Tarihi Coğrafya

Yanıt Açıklaması: Sorulması gereken ilk soru “nerede” olmalıdır. Ondan sonra ise “neden orada” sorusu cevaplanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafya, -daha önceki yıllarda ortaya çıkmasına rağmen- coğrafyanın bir konusu olarak dünya üniversite sistemindeki yerini XIX. yüzyılda almıştır.

Yanıt Açıklaması: Dünyada modern tarihi coğrafya dönemine 1950’den itibaren geçilmiştir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kuantitativ Devrim 1966-1970 arasındadır. Klasik Tarihi coğrafya dönemi 1700-1920 yılları arasını kapsar.Klasik tarihi coğrafya dönemi aynı zamanda “ Hazırlık Dönemi” olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Tarih ve tarihi coğrafya her ikisi de geçmişe odaklanmaktadır. Ancak tarih araştırmacısı “ne zaman” sorusuna ağırlık verirken coğrafyacı “nerede” ve “neden orada” sorularını öncelemektedir. Tarihi coğrafyacı çağdaş coğrafyacılar tarafından ele alınan konulara, “ne zaman” sorusu ekleyerek eldeki kaynak ve imkanlar çerçevesinde geçmişte araştırır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya-yı Umumi, Abdurrahman Şeref’e aittir. Süleyman Asa, İstanbul Boğazı’nın haritasını yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü bilgilerimizle insanlar ilk standart aletleri 2,5 milyon yıl önce yapmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafyanın asıl amaçları, tarihi belge ve bilgilerden yola çıkmak kaydıyla, modern coğrafya ilke ve yöntemlerini kullanarak geçmiş bir zaman diliminde bir sahanın coğrafi araştırmasını yapmaktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osman Gümüşçü’nün 2001 yılında kitaplaşan doktora tezinden sonra, 2006 yılında “Tarihi Coğrafya” adı ile yayımladığı, tarihi coğrafyanın tanımı, kaynakları, metotları, mekanı, disiplinin ortaya çıkış ve gelişimi gibi konuları içeren eseri, yeni bir döneme girildiğinin habercisi niteliğindedir. Zira daha önce basılan hiçbir kitap, tarihi coğrafya için metodolojik çerçeve çizen, uygulamalarda başvuru kaynağı oluşturacak bir içeriğe sahip olmadığından, bu eserle geleceğe dair gelişmelerin yolu da açılmış görünmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fuat Sezgin’in de belirttiği üzere, bilim tarihi araştırmalarında dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri, “üstünde çalışılacak ilim dalının muhtevasını bilmek zorunluluğudur” (Fazlıoğlu, 2004: 366). Yani üzerinde çalışılan bilimi bilmeden, bilim tarihçiliği yapılamaz veya yapılsa da eksik ve yanlışlardan kurtulmak mümkün olmaz.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya disiplini için temel nitelikte olan bazı kavramlar konum, mekan, yer, bölge, harita ve değişimdir.

Yanıt Açıklaması: Başlangıç dönemi 1881-1932 arasındaki çalışmaları kapsamaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan-doğal ortam etkileşimini uğraş alanının merke-zine alan coğrafya, sahip olduğu bazı prensiplerle de diğer bilimlerden ayrılmaktadır. Temel ilkeler arasında nedensellik, kıyaslama ile dağılış yer almakta ve bunlar içerisinde de “dağılış” en önemli ilke kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafyanın geçmişi, Avrupa’da kavram ve terim olarak en azından XVIII. yüzyıla kadar uzanmasına rağmen, akademik anlamda ancak XIX. yüzyılın ikin¬ci yarısında önemli bir coğrafya çalışma alanı olarak görülmeye başlandı. Konunun karakter ve vurguları, değişen ideolojiler, kişisel ve daha genel şartlar ile araştırma¬cıların, toplumun ve enstitülerin yansımasıyla zamanla değişti.

Yanıt Açıklaması: Karamanlıca (Grek harfli Türkçe) olarak hazırlanan ve bu yüz­den yakın zamanda (2013) yayımlanana kadar gö­zümüzden kaçmış olan “Mikra Asia Kıtasının Tari­hiye Coğrafiyesi (1899)” isimli eserin yazarı İoannis Kalfoğlu'dur. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Dünya’da ilk defa Edward Wells tarafından hazırlanan bir kitaba, “tarihi coğrafya” adının verilmesi, tarihi coğrafya için bir başlangıç sayılmaktadır. Tarihi coğrafya adı ile bu disiplinin kurulması, Wells’in 1701 yılından itibaren yayımladığı çalışmaları ile başlatılabilir. Dolayısıyla belki de aynı isimle olmasa bile aynı düşünce ile hazırlanan eserler daha eski tarihlere gitse de, coğrafyacılar tarafından yapılan ve eser adında “tarihi coğrafya”nın kullanılması ile başlayan bu sahanın kuruluşu genel hatlarıyla 1700 olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın şekli ve boyutları hakkında doğru fikirleri olan Biruni, “ufuk derinliği” kavramından yola çıkarak Dünya’nın çevresini 41.297 (bugün 40.000 kabul edilir) km olarak hesaplamıştır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzü araştıran coğrafya çağdaş/modern coğrafya, geleceği araştıran planlama coğrafyası/coğrafi planlama adını alırken, geçmişi ele alanı da paleocoğrafya ile tarihi coğrafya olarak tasnif edilmektedir. Verilen üç seçenek de doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Hepsi tarihi coğrafya alanında çalışmış olsa da, Domesday Book üzerine çalışan kişi Edward Wells’tir.

Yanıt Açıklaması: Avrupalı tarihi coğrafyacıların büyük kısmı, genellikle kutsal topraklar üzerinde yoğunlaşırken, bazıları Hıristiyanlar için yine önemli fakat kutsal topraklara göre ikinci derecede olan Anadolu sahası ile ilgilenmişlerdir. Bu şekilde W. M. Ramsay (1851-1939) tarafından hazırlanan ve 1890 yılında basılan ‘The Historical Geography of Asia Minor’ isimli kitabı, tarihi coğrafya açısından ülkemiz için de bir ilk durumundadır.