Tarihi Coğrafya

Yanıt Açıklaması: Ahmed Rıfat’ın 7 ciltlik “Lügat-ı Tarihiye ve Coğrafiye” eseri tarihi coğrafyanın Batıdan ilk transferler ve başlangıç dönemine denk gelmektedir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Ptolemaios (MS. II. yüzyıl) (İslam literatüründe Batlamyus) uzun süre temel coğrafya eseri kabul edilen ‘Geographike Hyphegesis/Coğrafya K›lavuzu’ adlı kitabında; Dünya’nın tasviri yanında harita yapımı üzerinde de yoğunlaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı tarihi coğrafya araştırmalarında yararlanılan yöntemlerdendir. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Paleocoğrafya ve Tarihi Coğrafya, geçmişe ait araştırmalar yapmaktadır. Çağdaş Coğrafya günümüz coğrafyası ve Planlama Coğrafyası ie geleceğin coğrafyası olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yeryüzünün belirli bir bölgesinin, jeolojik olguların geçmişin belirli bir zamanındaki coğrafyasının belirlenmesini konu alan bilim dalı Paleocoğrafyadır.

Yanıt Açıklaması: Bir canlı kalıntısının fosil olarak kabul edilebilmesi için, günümüz coğrafi şartlarından farklı bir dönemde yaşamış olması gerektiği bilinen bir gerçektir. Bu da genellikle Holosen dönem öncesi yani günümüzden 10.000 ve MÖ. 8.000 yılı öncesine karşılık gelmektedir. Bu tarihin aşağı yukarı Neolitik dönem başlangıcına da karşılık gelmesi, durumu biraz daha kuvvetlendirmektedir. Dolayısıyla paleocoğrafyanın araştırdığı dönemin Holosen öncesi dönem olduğunu kabul etmek doğru bir yaklaşım olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın şekli ve boyutları hakkında doğru fikirleri olan Biruni "ufuk derinliği" kavramından yola çıkarak Dünya'nın çevresini 41.297(bugün 40.000 kabul edilir) km olarak hesaplamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ahmed Rifat, 1881 yılında basılan 7 ciltlik “Lügat-› Tarihiye ve Coğrafiye” isimli sözlüğün yazarıdır.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ İslam coğrafyacılarından bazıları aynı zamanda tarih, felsefe, astronomi vb. alanlarda eser yazmışlar, bazılarında hepsini bir arada ele almışlar ve böylece özellikle tarih-coğrafya yakınlığı ve kaynaşmasının örneklerini sunmuşlardır. Örneğin, Yakut (ö. 1229) eserlerinde tarih ile coğrafya arasında yakın bir ilişki bulunduğunu ileri sürmüş; Ömeri (ö. 1349) tarafından telif edilen “Mesalikü’l-ebsar fi memaliki’l-emsar” adlı devasa ansiklopedik eserdir.

Yanıt Açıklaması: Association of American Geographers (AAG)’nin belirlediği coğrafi alanlara bakılırsa; Kartoğrafya, CBS/GIS ve uzaktan algılama, Kültürel ve beşeri coğrafya, Ekonomik coğrafya, Çevresel çalışmalar, Coğrafya eğiti¬mi, Fiziki coğrafya ve yer bilimleri, Bölgesel coğrafya ile Şehir ve bölgesel planlamadan meydana gelen sekiz ana başlık görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Mekan, içinde yaşayanlar tarafından algılanan ve değerlendirilen düzlemdir, ufuktur. Bir başka ifade ile mekan, insanın bütün faaliyetlerinin gerçekleştirildiği, tüm deneyimlerinin yaşandığı yerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi çalışmalarda dağılış üç şekilde verilir. Bunlar; yatay, dikey ve zamansal dağılıştır.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü bölümü oluşturan bölgesel coğrafya ise yeryüzünün bütününde veya çeşitli kısımlarında - kıtalardaki doğal ve coğrafi bölgelerde, kıtalar üzerinde devlet sınırlarıyla ayrılmış ülkelerde ortaya çıkan çeşitli bölgelerde ve alt birimlerinde - coğrafyanın bir-birkaç veya tüm konularını sentezci bir yaklaşımla araştırıp inceleyen coğrafya dalıdır.  Bölgesel coğrafyada, fiziki ve beşeri çeşitli elemanlar birlikte ele alınır veya bunlar birbiriyle yoğrulur. Bölgesel coğrafya, aslında fiziki ve beşeri coğrafyanın ayrılmasını engellemekte, hatta birbirine yaklaşmaya zorlayarak birleştirici/bütünleştirici bir unsur ve sonsuza kadar birlikteliğini devam ettirecek bir çeşit sigorta görevini sürdürmektedir. Şayet böyle bir ayrım yapılırsa, öncelikle coğrafyanın ortadan kalkma tehlikesi ile karşı karşıya kalınacaktır.

Yanıt Açıklaması: “Eski Ahit”i oluşturan kitaplardan biri Zebur'dur. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya ‘insan ve doğal ortamın karşılıklı etkileşimini araştıran ve bunu yaparken de özellikle dağılış ilkesini uygulayan’ bir bilimdir.

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda, fiziki coğrafya insanın yaşadığı ve bütün faaliyetlerini gerçekleştirdiği fiziki mekanı; beşeri coğrafya ise insan ile faaliyetlerini çevreleriyle etkileşim içinde ve meydana getirdikleri mekansal örgütlenme biçimiyle inceler.

Yanıt Açıklaması: Souza’ya göre coğrafyanın birbirinden ayrılamayan ve birbiri ile ilişkili olan üç unsurdan oluşmaktadır. Bu unsurlar; konu, coğrafi beceriler ve dünyaya bakış açısı yani perspektiftir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafya algısındaki hakim çevreci determinizm, 1920’lerden itibaren yerini “possibilizm”e bırakmıştır. Possibilizm (Olasıcılık) çevreci determinizmin kesin yargılarını terk ederek doğal özelliklerin insan faaliyetleri üzerinde bütüncül bir belirleyici etkisi olamayacağını öne sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran, onlardan farklı bir bilim yapan ilkeleri bulunmaktadır ki, bunlar kesinlikle nedensellik veya kıyaslama değildir. Çünkü bütün bilim dalları, araştırmasını yaparken bu ilkelerden faydalanır. Hatta bilimin çıkış noktasında öncelikle olması gereken ilke bilindiği üzere nedenselliktir. Dolayısıyla, coğrafyanın ayırıcı temel prensibi bunlar değil dağılıştır. Ölçek ve bakış açısı da coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran temel prensiplerden değildir.

Yanıt Açıklaması: Kapsam yani içerik, ana hatlarıyla başta mekan olmak üzere geçmiş zaman, konu, değişim ve metot olmak üzere beş başlık altında toplanabilir.