Tarihi Coğrafya

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafyanın 1930’lardan sonra girdiği yeni dönem bazı kaynaklarda kendi içerisinde dönemlere ayrılmakta ve üç evreye bölünmektedir. 1930’larda başlayan ve 1960’lara kadar süren ilk evre jeomorfoloji ve tarihi coğrafyaya dayalı olarak yapılan çalışmalardan meydana gelmektedir. İkinci evreyi 1960-1970 arasındaki ‘kuantitativ devrim’ adı verilen ve daha çok ampirik çalışmaların ağır bastığı dönemi oluşturur. 1970’den günümüze devam eden son evre ise; tarihi materyalizm ve idealizmin humanist perspektifini yansıtan çalışmalardan meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Örneğin, tarihin isim babası olan Heredothos’un MÖ. V. yüzyıldaki, özellikle Nil Deltası’nın nasıl oluştuğu ve Mısır medeniyeti için önemini ele alan açıklamaları tarihi coğrafyanın ilk örneği veya ilk habercisi sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: “Mekânı ölçme sanatını bilen insan aynı zamanda ona nasıl hâkim olacağını da bilir” sözüyle Herodotos mekanın siyaset için de önemli olduğunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Modern coğrafyanın temel ilkelerine bağlı olarak yapılan tarihi coğrafya araştırma süreci, diğer disiplinlerde olduğu gibi belirli aşamalardan geçerek tamamlanabilir, bunlar sırasıyla; araştırma sorusunun belirlenmesi, literatür taraması, hipotezlerin belirlenmesi, veri toplama, araştırma yönteminin belirlenmesi, analiz, sentez ve değerlendirme ile yazımdır.

Yanıt Açıklaması: İlk medeniyetler çöl ve kurak bölgelerde, ancak su kaynakları da olan subtropikal kuşakta varlık ve örgütlenme göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Canlılar yaşamını yitirdikten sonra proteinlerin yapı taşı olan amino asitlerde “ resamizasyon ” denilen kimyasal değişim meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kartezyen düşünce/felsefe: Rene Descartes’in (1596-1650) fizik ve metafiziği kesin olarak ayırdığı “düalist/ikicilik” felsefesidir.

Yanıt Açıklaması: Kütüphane Kaynakları: Yazılı Kaynaklar, Çizili Kaynaklar, Görüntülü-sesli Kaynaklar ile Resimler ve Fotoğraflar yer alır. Vekayinameler, yazılı kaynaklardandır.

Yanıt Açıklaması: Yapılacak bibliyografya çalışmasının iyi olması, (her zaman geçerli olmasa da) sonuçta ortaya çıkan çalışmanın niteliğinin de o nispette iyi olmasını sağlayacaktır. Araştırmaların kalitesini belirleyen önemli faktörlerden birisinin de bibliyografyanın zenginliği ve çeşitliliği olduğu unutulmamalıdır. Araştırmacı tarafından ne kadar fazla kitap, makale ve diğer çalışmalar taranırsa, araştırmacının bakış açısı ve değerlendirmesi de o nispette iyileşecektir.

Yanıt Açıklaması: Karbon-14’ün yarılanma ömrü yaklaşık 5730 yıldır.

Yanıt Açıklaması: Lefebvre mekanı üç farklı derinlik düzeyinde ele almış ve tanımlamıştır: algılanmış, tasarlanmış ve yaşanmış mekan. Massey, mekanın sosyal ve üretim açılarına, Castells, eşitsizlik ve bölgesel ekonomiye; Harvey zaman içinde anlık mekan ve tahrip edilen mekana; Jameson ise postmodernist parçalanmış mekana odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya araştırmaların merkezinde yer alan mekân ve ilişkili kavramlar, doğal olarak tarihi coğrafya içerisinde de önemli bir yer işgal etmektedir. Ancak çağdaş coğrafya çalışanlar açısından hâlihazırda mevcut olan, gidilebilen mekân üzerinde çalışıldığı için herhangi bir sorun yoktur. Ancak geçmişi çalışan tarihi coğrafyacılar için gidilemediğinden, öncelikle mekân yeniden inşa edilmeli ve sonrasında üzerinde analiz ve değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu durum da tarihi coğrafyada süregelen yeniden inşa ameliyesini ön plana çıkarmaktadır. Tarihi kaynaklarda belirtilen mekânsal ünitelerin aradan geçen uzun zaman neticesinde yeri ve boyutu kaybolmuş olabilir ki, bu durumda veri haritaya aktarılmadan önce yeniden inşa edilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Resamizasyon

Yanıt Açıklaması: “Yer arşivleri/Geoarchives” veya “proxy kayıtları” olarak da adlandırılan tabii arşivler, sedimentler (örneğin polen, odun kömürü, bitki makrofosilleri ve fitolitler, göller, topraklar vb.), hayvan depozitoları, yıllık bitki ve hayvan büyüme döngüsü (ağaç halkaları ve mercan tabakaları gibi) ve diğer katmanlı kayıtlar (buz tabakaları) gibi yerküre sistemi süreçleri tarafından kaydedilirler.

Yanıt Açıklaması: Yürütülen araştırmalar sırasında bazen web, kütüphane, müze ve arşivlerdeki kaynaklar sorunu çözmekte yetersiz kalabilirler. Etraflı ve dikkatlice yapılacak arazi araştırmaları ile yazılı ve görsel belgelere geçmemiş veya geçirilmemiş bazı bilgi ve belgelere ulaşmak mümkün olabilir. Arazide fiziki coğrafya elemanları yanında “insan yapısı unsurlar” dikkatlice incelenmelidir. Bunu yaparken, özellikle yörenin yaşlılarıyla görüşülmeli ve kayıt altına alınmalı; kaynakça ve dipnotta göstermek için görüşülen kişilerin isimleri mutlaka not edilmelidir. Ayrıca fotoğraf makinesi/kameralar ile hem bugünkü manzara hem de geçmişe ait, geçmişten kalan ne varsa belgelenmelidir.

Yanıt Açıklaması: Kartografik ölçek, doğal ve beşeri unsurların harita düzlemine aktarılması sırasında kullanılan küçültme oranıdır.

Yanıt Açıklaması: Volkanik ve sedimenter kayaçlardan alınan numunelerdeki argon-40 izotopu uygun şartlarda ölçülerek numunelerin tarihlendirmesi yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Basit ve klasik bir yaşlandırma tekniği olan “dendrokronoloji”, ağaç gövdelerinin yatay kesitte incelenerek ağacın kesim tarihindeki yaşının hesaplanabilmesine; “varv” yöntemi, akarsuların çukur yerlerdeki birikim katmanları esas alınarak çökellerin; “polen analizi” ise tortullar arasında biriken bitki polenlerinin yaşlandırılmasına imkan sağlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim, mekan üzerindeki yoğunluğa dikkat çekmiş ve toplumdaki işbölümünün mekan odaklı iki tip toplum (mekanik ve organik dayanışmalı toplum) ayrımına kaynaklık ettiğini ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Yerleşmelerin lokalizasyonu, yani tarihi coğrafyada ‘olayların’ geçtiği ‘yere / lokasyona’ mutlaka detaylı değinilmesi, ‘nerede’ sorusunun iyi organize edilerek düzenlenerek belirtilmesi önemlidir.