Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Âli İktisat Meclisi, bir tür danışma ve araştırma organı olarak oluşturulmuş, 25 Haziran 1927 tarih ve 1170 sayılı kanunla kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1849 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan ilk anonim şirket-i Hayriyye’dir

Yanıt Açıklaması: Belediyeler Bankası, 11 Haziran 1933 tarih ve 2301 sayılı kanunla kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Varlık Vergisi Kanunu iç piyasada birikerek enflasyona yol açan paranın hızlı ve yüklü miktarlarda geri çekilmesi amacıyla çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1933-1938 yılları arasında önemli devlet bankaları ard arda kurulmuştu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başta olmak üzere, Sümerbank, Etibank, Belediyeler (İller) Bankası, Halk Bankası, Sanayi ve Kredi Bankası, Denizbank gibi önemli bankalar kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Salma Yöntemi Kavram olarak salma, köy ihtiyar heyetince salınan bir aile vergisidir. Salma, köy mahallî hizmetlerini karşılamak üzere köyde oturan veya oturmamakla birlikte köyde maddi ilgisi bulunanlardan alınan dağıtmalı bir çeşit genel gelir vergisi niteliğinde ve herkesin ödeme gücüne göre aile itibariyle koyulacak bir vergidir. Burada alınacak vergi miktarını belirleyecek kişi köyün muhtarıdır. Böylece kavram vergi belirleyiciliğinde kanaat yetkisini öne çıkarmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ziraat Bankası 1931 yılında, köylüden buğday alarak fiyatlardaki düşüşü önlemeye çalışmıştı. Hükümet de 3 Temmuz 1932 tarihinde 2056 sayılı “Buğday Koruma Kanunu”nu çıkarmıştı.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Kongresi, 22-23 Nisan 1930 tarihleri arasında “gayemiz: Türkiye, Türkiye devleti gibi yeni ve ileri olmalıdır” parolasıyla toplanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Teşvik-i Sanayi Kanununun amacı öncelikle, milli sanayinin özendirilmesi, yeni sanayi işletmelerinin açılması, yerli-yabancı büyük çaplı sanayi tesislerinin kurulması ve henüz parasını işletmeye alışmamış olan Türk halkını birleştirerek toplu girişimlerde bulunmasını sağlamak olarak sıralayabiliriz.

Yanıt Açıklaması: Milli iktisat politikası Meşrutiyet’in ilanından sonra milli bir ekonomi ve milli bir burjuvazi oluşturma isteğinin bir yansımasıdır. Avrupa’nın güdümünden çıkma ve bağımsız bir ekonomi temel hedefti. Milli iktisat politikası Birinci Dünya Savaşı’nın olağanüstü koşullarında daha fazla benimsenmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: II. Meşrutiyet döneminde milli bankaların kurulması noktasında Konya’da birden fazla olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hammadde ithalatında meydana gelen artış  ikinci Dünya Savaşı’nın Türkiye’deki sektörel faaliyete etkilerinden biri değildir

Yanıt Açıklaması: Türkiye, 1 Eylül 1916 tarihli Osmanlı gümrük tarifesini uygulayacak ve bu konuda bir değişiklik yapmayacaktı. Bu tarife, tarımsal tüketim mallarına %30-40 oranında vergi koyan ve sanayi kesimini koruma gibi bir amacı olmayan, seçici bir tarifeydi. Sözleşmenin üçüncü maddesi ise Türkiye’nin beş yıl boyunca dışalım ve dışsatım yasaklarını kaldırmasını ve yenilerini koymamasını öngörmüştü. Böylece, Ticaret Sözleşmesi ile Türkiye’nin beş yıl süreyle gümrük gelirlerini arttırmasının önüne geçilmiş ve sanayisini dış rekabetten korumaya yönelik etkili bir politika izlemesi engellemişti.

Yanıt Açıklaması: Mekteb-i Mülkiye’de dersler veren Sakızlı Ohannes Paşa ve Portakal Mihail Paşa da Osmanlı Devleti’nin sanayileşmesini kaynak israfı olarak değerlendirmişlerdir. Buna rağmen Osmanlı Devleti’nde sanayileşmenin gerekliliğini savunan aydınlar da mevcuttu. Jön Türk hareketi içinde yer almış bulunan Mizancı Murat Bey, tarımın yanı sıra sanayi ve ticaretin de geliştirilmesini önermişti. Ahmet Mithat Efendi ve Musa Akyiğitzade de sanayileşmeyi savunan etkili aydınlardandı. Bunların dışında 1908 Devrimi’nden önce sanayileşmenin gerekliliği üzerinde duran ender yayın organlarından biri, 1907’de İzmir’de Salih Zeki tarafından çıkarılan Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi önemli bir yer tutmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan ilk anonim şirket 1849 tarihli Şirket-i Hayriyye’dir. Şirket, İstanbul Boğazı’nda yolcu taşımacılığı yapmak üzere kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Çiftçi grubuyla ilgili esaslar on konu içinde doksan beş madde şeklinde sıralanmıştır. Bu konulardan biri “Ziraatla makineleşmeyi sağlamak için tarım araç ve gereçlerinin gümrük muafiyeti” konusunda düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kongre’de “Belediye ve milletvekili seçimlerinde mesleki temsil usulünün kabulü” de dâhil olmak üzere işçi grupları için ekonomik esaslar başlığı altında 34 madde halinde tespit edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 22 Temmuz 1931 tarihli kanunla, Bakanlar Kurulu, belirli malların ithalatını kontenjan ile sınırlamak yetkisi almış ve bu yönteme sık sık baş- vurmuştu. İlk kliring anlaşması 27 Haziran 1933’te Fransa’yla ardından da Almanya’yla yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ödünç Verme ve Kiralama Yasası’nı boykot kararı, ikinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’nin dış politika hamlelerinden biri değildir

Yanıt Açıklaması: Almanlarla yapılan saldırmazlık ve krom satışı antlaşmalarının ardından Türk-Amerikan ilişkilerinde gerginlik yaşanmıştır. ABD, yapılan antlaşmaların Türk politikasının dengeli olmadığını gösterdiğini düşünerek Türkiye’ye ekonomik yaptırımlar uygulamıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.