Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1912 kongresinde sözü edilen Teşvik-i Sanayi Kanunu, 14 Aralık 1913’ te Kanun-u Muvakkat olarak yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sıkı politikaların hayata geçirilmesinde ilk iş olarak piyasadaki özel girişim üzerinde devlet denetimini yerleştirme hedefiyle kurulmuş olan İaşe Müsteşarlığı Şükrü Saraçoğlu Hükümeti döneminde kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: “Milli Korunma Kanunu” 18 Ocak 1940’ta çıkartılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ticaret Nezâreti 1839’da kurulduktan bir yıl sonra bu nezarete bağlı ticaret mahkemesi kuruldu. Mevzuat alanındaki boşluğu tamamlamak üzere 1850’de Kanunname-i Ticaret-i Berriye adıyla bir kanun çıkartıldı. Bu kanun Tanzimat döneminde özel hukuk alanında çıkartılan ilk yasadır.

Yanıt Açıklaması: Seçenekler incelendiğinde Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu’nun yürürlüğe konulması Refik Saydam Hükümeti döneminde olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu’nun yürürlüğe konulması Refik Saydam Hükümeti döneminde gerçekleştirilen ekonomi faaliyetlerinden biri değildir

Yanıt Açıklaması: İzmir iktisat kongresi konusu incelendiğinde Heyet-i Faale raporu içerisinde Halk Bankası konusu yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme konusu incelendiğinde “gayemiz Türkiye, Türkiye devleti gibi yeni ve ileri olmalıdır” parolasıyla toplanan kongre “Sanayi Kongresi” dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, henüz Lozan Barış Konferansı devam ederken büyük çaplı bir kongre toplama kararı alarak ülkenin kalkınmasına ne denli önem verdiğini göstermekteydi. İktisat Kongresi'nin yapılmasının kararlaştırılmasından sonra İktisat Vekâleti çalışmalara başlamış ve kongrenin düzen içerisinde yürütülmesi için “Heyet-i Faale” oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamit’in mutlakiyetçi rejimi önce düşünsel daha sonra da eylemsel olarak muhalefetle karşılaşmaya başladı. İstanbul’da yüksek okullarda hürriyet talep eden öğrenciler tarafından gizli dernekler kurulmaya başlandı. Bunlardan biri Mekteb-i Tıbbiye’de hayata geçirildi. Arnavut asıllı İbrahim Temo’nun önerisiyle Abdullah Cevdet, İshak Sukuti, Mehmet Reşit ve Hüseyinzade Ali tarafından 1889’da İttihad-ı Osmanî Cemiyeti kuruldu.

Yanıt Açıklaması: İstifanın nedeni Celal Bayar'ın liberal malî ve iktisadî politikaları savunmasıydı. Bu nedenle devletçi görüşleriyle bilinen Cumhurbaşkanı İnönü'yle ters düşmüştür. İnönü aynı gün İçişleri Bakanı Dr. Refik Saydam'ı hükumeti kurmakla görevlendirmiştir. Saydam hükumet programında iktisadi alandaki çalışmaların devletçilik ilkesine dayandırılacağını belirtmiştir. Doğru cevap B seçneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1924 yılında Ziraat Vekaleti tarafından Meteroloji Enstitüsü’nün çekirdiğeni oluşturan “Rasadat-ı Cevriye Müessesesi” Ankara’da çalışmalarına başladı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Milli iktisat politikasının benimsenmesinde bazı ülkelere boykot düzenlenmiş ve belirtilen seçenekler arasında Avusturya-Macaristan bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İsmet Paşa, devletçilik kavramını da resmi anlamda ilk kez 30 Temmuz 1930’da Sivas nutkunda kullanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Ticari işlerden doğan anlaşmazlıkları çözmek üzere 1861’de, Fransız mevzuatından yararlanılarak Usul-i Muhakeme-i Ticaret Nizamnamesi çıkartıldı. Bu usul yasası hem Ticaret hem de Nizamiye mahkemelerinde, 1879 tarihli Hukuk Muhakemeleri Usulu Yasası’nın yayınlanmasına kadar uygulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İş Bankası Atatürk önderliğinde özel hukuk alanında 26 Ağustos 1924’ te bir anonim şirket olarak kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: TBMM 23 Nisan 1920’de açıldıktan sonra çıkardığı ilk kanun Ağnam Vergisi Kanunu’ydu ve TBMM bu kanunla vergiyi dört katına yükseltmiştir.

Yanıt Açıklaması: “Sanayi ve Maadin Bankası” konusu incelendiğinde Ülkenin kâğıt para ihtiyacını karşılamak için para basmak gerekçeleri içerisinde yer almadığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de devletçilik uygulamaları, en belirgin şekliyle 1932 yılında başlamıştır. 1932 Temmuz’unda devlete iktisadî konularda müdahale yetkisi veren sekiz kanun tasarısının Meclis’e sunulması devletçi iktisat politikaların başlangıcı kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Resmi dairelerde de gereksiz yere soba yakılmasını önlemek amacıyla 2 Kasım 1920 tarihinden itibaren memurların sabah 10:30’dan 16:30’a kadar öğle tatili olmadan çalışmaları kararlaştırılmıştır.