Osmanlı Tarihi (1876–1918)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin büyük bir bozgunla karşılaştığı Doksanüç harbi sonunda, Ruslar’la Ayestefanos Antlaşması imzalanmıştır. Çok ağır şartlar içeren bu antlaşmayla, Balkanların büyük bir kısmı kaybedilmekle kalınmamış, Doğu Anadolu topraklarından da önemlişehirler Ruslara terk edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mithat Paşa Sadarette bir buçuk ay kaldıktan sonra II. Ab­dülhamid tarafından azledilip yurt dışına sürülmesi onun beklediği sonuçları do­ğurmasa da bazı tepkilere neden oldu. Saray da sürülmesinin gerekçelerini hızlı bir şekilde kamuoyuna yayarak nispeten tepkileri önledi. Fakat gösterilerin yapılması­nı önleyemedi. Özellikle Meclis-i Mebusan'ın açılmasından sonra, Medrese ve Har­biye öğrencileri tarafından gösteriler düzenlendi. Halktan ve hocalardan bazıları­nın da bu gösterilere katıldığı görüldü. Gösteri haberi İstanbul'da dalga dalga ya­yıldı. Bir araya gelen göstericiler Dolmabahçe Sarayına kadar yürüdüler ve burada yapılan konuşmalarda halkın mevcut hükümetten memnun olmadığı, Midhat Pa­şa'nm geri çağrılması; Damad Mahmud Paşa'nm azli ve İstanbul'dan uzaklaştırıl­ması; askerlerin maaşını vermeyen Serasker'in görevden alınması istendi.

Yanıt Açıklaması: Padişahların tahttan indirilmesi için Şeyhülislamlık'tan alınan fetvaya Hal' Fetvası denirdi.Hal' (tahttan indirme) sadece bu belge ile meşru olabilirdi.

Yanıt Açıklaması: Sırbistan, Romanya ve Karadağ bağımsız birer devlet olacak ve Osmanlı Devleti de bu devletlerin bağımsızlıklarını kabul edecekti. Bulgaristan, Osmanlı Devleti’ne vergi veren özerk bir prenslik haline getirilecekti. Ekli bir haritaya göre Bulgaristan prensliğinin sınırları, Tuna nehrinden Ege Denizi’ne ve Arnavutluk’tan Karadeniz’e kadar uzanacaktı. Manastır ve Selanik Vilayetleri de (Makedonya, Batı Trakya ve Doğu Rumeli dahil) bu sınırların içinde olacaktı. Bu devletin yüzölçümü 3 bin milkare ve nüfusu da 5 milyon olarak hesaplanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Yeni Osmanlılar denilen yenilikçi grup, devletin anayasal/parlamenter sisteme geçmesi gerektiğine inanıyor ve bu doğrultuda faali­yet gösteriyorlardı. Bundan dolayı devle­tin meşrutiyet  yönetimine geçmesi gerektiğini savunuyordu. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1878 Berlin Kongresi’nden sonra, açık bir şekilde Yakındoğu politikalarında değişiklik yapan İngiltere, Akdeniz’de tam anlamıyla kontrolü ele geçirme hedefine kilitlenerek 1882 yılında Mısır’ı işgal etti.

Yanıt Açıklaması: Ayestefanos Anıtı : Rusların zaferini ilan eden Edirne Mütarekesi’ni imzaladıktan sonra, Çekmece ve Ayestefanos’ta asker, subay ve memur bulundurma hakkı elde edince bütün bu zaferlerinin bir nişanesi olarak Yeşilköy’de bir anıt diktiler. Ancak bu anıt, I. Dünya Savaşı’nın başında yıktırılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 31 Ağustos 1876’da padişah olan Sultan Abdülhamid'in saltanatı 27 Nisan 1909 yılına kadar devam etmiştir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: 93 harbinde iki taraf arasında güç dengesi Rusların lehine olmasına rağmen üç Plevne savaşını da Osmanlı devleti kazanmıştır. Zaferlerin kazanılmasında, Osman Paşa’nın üstün komuta yeteneği etkili olmuştu. Bununla birlikte Plevne, iki aya yayılan her üç savaş boyunca da dışarıdan gelen yardımları ciddi bir engelle karşılaşmadan alabilmiş; Ferik Ahmet Hıfzı Paşa ve Ferik Şevket Paşa komutasındaki takviye birlikler Plevne’ye ulaşabilmişti. Bu arada, Plevne’de verilen kahramanca mücadele, Osmanlı başkentinde de sevinçle karşılanmış ve Ferik Şevket Paşa, padişahın Osman Paşa’ya “gazilik” unvanı veren telgrafını da getirmişti.

