Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: 24 Ocak Kararlarının temel amacı ithal ikameci saniyeleşme politikasının terk edilerek ihracata dönük sanayileşme politikasının benimsenmesini sağlamak ve Türkiye ekonomisinin dışa açılmasını kolaylaştırmaktır.

Yanıt Açıklaması: 2001 yılında Cumhuriyet tarihinin en beter krizi yaşanmış GSMH 50 milyar dolar azalmıştır. Ekonomi ikinci dünya savaşından sonra en feci daralmayı yaşamıştır. Türk halkı 2002 yılına büyük bir sefalet içine girmiş, iç ve dış borç yükü artmıştır. IMF’den alınan borçla ancak 2004 yılında ekonomi kriz öncesi seviyeye dönebilmiştir.Türkiye’ye kısa vadeli sermaye hareketlerinin girişini arttıran unsur, 1990 yılında sonra sermaye hareketlerinin tamamıyla serbest hale gelmesidir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lere kadar, dünya genelinde baskılayıcı finansal sistemler yaygındı ve ülkeler arası sermaye hare­ketleri oldukça az miktarda gerçekleşiyordu.

Yanıt Açıklaması: İki savaş arası dönemde ülkeler önce altın standardına dönmeyi denemişlerdir. ABD’de 1919’da, İngiltere 1925’de kendisiyle birlikte hareket eden devletlerle birlikte ve 1928’de geri kalan ülkelerin tamamı altın standardına geri dönmüştür.

Yanıt Açıklaması: McKinnon ve Shaw kredilerin devlet tarafından yönlendirilmesinin, bir kaynak israfı yaratacağını ifade etmişlerdir. Diğer seçeneklerdekiler ise Chomsky'nin ifade ettikleridir.

Yanıt Açıklaması: Enflasyonla mücadele etmek ve ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla İsrail’de yürürlüğe konan istikrar programlarıyla benzerlik gösteren kararlar 5 Nisan 1994 Kararlarıdır

Yanıt Açıklaması: Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın hazırlıkları 1933 yılında tamamlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1950’lerde plansız yatırımların ya da bakanlıklar arasında birbirlerinden habersiz verilen harcama kararlarının israfa neden olduğu düşüncesi, 1950’lerin sonunda koordinasyon birimi oluşturulması fikrine neden olmuştur. Hatta bunun yapılma tarzıyla ilgili olarak 1958’de ünlü ekonomist Jan Tinbergen ve öğrencisi J.Koopman Türkiye’ye gelerek danışma hizmeti vermeye başlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: M.Keynes’den (1883-1946) adını alan Keynesyen İktisat Teorisi yaygın uygulama alanı bulmuştur. Keynes teorisinde, toplam talebin bir ekonomide en önemli taşıyıcı güç olduğu iddia etmektedir. “Klasik iktisat teorisi” olarak adlandırılan kendisinden önceki teori ise arzın öncelikli olduğunu vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet’in kuruluşundan 1980’e kadar geçen dönemde aslında endüstrileşmeyi sağlayabilecek özel girişimcilerin, sermaye birikiminin, sanayici kapitalistlerin ve işçilerin oluşturulabilmesi için ithal ikameci ekonomi politikaları takip edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1995 yılında Türkiye, AB ile gümrük birliği anlaşması imzalamış ve dış ticarette yeni bir sayfa açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de bankalara 1988’de faiz oranlarını belirleme, 1990’da ise döviz kurlarını belirleme izni verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomideki aksaklıkları gidermek amacıyla 1997 yılında hazinenin merkez bankasından borçlanması kesinlikle yasaklanmıştır.1998 yılında ise bankalara yatırılan paraların bir kereye mahsus olmak üzere kaynağının soruşturulamamasını içeren mali reform paketi uygulanmıştır. Bu uygulama mali milat olarak bilinir. Ancak buna rağmen Kamu Kesimi Borçlanma Gereksinimi yine artmış¸ en as- yon hedefine de ulaşılamamıştır. Bütün bu yaşanan olumsuzlukların üzerine 17 Ağustos’ta yaşanan depremin ardından kamu harcamaları artmış¸, ekonomi küçülmüş, ihracat oranı azalmış¸ ve yüksek enflasyon devam etmiştir. Bunun üzerine IMF’ye bir niyet mektubu gönderilerek 3 yıllık stand by anlaşması yapılmıştır.1999 yılında ise 2000-2001 yıllarını kapsayan Enflasyonla Mücadele Programı çıkarılmış¸ olup bu programın amacı ekonomide istikrar sağlamak, enflasyon beklentisini düşürmek ve ekonomik büyümenin yolunu açmaktır. Ancak program Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerinden ötürü başarı sağlayamamıştır.

