Osmanlı Tarihi (1876–1918)

Yanıt Açıklaması: Rusya, 19. yüzyıl sonlarına kadar Boğazların -Akdeniz’e inmek için- sadece kendisine açık olmasını istiyordu. Rusya bu kez mevcut statükoyu yani Boğazların kapalılığı ilkesini savunmak suretiyle, İngiltere’nin Karadeniz’e girişine karşı kendini güvence altına almaya çalışıyordu. Bunun nedenini ise Kırım Savaşı’nda aramak gerekir. Bilindiği üzere Rusya, Kırım Savaşı’nda Karadeniz’de müttefik donanmasına karşı savaşmak zorunda kalmış ve bunun acı bir tecrübesini yaşamıştı.

Yanıt Açıklaması: Malisör: Dağlı anlamında olup, Kuzey Arnavutluk bölgesinde yaşayan Katolik Arnavutlara Osmanlı döneminde verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Bulgaristan’ın ikinci bölgesi olan Şarkî Rumeli Vilayeti, özerk olmakla birlikte siyasî ve askerî yönlerden Osmanlı Devleti’ne bağlı kalacaktı. Burayı yönetecek olan ve Avrupa devletlerinin de onaylayacağı valiyi, Osmanlı hükümeti beş yıl süreyle tayin edecekti. Bu vali, gerekli durumlarda Osmanlı Devleti’nden askeri yardım isteyebilecekti.

Yanıt Açıklaması: Hal fetvası padişahların tahtan indirilmesi için Şeyhülislamlık’tan alınan fetvadır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Berlin Kongresi, 13 Haziran 1878’de Almanya Başbakanı Prens Bismarck’ın başkanlığında toplandı ve tam bir ay sürdü. Kongrede Osmanlı Devleti’ni Berlin Sefiri Sadullah Bey, Müşir Mehmed Ali Paşa ve Nâfia Nâzırı Kara Todori Paşa temsil etmiştir. Almanya’yı Prens Bismarck, Von Bülow ve Prens Hohenlohe; Avusturya- Macaristan’ı Kont Andreassy, Kont Karoly ve Baron Haymerle; İngiltere’yi Lord Beaconsfield, Lord Salisbury ve Lord Odo Ruselli; İtalya’yı Kont Corti, Kont de Laumag; Fransa’yı Waddington, Kont de Saint-Vallier, F. Desprez ve Rusya’yı ise Prens Gorçakof, Kont fiuvalov ve Baron d’Ubril temsil etmekteydi. Alman Başbakanı Prens Otto Von Bismarck, 1870’te Fransa’ya karşı kazanılan savaştan sonra, 1871 yılında Alman milli birliğinin kurulmasında büyük bir paya sahip oldu. Bu birliği güçlendirmek için büyük çaba sarf eden Bismarck, Berlin Kongresi’nde de örneğini gördüğümüz üzere, Avrupa diplomasisinde “arabulucu” rolüyle ün saldı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Rusya’nın Panislavizm politikasından en çok etkilenen devletler ise, Avusturya-Macaristan ile Balkan topraklarında çok sayıda Slav ve Ortodoks milleti bünyesinde barındıran Osmanlı Devleti idi. 1856 Paris Antlaflması’ndan itibaren Rusya, bu milletleri Osmanlı Devleti’nden koparmak için sürekli olarak kışkırtmıştır. Nitekim, Abdülaziz döneminde Balkanlar’da önemli ayaklanmalar çıkmıştır. Açıklamadan da anlaşılacağı üzere bu iki devletin çok uluslu yapısı ve slav nüfusun yoğun olması nedeniyle panislavizm akımından en çok etkilenmelerine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ayastefanos Antlaşması sonucunda ortaya çıkan büyük Bulgaristan üç bölgeye ayrılmak suretiyle önemli ölçüde daraltılıyordu. Bunlardan toprakları daraltılan Bulgaristan Prensli¤i, Osmanl› Devleti’ne vergi vermek ve ba¤l› kalmakla birlikte özerk bir yap›da olacakt›.

