Osmanlı Tarihi (1876–1918)

Yanıt Açıklaması: Avusturya-Macaristan, Rusya ve Almanya

Yanıt Açıklaması: Yeni Osmanlılar: Tanzimat ile birlikte gelişen eğitim, basın ve kamuoyu sürecinde yetişen aydın sınıfına verilen isimdir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere'nin Mısır'ı işgalinde Almanya'nın beklentisi, Fransız-İngiliz düşmanlığını kızıştırıp artırmak ve bunun bir sıcak çatışmaya dönüşmesini sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Berlin Antlaşması sonucu ortaya çıkan sorunlar: Karadağ sınırı meselesi Yunanistan sınırı meselesi Girit sorunu Boğazlar meselesi Ermeni meselesi

Yanıt Açıklaması: 1854-1874 yılları arasındaki 20 yılda devlet 15 defa borçlanmıştır. Aldığı para 127 milyon Osmanlı altını iken, borçlanma faiziyle birlikte ödemekle yükümlü olduğu miktar ise 239 milyon Osmanlı altını idi. Osmanlı Devleti, alacaklı tarafların temsilcilerini İstanbul’a çağırdı. 1 Eylül 1881’de başlayan toplantılar 22 oturum sonunda bir anlaşma ile tamamlandı. II. Abdulhamid tarafından onaylanıp hicri Muharrem ayında ilan edilen kararlar, Muharrem Kararnamesi adıyla tanındı. Aslında zor durumda olan Osmanlı Devleti, bu yaklaşımı ile biraz nefes alacaktı. Zira II. Abdülhamid idaresi, alacaklıların bağlı oldukları devletleri muhatap almak yerine, doğrudan alacaklıları muhatap alıp uluslararası baskıyı az da olsa hafifletebildi. Böylece, borçlar yüzünden devletlerin müdahaleleri en aza indirgendi.

Yanıt Açıklaması: İran Meselesi doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Hüsnü Paşa

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti, Rus harbinden sonra Balkanlardaki topraklarına daha çok dikkat etmeye başlamıştır. Rus harbinde alınan yenilgiden sonra Rusların İstanbul'a kadar yürüyebilecek olması II. Abdülhamid'i bu konuda çok dikkatli olmaya sevk etmiştir. Dolayısı ile, hem ordunun Mısır için çözüm olarak kullanılamayacağı, hem de balkanlardaki dikkatin Mısır'a kaydırılamayacağı çok açıktı. Bu yüzden Abdülhamid, hem İngilizlerle hem de Araplarla olası bir çatışmadan kaçınmak istemiş, hem de bu sayede Mısır'ı elinde tutmayı amaçlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: “Panislavcılık” deyimini ilk kez 1826 yılında Slovak yazar J. Herkel kullandı. Birleşik Slavlar Derneği (1823-1825) ve Kiril ve Metodiy Derneği (1845-1847)  gibi liberal veya devrimci dernekler, Slavların siyasal birliklerini oluşturma fikirlerini gündeme getiriyordu.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti de boş durmadı. Muhtemel bir savaşın önünü kesmek için kendi inisiyatifiyle Sırbistan ile bir barış protokolü yaptı. Amaç devletlerin dış müdahalelerini sonlandırmak ve savaş sebeplerini ortadan kaldırmaktı. Muhtemelen Peşte görüşmeleri de Osmanlının kulağına gelmişti. Bunun için hemen Ocak ayının sonlarında Sırbistan ve Karadağ prenslikleri ile temasa geçildi. Onlar da zaten böyle bir barışı istiyorlardı. Önce Osmanlı hükümeti Belgrad’a bir heyet gönderdi. Ardından Sırbistan İstanbul’a heyet göndererek altı gün süren bir çalışma yapıldı. Sonunda 28 Şubat 1877 tarihinde bir barış protokolü imzalandı. Buna göre, Sırbistan’ın savaştan önceki statüsü korunuyordu. Ancak prenslik eski kale ve istihkâmlarına ilave olarak yenilerini yapmamayı, bölgedeki çetelerin faaliyetlerine göz yummamayı kabul etti. Belgrad kalesinde eskiden olduğu gibi Sırp bayrağı ile birlikte Osmanlı bayrağı asılacaktı; Sırbistan’daki Ermeni, Katolik ve Yahudilerin serbest ibadet hakkı ile birlikte diğer hakları da korunacaktı. Her iki tarafın savaş suçlularına genel bir af ilan edilecek ve esirler de serbest bırakılacaktı.

Yanıt Açıklaması: 1860’lardan beri faaliyet gösteren ve kendilerine Yeni Osmanlılar denilen yenilikçi gurup, devletin anayasal/parlamenter sisteme geçmesi gerektiğine inanıyor ve bu doğrultuda faaliyet gösteriyorlardı. İbrahim Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa, Ali Süavi gibi aydınlar basın yolu ile Midhat Paşa, Mehmed Rüşdi Paşa, Damad Mahmud Paşalar gibi önderleri de bürokrasi içinde anayasal sisteme geçmek için ellerinden geleni yapıyorlardı. Nitekim Sultan Abdülaziz’in bir ihtilal ile tahttan indirilmesi olayında hepsinin bir şekilde katkıları olduğu varsayılabilir. Onun yerine tahta geçecek olan V. Murad, Yeni Osmanlılara yakındı ve onlar ile ilişkileri vardı. Bundan dolayı devleti meşrutiyete (anayasal monarşiye) onun geçirebileceğine inanıyorlardı. Ancak devlet yükünü üç aydan (93 gün) fazla omuzlarında taşıyamayan ve akıl sağlığı bozulan V. Murad da bu umutların yeşermesine imkân vermedi. Devletin içine düştüğü malî krizler ise problemler karşısında üretilen politikaların hayata geçirilmesine imkân tanımıyordu. Dışarıda, Avrupa kamuoyunda Osmanlı aleyhtarlığı gelişti, içeride muhalefet yükseldi, medrese öğrencileri ayaklandı ve bir çare olarak Sadaret değişikliğine gidildi. Geleneksel politikaların aksine Rusya ile yakınlık tesis ederek bir denge kuracağını düşünen Sadrazam Mahmud Nedim Paşa görevden alındı ve yerine Mehmed Rüşdü Paşa getirildi. Yeni hükümette, daha sonra saltanat değişikliklerine giden yolu açacak olan Midhat Paşa ve Hüseyin Avni Paşalara da yer verildi.

