XIX. Yüzyıl Türk Dünyası

Yanıt Açıklaması: 1820'lerde Farsça, Azerbaycan'ın yerel yönetim ve hukuk dili olarak kalmaya devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Feyzullah Hocaev,Çolpan, Abdullah Kadiri ve Hamza Hakimzade Niyazi İkinci Kuşak Ceditçilerdendir ancak Abdurrauf Fıtrat ilk Ceditçilerdendir.

Yanıt Açıklaması: 1917 İhtilalleri Sonrasında; Özerk Türkistan Hareketi, Hokand’da Türkistan Muhtariyeti, Buhara Halk Cumhuriyeti, Harezm Halk Cumhuriyeti kurulmuştur. Doğru Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yerel matbaacılar tarafından kurulan ilk taş basma matbaalar sırasıyla 1894’te Semerkand’da, 1901’de Buhara’da, 1904’te Endican’da, 1906’te eski Taşkent’te ve 1909’da Nemengan şehrinde açıldı.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ilk yarısında Azerbaycan edebiyatı romantik ve realist olmak üze­re iki akımın etkisi altındaydı. Doğru cevap ‘’A’’ şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kerey ve Janıbek, Kazak Hanlığının kurucuları olarak bilinir ancak ilk önce gücü elinde toplayan Kerey olmuş, bir süre Janıbek de han olarak kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ruslar tarafından ele geçirilen topraklardaki idari yapılanma Taşkent’in işgalinden hemen sonra netleşmeye başladı. İşgali izleyen 33 yıl içinde bölgede birçok idari değişiklikler yapıldı. 1867’de, Sır Derya, Fergana ve Semireçye bölgelerinden oluşan ve başşehri Taşkent olan bir Türkistan Genel Valiliği kuruldu. Böylelikte, tarihte ilk kez olarak Türkistan adını taşıyan bir siyasi birim oluşturulmuş oldu.

Yanıt Açıklaması: V. V. Grigorev: Rus milliyetçisi bilim adamı. 1851-61 yıllarında Orenburg sınır komisyonu başkanlığını yürüttü.

Yanıt Açıklaması: Tatarların 1908’deki nüfusları 150 bin kadardı.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hokand’da kurulan Türkistan özerk hükûmeti, birkaç aylık bir ömrü olmasına rağmen, Türkistanlıların milli özerklik hareketi için bir örnek oluşturdu

Yanıt Açıklaması: Hokand ve Buhara hanlıklarından alınan topaklar üzerinde kurulan Türkistan Genel Valiliği’nin başına getirilen General Von Kaufman’a Petersburg tarafından sınırsız yetkiler verildi; savaş açabilir, barış yapabilir, anlaşmalar imzalayabilirdi. Bu yetkilerinden dolayı Taşkent’teki çevresi ona “Yarım Padişah” lakabını takmıştı.

Yanıt Açıklaması: Zerdabi ilk sayısı 1875 tarihinde çıkan Ekinci gazetesiyle Azerbaycan’da ilk Türkçe gazeteyi neşretmeye muvaffak oldu.

Yanıt Açıklaması: Çarlığın Kazak bozkırındaki din politikası çelişkiliydi. XVIII. yüzyıl sonunda II. Katerina Tatar din adamları aracılığıyla İslamiyetin etkisini artırmaya çalıştı; zira dindarlaşmış göçebelerin daha uysal ve yönetilebilir olacağına inanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Türkistan’ın yerleşik ahalisi içinde Ruslarla en çok ilişkide bulunanlar tüccar kesimiydi.

Yanıt Açıklaması: 1922 yılı başında Düşenbe şehri Enver Paşa tarafından ele geçirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Timur’un ortaya çıkmasıyla Orta Asya yeniden merkezî bir konuma geldi. XIV. yüzyılın sonu ve XV. yüzyıl, Türkistan için parlak bir dönem oldu. Timur ve ardıl larının yönetimi sırasında İran ve Türkistan tek bir siyasi çatı altında birleşti. Moğol istilasının ilk dönemleri Türkler açısından bir yıkım oldu; Harezm dev - leti, Anadolu Selçukluları, Kıpçaklar ve Bulgarlar birer birer Moğollara yenik düş - tüler. Fakat, Moğol hâkimiyeti Türklere bazı fırsatlar da sundu. Türkler, Moğol devletinin idarî işlerinde ve dış ilişkilerinde görevler aldılar. Uygur Türkleri daha ilk dönemde Moğollarla ilişki kurdular ve devletin bürokratik işlerini üstlendiler.

Yanıt Açıklaması: 1917’de Emirin Ceditçilere karşı takibât başlatması üzerine Fıtrat, Semerkand’a kaçtı. Burada bir arkadaşıyla birlikte Hürriyet adında bir gazete çıkardı.

Yanıt Açıklaması: Buna göre Orta Cüz ve daha sonra Ulu Cüzün bir kısmını kapsayan İrtiş’in sağ yakasındaki Sibirya Kırgızları (Ruslar Kazaklara “Kırgız” diyordu) bölgesi “iç bölgeler” ve İrtiş’in güneyindeki “dış bölgeler”e bölünecek, her bölgenin başında bölgedeki sultanların seçeceği ve Rus yetkililerce onaylanacak bir “büyük sultan” bulunacaktı.

Yanıt Açıklaması: 1868 düzenlemeleri Kazak topraklarına üç çeşit yargı uygulaması getirdi: 1. Kazak adi suçluları için geleneksel Kazak hukuku. 2. Rus ve Kazak siyasi suçluları için askeri mahkemeler. 3. Kazaklar, Ruslar ve ikisi arasındaki suçlar için Çarlık mahkemeleri. Geleneksel Kazak mahkemesinin kararını kabul etmeyen Kazaklar Çarlık mahkemesine başvurabiliyordu.

Yanıt Açıklaması: 26 Temmuz 1723’de General M. A. Matyuşkin komutasındaki Rus orduları Bakü’yü ele geçirdi. Bundan sonra Rusya, Kafkasya’nın ele geçirilmesi yönündeki ilgisini sürekli canlı tuttu.