Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918)

Yanıt Açıklaması: 1908 Jön Türk İhtilâli sonrası, eğitime yaptığı katkılardan dolayı Türk Fröbel’i olarak da adlandırılan isim Satı Bey’dir.

Yanıt Açıklaması: 22 Ocak 1871 tarihinde yayımlanan İdare-i Umumiyye-i Vilâyet Nizamnamesi, 1864 Vilâyet Nizamnamesinde bazı değişiklikler yaptı. Vilâyet yönetiminde iş bölümünü artıran bu nizamname, merkezi hükümetin yürütmedeki kontrolünü, yani merkezi otoriteyi biraz daha güçlendirmekteydi. Nitekim, merkezi hükümetin temsilcilerinin baskın olduğu Vilâyet İdare Meclisi nihai karar organı haline getirildi; ayrıca, pek işlevsel olmayan merkez mutasarrıflık  ve kaymakamlıklar kaldırıldı. Yeni düzenlemeye göre vilâyetler; liva/sancak, kaza, nahiye ve karye/köy birimlerine bölünmekteydi. İdareci ve memur sayısı, vilâyetin büyüklüğüne ve sosyal yapısına göre de değişmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devleti tarım alanında yaptığı reformlarla kuru tarımla birlikte sulu tarımı da destekledi. Tohum dağıtımı ve ulaşımın gelişmesiyle birlikte ihracat arttı. Ancak bu reformlar halkın aydınlatılmasını değil doğrudan tarımın gelişmesini destekleyen unsurlardı. Devlet, tarım konusunda halkı aydınlatmak ve işin teorisiyle pratiğini bir arada öğretmek amacıyla İstanbul’da ve taşrada ziraat mektepleri açtı.

Yanıt Açıklaması: 1875 Moratoryumu’nun korkuttuğu Avrupalı yatırımcıların borçlarını tahsil edebilmek amacıyla hükümetle yaptıkları görüflmeler neticesinde 20 Aralık 1881 tarihli Muharrem Kararnamesi’yle Duyûn-ı Umumiyye İdaresi kuruldu; ipek, tütün, tuz, balık avı, damga ve içkiden alınan vergileri, yani devletin gelirlerinin %20’sini tahsil ve borç ödemelerine tahsis etme hakkı bu idareye verildi. Bu düzenlemeyle Osmanlı dış borçları yeniden yapılandırılarak Rusya’ya ödenecek tazminat da dahil olmak üzere borç miktarı 237 milyon liradan 141,5 milyon liraya indirildi. 1875 Moratoryumu: Sadrazam Mahmud Nedim Paşa, bütçedeki 5 milyon liralık açığı kapamak amacıyla devletin düzenli borçlarının yıllık faizlerinin toplamı olan 14 milyon liranın yarısının ödenmesini, diğer yarısının 5 milyonuyla bütçe açığının kapatılmasını ve 2 milyonuyla da ordunun giderlerinin karşılanmasını kararlaştırdı. Beş sene süreyle borç faizlerinin yarısının nakit ve geri kalan yarısının da %5 faizli senetlerle ödeneceğini duyurduğu 6 Ekim 1875 tarihli bu karar, içte ve dışta büyük tepkilerle karşılandı ve Avrupa kamuoyunu Osmanlı Devleti aleyhine çevirdi. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sendika, 18. yüzyıl sonlarından itibaren işçilerin iktisadi çıkarlarıyla mesleki haklarını korumak ve iyileştirmek amacıyla kurulmuş olan işçi birlikleridir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi 18. yüzyılın son çeyreğinde İngiltere’de başlayıp 19. yüzyılda Batı Avrupa’yı da içine almıştır.

Yanıt Açıklaması: Müfettiş

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A seçeneği olacak. Sayfa 99 MALİYENİN DURUMU VE BORÇLANMALAR Konu başlığında “Osmanlı hazinesi 1886 ile 1914 yılları arasında 24 kere dış borca başvurdu ve toplam 156,37 milyon sterlin borçlandı.” Şeklinde açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: II.Abdülhamit döneminde iç de bazı gelişmeler yaşanırken; dış da bazı gelişmeler yaşanmaktaydı. Niyazi Bey Reval’de, Enver Bey ise Selanik’te birlikleriyle isyan başlattı ve isyanlar hızla yayıldı. İsyanı bastırmayı başaramayan ve ülkeye yayılmasından çekinen II. Abdülhamid II. Meşrutiyeti ilan etti. Hürriyet’in ilanı olarak da bilinen ve büyük coşku yaratan II. Meşrutiyetle birlikte kamuoyunun ve sivil toplumun kendisini ifade vasıtası olan basın-yayın faaliyetleri, grevler, boykotlar, dernekleşme ve sanatsal aktivitelerde büyük bir patlama yaşandı. Diğer şıklarda ifade edilen durumlar II. Meşrutiyetin ilanına sebep olan durumlardır.

