Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Mihver devletleri (Almanya, İtalya ve sonradan da Japonya) Sovyetler vasıtasıyla Türkiye’yi İngiltere ve Fransa’dan uzaklaştırma çabası içine girmişti.

Yanıt Açıklaması: Dönemin Türkiye’sinde, tarımdaki mülkiyet ilişkileri ve işletme dağılımı, yüksek bir toprak merkezileşmesini göstermişti. 1920’li yıllarda kırsal kesimde topraksız köylünün oranı %50’ye yaklaşmıştı. Ayrıca bu dönem, “geçimlik kesim” ya da “küçük çiftçi” olarak anılan kalabalık bir kitlenin de kendi geçimlerini bile karşılayacak gelir elde edemediği bir dönemdi.

Yanıt Açıklaması: 1929 Aralık’ında, Atatürk’ün himayesinde kurulan “Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti”nin yarı resmi bir nitelik taşıdığını belirtmek gerekir. Cemiyet’in kurucuları, TBMM Başkanı Kazım Özalp, TBMM Başkan Vekili Hasan Saka, Yusuf Kemal Tengirşenk, Saffet Arıkan, Mahmut Soydan, Celal Bayar, Fuat Umay, Reşit Saffet Ataman ve Emlak Bankası Genel Müdürü Hakkı Saffet Tan’dı. Bu cemiyet günümüzde Türkiye Ekonomi Kurumu ismiyle çalışmalarını sürdürmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1937 ’ye gelindiğinde; devletçilik ilkesinin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel özelliklerinden biri olduğu kabul edilmişti

Yanıt Açıklaması: İktisadi Buhran Vergisi 1929 dünya ekonomik krizinin etkilerini azaltmak, azalan vergileri arttırmak için 1931 yılında yürürlüğe konulmuştur. Geçici bir vergi olan İktisadi Buhran Vergisi, çalışanların maaşlarından kesilmiştir. Kazanç vergisi mükellefleri, ayda 30 TL ve altında maaş alanlar, ziraatta çalışan işçiler bu vergiden muaf tutulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1923'te Türkiye'de tekstil sektöründe tahmini olarak 20.057 iş yeri ve 35.316 işçi vardı. Bu rakam ikinci sırada gelen deri sektöründen epey fazlaydı. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İrredantizm:İtalyanca irredantia (kayıp topraklar) kökünden gelen bu kavram, ilk olarak 19. yüzyıl İtalyan ulusal hareketi sırasında kullanılmaya başlandı. Bir devletin kendi sınırlarına yakın soydaşlarının bulunduğu bölgeleri ilhak etmesidir

Yanıt Açıklaması: 1927 tarımsal gelişmeler incelendiğinde Aşar vergisinin kaldırıldığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Seçenekler incelendiğinde üretimden ziyade doğal var olan ürünlerin satışı artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Teşvik-i sanayi kanunu, başta yerli sermayenin teşvik edilmesi esasına dayanıyordu. Buna bağlı olarak, yabancı sermayeye sağlanan kolaylıklardan söz edemiyoruz. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Recep Peker’in başkanlığında bir komisyonun kurulmuş,Peker'in başkanlığındaki bu komisyon, bir metin hazırlayarak “Milli Korunma Kanunu” başlığıyla Meclis’e sunmuştur. Kanun tasarısı üzerinde yapılan tartışmaların sonucunda, 18 Ocak 1940 tarihinde Meclis’te kabul edilerek kanunlaşmıştır

Yanıt Açıklaması: 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu’yla Türk yurttaşlarına mal ve yolcu taşıma hakkı tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: ETİBANK : Ülkenin toprakaltı servetlerini rasyonel bir şekilde işleterek değerlendirmek, devletin madencilik ve elektrifikasyon alanındaki faaliyetlerini kurmak, işletmek, finanse etmek ve her türlü bankacılık işlemlerini gerçekleştirmek üzere 14 Haziran 1935 tarihli ve 2805 sayılı kanunla 20 milyon TL sermayeyle kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1897 yılında Jön Türklerin Paris şubesinin başına, bir dönem Mülkiye’de siyasi tarihi dersleri veren Mizancı Murat Bey geçti. Aynı yıl Murat Bey ve birkaç arkadaşı, Cemiyet’in merkezini Cenevre’ye taşıdı. Murat Bey’in Padişahla uzlaşması ve İstanbul’a dönmesinden sonra  cemiyet, Ahmet Rıza Bey’in kontrolüne girdi. Damat Mahmut Paşa’nın 1899’da Padişah’la ihtilafa düşmesinden sonra iki oğlunu (Lütfullah ve Sabahattin Beyler) yanına alarak Paris’e gelmesinden sonra mücadele hareketlendi. II. Abdülhamit’e karşı mücadele veren gruplar, 4-9 Şubat 1902’de Paris’te bir araya gelerek kongre düzenlemişlerdi. I. Liberaller Kongresi olarak da adlandırılan bu girişim, güç birliği yerine ayrılığı daha da derinleştirdi. Rejimin devrilmesinde Batılı demokrat hükümetlerden yardım alınıp alınmayacağı konusunda tartışmalar yaşandı. Prens Sabahattin’in başını çektiği grup müdahaleden yana, Ahmet Rıza ve arkadaşları da müdahale karşıtı bir tutum takınmışlardır.

Yanıt Açıklaması: İtalyanca irredantia (kayıp topraklar) kökünden gelen bu kavram, ilk olarak 19. yüzyıl İtalyan ulusal hareketi sırasında kullanılmaya başlandı. Bir devletin kendi sınırlarına yakın soydaşlarının bulunduğu bölgeleri ilhak etmesidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Milli iktisat düşüncesinin savunuculuğunu yapan ünlü düşünürlerden biri de Tekin Alp’tir. Türkçülük ideolojisini benimsemiş olan Tekin Alp, iktisat alanında millileşmenin gerekliliğine inanmıştı. Yazılarında ülkenin iktisadi alanında ilerlemesi için maddi ve manevi himayeye muhtaç olduğunu açıklamıştı. Ziya Gökalp ve Tekin Alp’in dışında Yusuf Akçura ve Ahmet Muhiddin gibi dönemin üretken düşünürleri milli iktisat, Müslüman-Türk orta sınıfının oluşturulması ve sanayileşmenin gerekliliği gibi konularda birçok makale yayınlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: İzmir İktisat Kongresi, esasen iktisadi grupların bir araya gelmesini amaçlamıştır ve her bir grubun talepleri dikkate alınmıştır. Bunlar arasında sanayiciler, tüccarlar, işçiler ve çiftçiler vardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet’in ilk yılında saptanabildiği kadarıyla 18’i milli 13’ü yabancı banka olmak üzere toplam 31 banka vardı. Bu sayı 1932’de -T.C. Merkez Bankası dâhil olmak üzere- 45’i milli , 15’i yabancı olmak üzere 60’a yükselmişti.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet’in kuruluşu sırasında çiftçiye kredi veren tek kurum, iflasın eşiğinde olan Ziraat Bankası’ydı. Banka’nın kuruluşundan Milli Mücadele’nin başına kadarki 32 yıllık sürede köylüye verilen zirai kredi tutarı 22 milyon lira idi.

Yanıt Açıklaması: Refik Saydam, tarım ürünlerinin cari piyasa fiyatlarının oldukça altında fiyatla devletçe satın alınmasını savunmuştur. Satın alınan bu ürünlerin yeni satış fiyatları ise yine devlet tarafından o anın koşullarına göre ayarlanacaktı.