Osmanlı Devleti Yenileşme Hareketleri (1876-1918)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti yenileşme hareketleri döneminde Anadolu’nun değişik yerlerinde ve Arap şehirle­rinde kurdukları mensucat merkezlerinde ucuz işçi çalıştırarak dantel, pamuklu kumaş, havlu, işlemeler, mendiller, sehpa ve ma­sa örtüleriyle şallar imal ettirip Avrupa ve Amerika’ya pazarladı. Ancak halı, zaten ih­raç edilen ürünlerin en önde geleni olup halıcılığın merkezi Batı Anadolu ve özel­likle de Gördes, Demirci, Isparta ve Uşak’tı. 1870’lerin sonunda halı ihracından el­de edilen gelir 17 milyon kuruş iken, 1890’ların ortasında bu rakam 32 milyon ku­ruşa yükseldi.

Yanıt Açıklaması: 1855

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ülkesinde demiryolu inşa fikri 1830’lu yıllara kadar iner. 1851’de inşasına başlanan İskenderiye-Kahire Hattı Osmanlı ülkesindeki ilk demiryolu olup 1856’da işletmeye açıldı; daha sonra ülkenin değişik yerlerinde Avrupalı girişimciler aracılığıyla imtiyazlı şirketler kurularak pek çok hat inşa edildi. 1875’te Osmanlı maliyesinin bir nevi işâsını ilân etmesi üzerine bu girişimler bir ara azaldıysa da, 1881’de Duyûn-ı Umumiyye İdaresi’nin kurulmasıyla belli bir teminata kavuşan yabancı sermaye tekrar gözünü bu tür imtiyazlara dikti. Demiryolu serüveninde o zamana kadar İngilizler ön planda iken, 1880’lerden sonra Almanlar öne çıktı. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Mason locaları, 16. Yüzyılda evrensel değerlere hizmet için kurulduğu öne sürülen, ancak dünya siyasetine ve ekonomisine yön vermeye çalışan gizli bir cemaat örgütlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıda ilk sinema gösterimi II.Abdülhamit zamanında yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1875 Moratoryumu’nun korkuttuğu Avrupalı yatırımcıların borçlarını tahsil edebilmek amacıyla hükümetle yaptıkları görüşmeler neticesinde 20 Aralık 1881 tarihli Muharrem Kararnamesi’yle Duyûn-ı Umumiyye İdaresi kuruldu; ipek, tütün, tuz, balık avı, damga ve içkiden alınan vergileri, yani devletin gelirlerinin %20’sini tahsil ve borç ödemelerine tahsis etme hakkı bu idareye verildi.

Yanıt Açıklaması: Hafiye Teşkilatı: II. Abdülhamid devriyle özdeşleştirilen bir diğer kurum olan hafiye teşkilatı da daha önce kurulmuştu. Bu dönemde yapılan şey, devlet adamlarından sıradan bireylere kadar toplumun tüm kesimlerinin takip edilmesiydi. Hafiyeler topladıkları bilgileri jurnallerle saraya arz ederler ve karşılığında kendilerine maddi veya manevi ödüller verilirdi. Mason locaları: 16. yüzyılda evrensel değerlere hizmet için kurulduğu öne sürülen, ancak dünya siyasetine ve ekonomisine yön vermeye çalışan gizli bir cemaat örgütlenmesidir. Panislamizm: İslâmcılık ideolojisine dış politik misyon ve hedeflerin de eklenmesiyle ortaya çıkan ve Panislâmizm (İttihâd-ı İslâm) olarak da adlandırılan bu yeni politik çizgi, imparatorluğun eski güçlü günlerine dönmesi konusunda yeni bir umut oldu. Meclis-i Mebusan: Osmanlı'da I. Meşrutiyenin ilanıyla kurulan ilk millet meclisidir. Kanuni Esasi: Osmanlıda hzırlanmış millet iradesini temsil eden ilk anayasadır.

Yanıt Açıklaması: Vilayet Umumi Meclisleri varlığını sürdürmüştür. Merkez kazaların başına kaymakamlar getirildi. 1864 Nizamnamesinin devamı niteliğindeydi. Belediyecilikte merkeziyetçilik devam etti. Belediye örgütleri modernleşti.