Yanıt Açıklaması: Journal des Travailleurs, İstanbul’da Türkçe ve Fransızca yayımlanan işçilerde dayanışma ruhunu oluşturmayı amaçlayan yayın organıdır. Türkiye İşçi-Çiftçi Sosyalist Fırkası, 1919 yılında kurulmuştur. Amele-i Osmaniye ise 1866 yılında kurulan işçi derneğinin adıdır. Osmanlı Sosyalist Fırkası, Hüseyin Hilmi Bey’in başkanlığında işçi haklarını korumak amacıyla kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devlet bu dönemde Avusturya’dan şeker ve fes gibi malları ithal etmekteydi. Avusturya açısından boykot, % 30-40 gibi yüksek düzeydeki şeker ve çok daha ağırlıklı fes ihracatı kalemlerinden oluşan önemli bir ekonomik kayıp anlamına geliyordu.

Yanıt Açıklaması: İslam birliği siyasetini kullanarak Arap vilayetlerine öncelik tanıyıp onları kaynaştırmak istemiştir. Aşiret reislerine maaş bağlayıp, nüfuzlu kişilerin gücünü kullanıp Arap vilayetlerini yönetmeye çalışırken kendi adamlarını yerel halkla çıkan anlaşmazlıklarda bazen kolayca harcamıştır.

Yanıt Açıklaması: 19.yüzyılda gündelik hayatın en önemli olgusu sosyal bütünleşmedir. İstanbul, Galata ve Üsküdar bu dönemde ekonomik ve kültürel açıdan birbirlerine yaklaştı ve şehiriçi ulaşımının gelişmesi bu yakınlaşmada önemli rol oynadı. İstanbul’un çeşitli yerlerinde inşa edilen köprüler, Karaköy Tüneli, vapur ve demiryolları, ulaşımı güç bölgeleri birbirine bağladı. 19. yüzyıl başından 1870’li yıllara dek gündelik yaşama pek çok yeni unsur eklendi.

Yanıt Açıklaması: Bu fikirler, Osmanlıcılık, İslâmcılık, Türkçülük ve Batıcılık akımlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Balkan devletlerinin kuruluş ve yükselişinde öğretmenlerin oynadıkları rol göz önünde bulundurularak öğretmenlere birer kurtarıcı gözüyle bakılmaya başlandı; eğitimde niceliğin yerine niteliğin arttırılması fikri öne çıktı. Eğitime yaptığı katkılardan dolayı Türk Fröbel’i olarak da adlandırılan Satı Bey’in 1909’da Darülmuallimîn’deki öğrencileri seviye sınavından geçirip dörtte üçünü ihraç etmesi bu yönelimin ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde Kanun-i Esasi (Anayasa) 23 Aralık 1876 yılında II. Abdülhamid tarafından ilân edilmiştir. Kanun-i Esasi’nin ilan edilmesi aynı zamanda I. Meşrutiyet döneminin başlangıcı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlı maliyesindeki dengeleri derinden sarsmıştır. Savaşın getirdiği ağır maliyetler, savaş sonunda ödenmek zorunda kalınan tazminat ve büyük toprakların elden çıkması sonucu meydana gelen gelir kayıpları bunun temel nedenlerini oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1890’da ülkede yer alan yabancı sermayenin %41’ini demiryollarına yatırılan sermaye oluşturmaktaydı 1914’te bu oran %63’e çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: İhtilalciler tarafından Anayasa’yı ve Meşrutiyet’i ilan etmesi şartıyla tahta çıkarılan II. Abdülhamid’in, tahta çıkarılmasının ardından Mithat Paşa’nın öncülüğünde bir komisyon Anayasayı hazırlamıştır. Bu sırada ise Sırbistan, Karadağ, Bosna- Hersek ve Bulgaristan’daki isyanlar da şiddetlenmiştir. Balkan Bunalımını görüşmek üzere İngiltere’nin girişimleriyle toplanan uluslararası İstanbul Kon­feransı (Tersane Konferansı) esnasında, 23 Aralık 1876’da Kanun-i Esasi ilan edilmişti.

Yanıt Açıklaması: Hıdiv,1866-1922 yılları arasında sadrazam rütbe ve derecesinde bulunan Mısır Valilerine verilen unvandır.