Yanıt Açıklaması: Mısır eyaletine bağlı Sudan'da isyan, 1881 yılında başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkı olan Ayestefanos Antlaşması'dır.

Yanıt Açıklaması: Panislavistlerin başlıca amacı, Rusya’nın liderliğinde bütün Slav ve Ortodoks milletleri bir araya getiren büyük bir devlet kurmaktı. Bunun için de öncelikle Türklerin Avrupa ve Balkanlar’dan atılması ve mümkün olursa İstanbul merkez olmak üzere büyük bir Slav devletinin kurulması gerekiyordu. Bu cümleden olarak, Doksanüç Harbi öncesinde, Panislavist aydın, bürokrat ve askerlerin oluşturdukları bir baskı gurubu, Çar II. Aleksandr’ın bu savaşa sürüklenmesinde etkili olmuştur. Savaş başlamadan önce, Slav Birliği Cemiyetleri tarafından Rusya’da savaş mitingleri de düzenlenmişti. Rusya’nın Panislavizm politikasından en çok etkilenen devletler ise, Avusturya-Macaristan ile Balkan topraklarında çok sayıda Slav ve Ortodoks milleti bünyesinde barındıran Osmanlı Devleti idi. 1856 Paris Antlaşması’ndan itibaren Rusya, bu milletleri Osmanlı Devleti’nden koparmak için sürekli olarak kışkırtmıştır. Nitekim, Abdülaziz döneminde Balkanlar’da önemli ayaklanmalar çıkmıştır. Doksanüç Harbi öncesinde, 1875’te Hersek’teki Ortodoks Hıristiyanların çıkardığı ayaklanma ile 1876’da Bulgaristan’da yine Hıristiyanların çıkardığı ayaklanma da, aynı siyasetin bir neticesiydi. Rusya böylelikle Kırım Savaşı ve Paris Anlaşması’yla aldığı darbeyi etkisiz kılarak, Osmanlı Devleti’ni Balkanlar’dan atmak ve büyük Slav birliğini kurmak için önemli bir fırsat yakalamıştı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti - Yunanistan doğru cevap olan A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Berlin Antlaşması doğru cevapolarak A şıkkında verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Burada kayda değer bir husus daha vardır ki, o da Kanûn-i Esâsi’nin 113. maddesidir. Bilindiği gibi bu madde, padişaha şüphe ettiği her hangi bir şahsı ülke dışına sürme hakkını tanımaktaydı. Kanun-i Esasi’yi tamamen hükümsüz hale getirdiği söylenen 113. maddenin kimin önerisi ile anayasaya girdiği çok tartışıldı. Tahminler Damad Mahmud Paşa ile Padişah üzerinde yoğunlaştı. Söz konusu maddeye Namık Kemâl ve Ziya Paşa aşırı tepki gösterdiler ve kabul edilmemesini istediler. Ancak, muhtemelen Mithat Paşa, konulmaması halinde bütünüyle Kanun-i Esasi’nin ilânının tehlikeye düşeceğini düşündü. Bu yüzden madde saraydan gelen metindeki haliyle korundu. Ne garibtirki Kanun-i Esasi’nin ilanından sonra, bu maddenin ilk kurbanı da Mithat Paşa’nın kendisi olacaktı.

Yanıt Açıklaması: Şarki Rumeli Vilâyeti: Berlin Antlaşmasıyla Doğu Rumeli’ye verilen statü, buradaki Osmanlı egemenliğini adeta pamuk ipliğine bağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Berlin Kongresi ve nihayetinde imzalanan Berlin Antlaşması, getirdiği sonuçlar açısından, 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki siyasi ve askeri gelişmeleri doğrudan etkilemiştir. Bu bakımdan, pek çok devlet ve imparatorluk için olduğu kadar, dünya tarihi için de önemli dönüm noktalarından biridir. Öyle ki, antlaşma ile ortaya çıkan yeni düzen, I. Dünya Savaşı’na giden yolu da hazırlamıştır. Kongreye katılan devletler -Osmanlı Devleti hariç olmak üzere- kendi çıkarları doğrultusunda istediklerini elde etmişlerdir. Bununla birlikte, savaştan büyük bir zaferle çıkan Rusya, Ayestefanos’a göre kazançlarının önemli bir kısmını kaybetmişti. En önemlisi, Ayestefanos Antlaşması’yla belki de zirveye ulaşan Panislavizm, Berlin Antlaşması’yla artık etkisiz bir hâle getirilmişti. Rusya’nın kongrede umduğunu bulamamasının önemli bir sebebi de, Almanya’nın Rusya yerine Avusturya’yı desteklemesiydi. Böylece, Rusya’nın her iki devletle olan ilişkileri bozulmaya başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Rusya’nın uzun zamandan beri Balkanlar’da takip ettiği panislavist politikalar etkisini göstermişti. Slovenler, Hırvatlar, Bulgarlar, Sırp ve Karadağlılar Rusların etkisi ile ayrı ayrı talepler geliştirmişlerdi. Bu durum öncelikle Osmanlı Devleti’ni, ikinci olarak da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu ilgilendiriyordu.