Yanıt Açıklaması: Doğu Anadolu cephesindeki Rus ilerleyişinin hızlı gelişmesinin belli başlı nedenleri vardı. Öncelikle, buradaki asker sayısı (55 bin) Ruslara göre oldukça yetersiz ve ayrıca eğitimsizdi. Silah, cephane ve top sayısı bakımından da aynı şeyleri söylemek mümkündür. Balkan cephesinde olduğu gibi, bu cephede de komutanlar ve birlikler arasında ciddi bir irtibatsızlık söz konusuydu. Savaş başlamadan önce yapılması gereken askeri ve lojistik hazırlıkların büyük bir kısmı yapılamamıştı. Diğer yandan, cephede milis gücü olarak istihdam edilen Çerkez birlikleriyle Kürt aşiret kuvvetlerinin kontrolsüz ve başıbozuk hareketleri de, ordunun düzenini bozmuştur. Bu tür guruplar, sadece cephenin değil, savaş ortamı içerisinde şehir, kasaba ve köylerdeki emniyet ve asayişin de bozulmasına neden olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 30 Ağustos 1876 tarihinde Topkapı Sarayı Kubbealtı’nda yapılan Meclis-i Vükela (Bakanlar Kurulu) toplantısında, V. Murad’ın artık saltanatı sürdüremeyeceği ve tek çarenin yeni bir Sultanın tahta geçmesi olduğu kararı alınmıştı. Mesele zaten bundan haberdar olan Şehzade Abdülhamid’e tebliğ edildi ayrıca ertesi gün bütün üst düzey görevlilere Topkapı Sarayı’nda toplanmaları için davetiye gönderildi. 31 Ağustos 1876 tarihinde saraya gelen II. Abdülhamid, Kubbealtı’nda resmi biatleri (bağlılık bildirme) kabul etmeye başladı. Aynı sıralarda V. Murad’a da tahtan alındığını bildiren hal fetvası tebliğ edildi. Zaten sinir sistemi bozuk olan V. Murad bu haber üzerine daha da sinirlenerek durumu kabullenmekte zorlandı ise de, görevliler tarafından alınarak geri kalan hayatını geçireceği Çirağan Sarayı’na nakledildi.

Yanıt Açıklaması: Toska Osmanlı Döneminde müslüman Arnavutlara verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Rumî 1293 yılında meydana geldiğinden dolayı literatüre “Doksanüç Savaşı” olarak girdi. Savaşın temel sebebi, Rusya'nın, son derece buhranlı bir dönemden geçmekte olan Osmanlı Devletini Balkan topraklarından atmak istemesi şeklinde özetlenebilir.

Yanıt Açıklaması: Doksanüç Savaşı (93 Harbi)

Yanıt Açıklaması: Muhtemel bir savaşın önünü kesmek için kendi inisiyatifiyle Sırbistan ile bir barış protokolü yaptı. Amaç devletlerin dış müdahalelerini sonlandırmak ve savaş sebeplerini ortadan kaldırmaktı. Muhtemelen Peşte görüşmeleri de Osmanlının kulağına gelmişti. Bunun için hemen Ocak ayının sonlarında Sırbistan ve Karadağ prenslikleri ile temasa geçildi.

Yanıt Açıklaması: Zaferlerin kazanılmasında, Osman Paşa’nın üstün komuta yeteneği etkili olmuştu. Bununla birlikte Plevne, iki aya yayılan her üç savaş boyunca da dışarıdan gelen yardımları ciddi bir engelle karşılaşmadan alabilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Vilâyât-ı Sitte: Ermeniler, Doğu Anadolu’da yaşadıkları Erzurum, Van, Diyarbakır, Bitlis, Sivas ve Elazığ’dan oluşan altı vilâyette (Vilâyât-ı Sitte) özerk bir yönetim kurmak istiyordu. Bu illerin hiçbirinde nüfusun %20-25’ini geçmemekteydiler.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle, buradaki asker sayısı (55 bin) Ruslara göre oldukça yetersiz ve ayrıca eğitimsizdi. Silah, cephane ve top sayısı bakımından da aynı şeyleri söylemek mümkündür. Balkan cephesinde olduğu gibi, bu cephede de komutan­lar ve birlikler arasında ciddi bir irtibatsızlık söz konusuydu. Savaş başlamadan ön­ce yapılması gereken askeri ve lojistik hazırlıkların büyük bir kısmı yapılamamıştı.Diğer yandan, cephede milis gücü olarak istihdam edilen Çerkez birlikleriyle Kürt aşiret kuvvetlerinin kontrolsüz ve başıbozuk hareketleri de, ordunun düzenini bozmuştur. Bu tür guruplar, sadece cephenin değil, savaş ortamı içerisinde şehir, kasaba ve köylerdeki emniyet ve asayişin de bozulmasına neden olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Berlin Kongresi ve Antlaşması’nın bir diğer sonucu da, Doksanüç harbinin ilk belirtilerinin ortaya çıktığı Bosna-Hersek’in Avusturya-Macaristan’ın himayesine bırakılmasıydı. Antlaşmaya göre, Bosna ve Hersek, geçici olmak kaydıyla Avusturya’nın işgali ve yönetimine verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Konferansına Paris Barış Konferansında imzası bulunan altı devlet katılmıştır.