Tarihi Coğrafya

Yanıt Açıklaması: Karbon-14’ün yarılanma ömrü yaklaşık 5730 yıldır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de coğrafya metotları ve teorileri hakkında telif eser azlığı yanında, çeviri eserler bulmak ta oldukça zordur. Bu çeviri eksikliği konusu, sadece Türkiye’de ihmal edilen bir durum da değildir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal ilişkilerde mekansal örgütlenme ve mekanın sosyal olarak yeniden üretim süreçleri üzerinde çalışmalar yapan Massey, “Emeğin Mekansal Dağılımı” adlı eserinde bu süreçlerde, mekanda yer alan nesneleri, yeniden yorumlar ve mekan ile toplum ya da kültür kavramları arasında ilişki kurar.

Yanıt Açıklaması: Yüzey araştırması ve arkeolojik malzeme toplanan belli başlı alanlar vardır. Bunlar arasında; mağaralar, nehir ve göl yatakları, höyükler, tümülüsler, akropoller ve nekropoller en fazla dikkati çekenlerdir.

Yanıt Açıklaması: Radyoaktif bozunma, kararsız bir atom çekirdeğinin kendiliğinden farklı bir elementin atom çekirdeğine dönüşme sürecidir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde arşivin araştırmacılara açılabilmesi ve araştırılan olayın “geçmiş” olabilmesi için belirlenen yasal süre 50 yıldır.

Yanıt Açıklaması: Öncüllerin tamamı göreli tarihlendirme yöntemleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: İsveç dilinden gelen “varv” terimi, aynı yer içinde başlangıç ve bitişi olan şeyler anlamına gelmektedir. Birçok göl çökellerinde yatay düzlemde farklı özellikler gösteren tabakaların üst üste sıralandığı görülür. Bu tabakalarda iri taneli olanlar ve ince taneli olanlar birbiri üzerine sıralanmış-tır. Tortulların birikiminde bu şekildeki düzenli değişiklikler tıpkı dendrokronolojide olduğu gibi mevsimsel değişimleri göstermektedir. Bu diziler sayılarak bunların zaman aralıkları belirlenebilir ki buna da varv metoduyla tarihlendirme denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Lefebvre’nin üçlü mekan diyalektiği; tasarlanan, algılanan ve yaşanan arasındaki ilişkiler sabit ve durağan değildir ve tarihsel olarak tanımlanmış özellikler ve içerikler sergiler.

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafya çalışmaları bağlamında kullanılabilecek görsel malzemeler kapsamında mağara duvarlarına çizilen resimlerden başlamak üzere, harita, gravür, minyatür ve yakın zamanlara gelindiğinde fotoğraf sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Maddede biriken enerjinin ışıma ile ortaya çıkarılması olayı sonradan meydana gelen gelişmelerle ısıtmanın ötesinde optik uyarılmalarla da sağlanabileceği anlaşılmıştır. Nitekim “Optik Uyarımlı Lüminesans” (OSL) olarak adlandırılan yöntemde, numune ışığa maruz bırakılarak hapsettiği enerjiyi bırakması sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Büyük İngiliz jeolog W. Smith, 1815 yılında basılan klasik eserinde, Biritanya adaları haritasında stratigrafinin iki temel prensibini formüle etmiştir: a) “süperpozisyon” denilen kanuna göre, kayaçların üstte yer alan tabakaları, alttaki tabakalardan daha sonra oluşmuştur (tektonik aktiviteyle tersi kanıtlanmadığı sürece), b) her kayaç yatağı, karakteristik bir fosil topluluğu içerir (Walker, 2005: 165). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Jeoloji, coğrafyaya yardımcı bilimler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplumdaki işbölümünün mekan odaklı iki tip toplum- mekanik ve organik dayanışmalı toplum- ayrımına yol açtığını savunan felsefeci Durkheim’dır. Marx ise daha çok kapitalist otonomi üzerinden mekan tanımı yapmış ve tarım, sanayi ve nüfustaki dönüşümden söz etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un fethinden sonra Bizans Kütüphanesi’nde bulanan birçok eseri çevrilmesini sağlamıştır. Bunlardan biri de Batlamyus’un “ Geographike Hyphegesis” isimli eseridir.

Yanıt Açıklaması: Önceki ünitelerde belirtildiği üzere arkeoloji, geçmiş dönemlerde yaşamış insan topluluklarının kültürel ve toplumsal düzenlerini, maddi kalıntılara dayanarak araştıran, belgeleyen ve gelişim sürecini inceleyerek yorumlayan bir bilimdir.

Yanıt Açıklaması: Tarihin çok eski devirlerinden beri insanın çevresiyle olan etkileşimini araştırmak için sahip olunan her türlü işaret, mekansal boyutta inceleme imkanı tanımaktadır. Böylece tarihsel materyal olarak nitelendirebileceğimiz bilgi, belge, mimari yapılar vb. bizlere bu süreci kısmen de olsa yaşayabilme imkanı tanır. İnsan-çevre ilişkisinin geçmişteki durumunu bizler bu bilgiler ışığında ortaya koyabilmekteyiz. Hiç şüphesiz bu belgelerin ilk örneklerinden biri mağara duvarlarındaki resimlerdir. İnsanlar, mağara duvarlarına çizmiş oldukları resimler ile doğal ortamı, faaliyetlerini ve müşahedelerini bu kompozisyonlarda işleyerek günümüze gelecek şekilde aktarmışlardır Dolayısıyla insan-çevre ilişkisinin ilk örneklerini bahsi geçen duvar resimlerinde görebilmek mümkündür. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Adem’den itibaren peygamberlerin ve halifelerin kronolojik listeleriyle, Selçuklu, Osmanlı ve Karamanlılar’ın tarihlerine ait önemli olayların yanı sıra kehanetler ve rüya tabirlerine de yer verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Koleksiyon nesnelerinin yazılı ve görsel yöntemlerle kayda geçirilmesi, belirli bir sistematik içinde sınıflandırılması ve bu malzemenin dökümünü oluşturan envanterin hazırlanması sürecine belgeleme denir. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya disiplini için temel nitelikte olan bazı kavramları açıklamakta büyük fayda bulunmaktadır. Bunların başlıcaları konum, mekan, yer, bölge, harita ve değişimdir.  Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran, onlardan farklı bir bilim yapan ilkeleri bulunmaktadır ki, bunlar kesinlikle nedensellik veya kıyaslama değildir.  Doğru yanıt E seçeneğidir.