Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918)

Yanıt Açıklaması: Kanun-i Esasi’nin en çok tartışılan maddesi; padişaha “hükümetin emniyetini bozdukları sabit olan kişileri ülke dışına sürme” hakkını vermesidir. Bu maddeye dayanarak II. Abdülhamit ilk olarak Midhat Paşa’yı sürgüne göndermiştir.

Yanıt Açıklaması: Rehnümâ-yı Muallimîn, Öğretmenlere Rehber anlamına gelen eserin adıdır. Sırasıyla Darülmuallimîn-i Rüşdi ve Darülmuallimîn-i Sıbyan ortaokul ve ilk okullara öğretmen yetiştirmek için kurulan kurumlardı. Darülfünun ise yüksek öğrenim amaçlı kurulmuş bir kurumdu. Usul-i cedid ise Osmanlıların modern pedagojiye verdiği addır.

Yanıt Açıklaması: 31 Mart Vakası, II. Meşrutiyet’in hemen sonrasında II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan olaydır. Osmanlı Rus savaşı ise 1877 yılında gerçekleşmiştir. Osmanlı devleti I. Dünya Savaşına girdiği zaman zaten İttihat ve Terakki’nin yönetimindeydi. Dolayısıyla, İttihat ve Terakki’nin bizzat devlet yönetimini ele geçirmesi 1. Dünya Savaşı sonrası gerçekleşmemiştir. Enver Bey ve Talat Bey yönetimindeki İttihat ve Terakki Fırkası, 23 Ocak 1913’te hükümet toplantısını basmış ve devlet yönetimini bizzat ele geçirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Osmanlı Devleti'nin geleceğini Rusya'nın eline bırakmak istemeyen Avrupalı büyük devletler Berlin'de bir kongre toplayarak uzun bir antlaşma metni üzerinde uzlaşmaya varmışlardır. Berlin Kongresi sonucunda Avrupalı Devletler Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak bütünlüğünü korumakla beraber yabancıların ülke idaresine müdahalesine kapı aralamaktadır. Doğru Cevap: D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Modern anlamda anayasaların temeli Batı’da hak ve özgürlük bildirgeleri olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlamda tarihteki ilk anayasal belge, en eski örneği İngiltere’de 1215’te yayımlanan Magna Carta Libertatum’dur. Bu belgeden sonra da 1688 tarihli Bill of Rights kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 4 Ağustos 1879 tarihli Mukavelât Muharrirliği Nizamnamesi ile noterlik kurumu oluşturuldu. Nizamnameye göre, noterler, bidayet mahkemelerinde görev yapacak; bu mahkemelerin olmadığı yerlerde ise görevlerini mahkeme kâtipleri üstlenecekti.

Yanıt Açıklaması: Avrupa'da ortaya çıkan liberalleşme fikirlerinin doğurduğu, hükümdarın yetkilerini sınırlama düşüncesi Osmanlı İmparatorlu'ğunda kavramı tam olarak karşılamasa da Sened-i İttifak ile kendini göstermiştir. Uzun ömürlü olmasa da bu belge adeta İngiltere'de Magna Carta'nın oynadığı rolü oynamıştır. Doğru Cevap: D seçeneğidir.