Yanıt Açıklaması: İslâm’ın özünde var olan birlik ve kardeşlik ruhunun padişahın temsil ettiği halifelik etrafında siyasi bir ideoloji olarak formüle edilmesiyle İslâmcılık kavramı teorik bir çerçeveye oturtuldu. İslâmcılık ideolojisine dış politik misyon ve hedeflerin de eklenmesiyle ortaya çıkan ve Panislâmizm (İttihâd-ı İslâm) olarak da adlandırılan bu yeni politik çizgi, imparatorluğun eski güçlü günlerine dönmesi konusunda yeni bir umut oldu.

Yanıt Açıklaması: 19.yüzyıl sonlarında Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihi bakımdan en önemli gelişmelerden biri de göçlerdir. Göç ve iskân, basit bir yer değiştirmenin çok ötesinde sosyal, kültürel ve ekonomik boyutları bulunan dramatik kitlesel olaylardır. Osmanlı coğrafyasında 19. yüzyıldaki kitlesel göçlerin ardında Rusya’nın Balkanlar, Kırım, Kafkaslar ve Anadolu üzerinden Akdeniz havzasına inme emelleri ve eylemleri başlıca etken olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A  seçeneği olacak. Sayfa 109 “YABANCI ŞİRKETLER VE KAPİTÜLASYONLAR “ Konu başlığında “8 Mart 1915’te çıkarılan geçici bir kanunla, yabancıların ülke içindeki faaliyetlerinin denetlenmesine ve ticari faaliyetlerinin vergilendirilmesine imkân tanındı.” Şeklinde açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1913

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde 1876 yılında Kanun-i Esasi’nin (Anayasa) ilânı, I. Meşrutiyet döneminin başlangıcı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Midhat Paşa’nın Tuna vilayetinde oldukça başarılı bir pilot uygulama göstermesi üzerine, imparatorluğun Anadolu, Arap ve Balkanlar’daki bazı bölgeleri 13 vilayet şeklinde yeniden örgütlendirilerek uygulama birkaç yıl içerisinde yaygınlaştırıldı. 1876’da I. Meşrutiyet’in ilanına kadar, 123 sancaktan oluşan toplam 27 vilayet kuruldu. Hicaz, Girit, Yemen, Lübnan ve Mısır gibi imtiyazlı yerler ve İstanbul ise bu uygulamanın dışında tutuldu.

Yanıt Açıklaması: Suriye

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Abdülhamid’in teknik gelişmelere ve yeniliklere büyük merakı nedeniyle 1896’da sarayda ilk film gösterisi yapıldı. Osmanlı’da ilk sinema salonu ise Polonya asıllı bir girişimci olan Weinberg tarafından 1908’de Pathe Sineması adıyla Beyoğlu’nda açıldı. Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimlere ve elçiliklere ait tiyatroların geçmişi oldukça eskidir. İstanbul halkının özellikle Ramazan aylarında iftardan sonra Beyoğlu’nda Naum’un, Gedikpaşa’da Güllü Agop’un ve Üsküdar’da ise Aziziye Tiyatrosu’nun yolunu tutmasıyla, dindışı eğlence kültürü giderek gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldi. II. Abdülhamid, devlet adamlarına ve saray bürokrasisine vermek istediği mesajları bilinçli olarak kaleme aldığı piyeslere yerleştirirdi.

Yanıt Açıklaması: Valiler Mekteb-i Mülkiye ve Mekteb-i Hukuk mezunları arasından atanmaya başlanmıştır. Rüşvet ve iltimas dahada artmıştır. Merkeziyetçi bir yönetim biçimi tercih edlmiştir. Midhat Paşa sürgüne gönderilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da gezinti mekânı olarak düzenlenen ilk park, 1854’te Sultanahmet Meydanı’nda yapılan Yeni Millet Parkı’dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ekonomisinin dünya pazarlarına açılmasında, 16 Ağustos 1838 tarihli Baltalimanı Ticaret Antlaşması’nın bir dönüm noktası olduğu kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Kara Kemal milli iktisat siyasetinin en önemli uygulayıcılarından birisi sayılmaktadır. Kara Kemal bu dönemde milli burjuvazinin oluşmasına yönelik birçok şirket ve banka kurulmasına önayak olmuştur.