirilen eğitim reformlarının çoğunda Fransa model alınmıştır ve 1869 yılında yürürlüğe konulan Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile eğitim sistemi bu ülkeninkine göre yapılandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kapitülasyon, en genel anlamıyla bir devletin başka bir ülkenin tüccarlarına verdiği ticari, adli ve iktisadi ayrıcalıklar olarak tanımlanabilir. Kapitülasyon yaklaşımı, klasik Osmanlı iktisadi zihniyetinin temel ilkelerinden birisi olan ülkede eşya ve ürün sıkıntısının çekilmemesi anlayışını destekler. Böylece ülkeye giren ürün artar ve kıtlık çekilmez. Ancak 19. yüzyıldan itibaren bu temel iktisadi anlayış değişmeye yüz tutar ve kapitülasyonlar, Tanzimatçı bürokratlar tarafından iktisadi yenileşmenin önünde büyük bir engel olarak değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: 1859