Yanıt Açıklaması: İngiltere Avrupa'da Viyana Kongresi ile sağladığı faydaların etkisiyle 1815 yılından sonra denizcilik, ticaret ve sömürgecilik alanlarında dünyada üstünlüğü elde etme­ye başlamıştı. İngilizlerin gelişmiş bir ticaret ağı kurduğu Akdeniz'de, üç önemli stratejik nokta bulunmaktaydı: Cebelitarık, Malta ve İyon Adaları. Bu stratejik nok­talar sırasıyla Batı Akdeniz, Orta Akdeniz ve Doğu Akdeniz'de İngilizlerin güçlü donanması için bir üs görevi yaptığı gibi Akdeniz ve çevresinde gittikçe artan üs­tünlüğünü garantiye almasına yardımcı oluyordu. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ayastefanos Antlaşması sonucunda ortaya çıkan büyük Bulgaristan üç bölgeye ayrılmak suretiyle önemli ölçüde daraltılıyordu. İstanbul ve Çanakkale Boğazları, 1841 Londra ve 1856 Paris antlaşmalarında belirlenen statüye bağlı olacaktı. Harp tazminatı konusunda Osmanlı Devleti ile Rusya kendi aralarında bir anlaşmaya varacaklardı. Osmanlı Devleti Karadağ’ın bağımsızlığını tanıyacaktı. Sırbistan’ın bağımsızlığı tanınacak ve Osmanlı borçlarından bir kısmını üzerine alacaktı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı geleneğine göre, tahta geçme sırası II. Abdülhamid’e gelmişti. Eğer işler umulduğu gibi gitse idi onun sultan olması veya en azından bu derece erken tahta geçmesi mümkün değildi. Bu yüzden O, daha ziyade sivil hayatı tercih etmiş ve devlet işlerinden uzakta kalmıştı. 1861 yılından sonraki Şehzadelik hayatı Maslak’taki köşkü, Tarabya’daki yazlığı ve Kâğıthane’deki çiftliği arasında geçti. Borsa, ticaret ve ziraat ile uğraşarak halkın içinde hayatını sürdürdü. Spor ve avlanma dışında sınırlı bir eğlence hayatı vardı. Sağlığına özen gösteriyor, içki ve diğer aşırı zevklerden uzak duruyordu. Bir şehzade olarak zamanında gerekli eğitimi almıştı ayrıca amcası Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahatinde onunla birlikte olmuş ve gelişmiş dünyayı da tanıma fırsatı bulmuştu. Eğitimi ve bu tecrübesi ileride devlet işlerini yürütmesine büyük katkılar sağlayacaktır. Değişikliğin gerekliliğine kanat getiren Yeni Osmanlılar tahta geçmesi bir zaruret haline gelen II. Abdülhamid ile görüşmeler yaparak, beklentilerini ilettiler, ayrıca padişah olması halinde onun ne yapacağını, nasıl bir siyaset takip edeceğini anlamaya çalıştılar. Bu görüşmelerin içeriği tam olarak bilinmemekle birlikte, Yeni Osmanlılar’ın anayasal sisteme geçişi sağlamasını ve kendilerinden bazılarının sarayda ve yüksek makamlarda görevlendirilmesini istedikleri rivayet edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doksanüç Harbi  yüzünden Osmanlı Devleti’nin Rusya’ya ödemek zorunda kaldığı yüklü harp tazminatı, devlet için ciddi bir maddî külfet olurken, Ayastefanos Antlaşması’nın ağır hükümlerinden kurtulmak için İngiltere’nin yardımını sağlamak amacıyla Kıbrıs’ın idaresi de İngiltere’ye bırakılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat ile birlikte gelişen eğitim, basın ve kamuoyu sürecinde yetişen aydın sınıfına Yeni Osmanlılar ismi verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 21 Nisan 1879’da imzalanan antlaşmaya göre; “Osmanlı padişahının işgal edilen bölgedeki egemenlik hakları aynen devam edeceği gibi, hutbelerde halife sıfatıyla adı da okunacaktı. Dini kurumlara müdahale edilmeyecek; Avusturya, belirli bir süre tayin etmeksizin Bosna Hersek’i yönetecek; bölgeden elde edilen gelir, yerel ihtiyaçlar için sarf edilecek; eski memurlardan uygun olanlar istihdam edilmeye devam edeceği gibi yeni kadrolara da mümkün mertebe mahalli halktan atama yapılacak; arda kalan savaş malzemesi Osmanlı Devleti’ne iade edilecek; Yenipazar Sancağı’nda üç bölge Avusturya tarafından işgal edilecek, ancak buralarda Osmanlı askeri de bulunacaktı.”

Yanıt Açıklaması: Modern anlamda devlet bütçesi seklindeki bütçe hesaplamaları, Osmanlı Devleti’nin ilk dış borçlanmasından 5 yıl sonra, 1861 yılında yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid, Mısır sorununu olası bir Arap-Osmanlı savaşından kaçınarak çözmeye çalışmıştır. Diplomasiye ağırlık vererek, bölgedeki hükümranlık hakkını meşru bir şekilde korumaya özen göstermiştir. Bu yüzden her türlü askeri ve fiziki güçten kaçınılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bismarck, Fransa'nın intikam savaşına girme ihtimalinden kaçınmak istiyordu. Bu sebeple Fransa'nın dikkatini Avrupa dışında başka konulara yöneltmek yegane amacıydı.Bu yüzden Bismarck Mısır sorununa müdahale etmemiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında meydana gelen bir savaşın sonucunda sadece iki devleti ilgilendirirken, Berlin Antlaşması ise bu ilgiyi Avrupalı büyük devletlere de teşmil etmiştir. 1856 Paris Antlaflmas›’nda esas olarak kabul edilen “Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü” ilkesi, Berlin Antlaşması’yla bozulmuştur.  Berlin Kongresi ve sonunda imzalanan Berlin Antlaşması, ilgili devletler arasında genel barışı sağlayacağı yerde, daha sonra etkisini gösterecek olan yeni anlaşmazlıkların da temel kaynağı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Londra Protokolü diye bilinen bu girişimde Osmanlı Devleti'nden beklenenler şunlardı: İstanbul konferansına temsilci gönderen devletler, Osmanlı Devleti hâkimi­yetinde yaşayan Hıristiyan halkın durumunu düzeltecek reformların yapıl­masını beklemektedir. Bosna-Hersek ve Bulgaristan için Osmanlı hükümetinin taahhüt ettiği re­formlar hayata geçirilmelidir. Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti'nin Sırbistan ile 28 Şubat 1877'de imzala­dığı anlaşmayı senet kabul etmektedir. Karadağ konusunda sürekli bir barışın yapılması için sınırların düzeltilmesi ve Boyana nehrinde gemilerin serbest geçişi için düzenlemelerin yapılması Devletler, Sırbistan ile yapılan ve Karadağ ile yapılacak barışı kalıcı barışa atılmış bir adım olarak değerlendirmektedirler. Osmanlı hükümetinden savaş durumuna geçirdiği askerî birliklerini dağıt­ması ve sadece güvenlik için askeri birlikler bırakması talep edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Rusya ,Balkan topluluklarını kışkırtarak bu toplulukların geleceğinin belirlenmesinde etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doksanüç Savaşı’na ve hatta Berlin Kongresi’ne katılmadığı halde Yunanistan, Girit ile bütün Teselya ve Epir’i istemişitir.