Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918)

Yanıt Açıklaması: Mustafa Reşid Paşa, Mehmed Emin Âli Paşa, Keçecizade Fuad Paşa ve Midhat Paşa II. Abdülhamid’in Bâbıâli ile birlikte devreden çıkardığı isimler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: İslam tarihindeki ilk yazılı anayasa örneği Medine Anayasasıdır. II. Abdülhamit döneminde kabul edilen belge ise Kanun-i Esasidir. Sened-i ittifak ilk defa padişahın yetkilerini sınırlandırma fikrini dile getirdiği için magna carta’ya benzetilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1794’te bugünkü anlamda dünyanın ilk öğretmen okulu olan Ecole Normale de Superior Fransa’da kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 17-40 yaş arası aşiret süvarilerinden oluşan Hamidiye Alaylarında hizmet süresi 23 senedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların “usul-i cedid” adını verdiği yenilik hareketinin karşılığı modern pedagojidir.

Yanıt Açıklaması: 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’ndeki mağlubiyetten alınan dersler üzerine 1879’da ordunun birlik yapısında da yeni bir kuruluş şemasına geçilmiştir. Osmanlı ordusunda barış zamanı en büyük taktik birlikler artık tümen (fırka) olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, Rusya, Fransa ve Avusturya'nın başı çektiği Avrupa devletleri Doğu Anadolu ve Rumeli'de bir dizi reformun hayata geçirilmesini talep etmekte, bu bölgelerde yaşayan gayrimüslim Osmanlı tebasının haklarını koruma bahanesiyle devletin içişlerine karışmakta, borç sıkıntısı yaşayan maliye üzerinde de baskı kurma gayesi taşımaktaydılar. Devleti içinde bulunduğu durumdan kurtarmak isteyen II. Abdülhamid'in ilk el attığı alan askeriye olmuştur. Doğru cevap: B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinde “93 Harbi” olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşının mağlubiyetle neticelenmesi, Osmanlı ordusunda yeniden yapılanma ihtiyacını gündeme getirdi. Savaş sonunda II. Abdülhamit 1878 tarihli Berlin Antlaşmasını kabul etmek durumunda kaldı.

Yanıt Açıklaması: Düzenli ordunun kurulduğu 1826’dan beri kısa bir süre dışında, hep Seraskerlik (Bâb-› Seraskerî) olarak adlandırılmış olan ordunun bağlı olduğu en üst idare birimi Harbiye Nezareti adını aldı.

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Abdülhamid devlet işlerini Yıldız Sarayı'ndan yürütmeyi uygun görmüş bu da taşra teşkilatıyla doğrudan irtibat kurma zorunluluğunu beraberinde getirmiştir. Bu çerçevede Mabeyn Telgrafhanesi önem kazanmış iş yükü artmıştır. Doğru Cevap: D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Şurayı devlet, kanun tasarılarının incelemesinin yapıldığı organdı. Meclis-i mebusan’ın görevi ise kanun önerme değil önerilen kanunları kabul etmekti. Ancak kanun tasarıları kabul edildikten sonra Heyet-i Ayan’a gönderilirdi. Yeni kanun önerme veya eskileri değiştirme hakkı hükümete aitti.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid döneminde askere alma alanında yapılan önemli bir düzenleme Hamidiye Süvari Alayları adı altında Doğu ve Güneydoğu Anadolu ile Kuzey Irak’ta yaşayan göçer Kürt aşiretlerin Osmanlı ordusuna yarı düzenli atlı birlikler olarak katılmasının sağlanmasıydı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ordusunda Yeniçeri ocağı 15 Haziran 1826'da Sultan II. Mahmud tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Küçük Said Paşa'nın Adliye Nazırlığı döneminde nizamiye mahkemelerinin gelişimi için yayınlanan Mehâkim-i Nizamiye Teşkilat Kanunu, Fransız adliye teşkilatı ve kanunları örnek alınarak hazırlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sened-i İttifak – II.Mahmut, Tanzimat ve Islahat Fermanı – Abdülmecit , Kanun-i Esasi – II. Abdülhamit dönemi olaylarıdır.

Yanıt Açıklaması: 1891-1892’de, iptidai mekteplerinin ilk kapsamlı okul programı yapıldı ve öğretim süreleri, şehir ve kasabalarda üç ve köylerde ise dört yıl olarak belirlendi. Üç yıllık iptidailerde okutulması öngörülen dersler şunlardı: Elifbâ, Kur’an, Tecvit, İlmihâl, Ahlâk, Sarf-ı Osmani, İmlâ, Kıraat, Tarih-i Osmani, Muhtasar Coğrafya-yı Osmani, Hesap ve Hüsn-i Hat. Aynı tarihte yayımlanan İstan­bul iptidaileri talimatına göre, bu okullarda öğretmen olabilmek için Darülmualli­mîn-i İbtidai’den mezun olmak veyahut bir sınavla yeterliliğini ve bilgisini belgele­miş olmak gerekiyordu. Bu düzenleme ile, daha önce okutulan Osmanlı tarihi ve coğrafyası dersleri köy okullarından kaldırıldı.

Yanıt Açıklaması: Dünya askerî tarihine Napolyon Bonapart’ın hediye ettiği kolordu düzeni, orduların sefer sırasında tek bir merkez hat üzerinde toplanması ve tek istikamette hareket etmesi yerine, farklı kollardan kanatlara ayrılması prensibini getirmiş; ordulara seferberlik sırasında daha çabuk toplanma, daha hızlı harekat etme, düşman savunmasını farklı yönlerden tehdit edebilme gibi üstünlükler sağlamıştı.

Yanıt Açıklaması: Anayasa taslakları; Midhat Paşa’nın Anayasa Teklifi , Süleyman Paşa’nın “Kanun-i Esasi Müsveddesi , Said Paşa’nın Tasarısı, Cemiyet-i Mahsusa’nın Çalışmaları

Yanıt Açıklaması: 886 yılında çıkartılan yeni bir askere alma kanunu askerlik yaşını 20-40 arası olarak belirlemiştir

Yanıt Açıklaması: Tanzimat dönemi, usûl-i cedid hareketine paralel olarak ilk pedagogların yetişmesine ve eğitim yayınlarının yapılmasına da zemin hazırladı. Yetişen pedagogların en ünlüsü Selim Sabit Efendi’dir. 1848’de açılan Darülmuallimîn-i Rüşdi’nin ilk mezunlarından olan ve Paris’teki Mekteb-i Osmani’de de öğretmenlik yapan Selim Sabit Efendi, Rehnümâ-yı Muallimîn (Öğretmenlere Rehber) adlı eserinde öğret¬menlere etkili öğretim ilke ve yöntemlerini tanıttı.