Yanıt Açıklaması: Savaş sonrasında Dünya’da İngiliz iktisatçı J.M.Keynes’den (1883-1946) adını alan Keynesyen İktisat Teorisi yaygın uygulama alanı bulmuştur. Keynes teorisinde, toplam talebin bir ekonomide en önemli taşıyıcı güç olduğu iddia etmektedir. “Klasik iktisat teorisi” olarak adlandırılan kendisinden önceki teori ise arzın öncelikli olduğunu vurgulamaktadır. Bu basitçe Keynes’e göre talebi oluşturan hükümet (ya da devlet), işletmeler ve hane halklarının toplam harcamalarının değişmesinin ekonomik krize engel ya da neden olabileceği fikridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşerek kalkınma, planlı kalkınma dönemlerinin temel tercihidir. Sanayileşme kavramının içi de 1930’larda da, 1950’lerde de, 1960’da da ithal ikamesi yönünde doldurulmuştur. İthal ikâmesi, yurt dışından ithal edilmekte olan malların, özendirici önlemlerle yurt içinde üretilmesini hedefleyen politikaların genel adıdır.

Yanıt Açıklaması: 1960-1980 dönemi Türkiye ekonomisi için oldukça dışa kapalı bir dönemdir.

Yanıt Açıklaması: 2015 yılı için insani gelişmişlik indeksleri göz önüne alındığında Türkiye 187 ülke arasında 69. sıradadır.

Yanıt Açıklaması: 2008 yılının son aylarında kaynağı dış piyasalardaki dalgalanma olan bir kriz yaşanmıştır. Konut kredisinin sebep olduğu problemler 2003 yılında ABD’de baş göstermiştir. Bu problemler zaman içinde büyümüş ve bütün dünyaya yayılmıştır. ABD’de bankacılık sektörünün elinde büyük miktarda para vardır ve bu paranın bir şekilde krediye dönüşmesi gerekmektedir. Bu amaçla bankalar bu parayı kredibilitesi az olan insanlara kredi olarak dağıtmaya başlamıştır. Faizlerin düşük olması insanları cezp etmiş düşük gelir grubundaki kişilerin kredi talebi artmıştır. Ancak 2006 ve 2007 yıllarında FED faiz oranlarını artırmış ve konut piyasası durgunluk yaşamaya başlamış, konut fiyatları ve kiralar gerçek değerinin altına düşmüştür. Bu durumda kredi çekip konut alan insanlar kredi borçlarını ödeyemez duruma gelmişlerdir. Akabinde piyasalarda Mortgage Krizi diye anılan kriz baş göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye içinde bulunduğu ekonomik krizden sonra ve 1946'da yaşanan devalüasyonun da etkisiyle 1947 yılında IMF'ye üye olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Şükrü Saraçoğlu 1943-1946, Cemal Gürsel 1960-1961, Hasan Saka 1947-1949, Recep Peker ise 1946-1947 yılları arasında başbakanlık görevinde bulunmuşlardır. 1950-1960 döneminde Adnan Menderes başbakanlık yapmıştır. Doğru cevap D'dir.