Türkiye Cumhuriyeti Siyasî Tarihi

Yanıt Açıklaması: 7 Ocak 1946’da kurulan Demokrat Partinin daha sonra belirleyeceği en popüler slogan “Yeter Söz Milletindir!” şeklindedir. Bu söz, uzun bir tek parti dönemi boyunca yaşanan biriken muhalefetin DP saflarında toplanmasının da simgesiydi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk askerî darbe niteliğini taşıyan 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi, bu darbenin ürünü olan ve seçimlere kadar ülke yönetimini elinde tutan Milli Birlik Komitesinin (MBK) icraatlarına değinilecektir.

Yanıt Açıklaması: Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın aldığı Misak-ı Milli kararı İtilaf devletlerinde rahatsızlık yaratmıştı. 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgal edilmesiyle birlikte Ankara’da TBMM’nin açılış sürecine girilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye de savaşın sonucu belli olmasına rağmen Almanya’ya savaş ilan ederek kurulan bu yeni dünya sisteminde yerini almak üzere 24 Ekim 1945’te Birleşmiş Milletlere (BM) elli ülkeyle birlikte kurucu üye oldu.

Yanıt Açıklaması: Türk Mukavemet Teşkilatı 27 Temmuz 1957 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Aralık 1908’de toplanan Meclis-i Mebusanda İttihat ve Terakki Partisi mensupları ağırlıkta olsa da Prens Sabahattin’in Ahrar Fırkası da bulunmaktadır. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İsmet İnönü’nün 1960 yılında çıktığı yurt gezisi sırasında yaşanan olaylar nedeniyle (bazı illerde miting yapmasına izin verilirken bazılarında verilmemişti) Ulaştırma, İçişleri ve Adalet bakanları seçim öncesi yerlerini bürokratlara bırakma kararı alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokrat Parti ile birlikte seçimlere Millet Partisi, Milli Kalkınma Partisi, Türk Sosyalist Demokrat Partisi ve Çiftçi Partisi katılmıştır. Diğer şıklarda yer alan partiler ise 1960’lı yıllarda Türk siyasi hayatında yer almışlardır.

Yanıt Açıklaması: 25 Aralık 1963’te işbaşına gelen III. İnönü hükûmeti de ilk ikisinden farklı değildi ve zoraki idi. Kıbrıs bunalımının etkisiyle bu koalisyon kurulabilmiştir. 30 Ocak 1964’te güvenoyu alan III. İnönü hükûmeti neredeyse tüm zamanını Kıbrıs eksenli dış olaylarla uğraşmakla geçirmiştir. Bu bağlamda cevap Kıbrıs sorunudur.

Yanıt Açıklaması: TBMM hüku^meti 1 Kasım 1922’de Saltanatı kaldırma kararını oy birliğiyle almıştır. Bu gelişme sonunda İstanbul hüku^meti istifa etmiş ve sadece Halife unvanını koruyan Padişah VI. Mehmet ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştır. 20 Kasım’da ise Lozan’da toplanan Barış Konferansı’na katılacak delegeleri hüku^met görevlendirmiştir. Delegelerden taviz verilmemesi istenen Ermenilere toprak verilmemesi ve kapitülasyonların tamamen kaldırılmasıdır. Diğer konular ise pazarlık edilebilecektir.

Yanıt Açıklaması: İthal İkameci Ekonomi Politikası: Dışarıdan alınan ithal ürünlerin; ülke içinde üretimini dolayısıyla yerli üretimi teşvik eden ekonomi politikasıdır.

Yanıt Açıklaması: 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) düşük rütbeli bir grup subayın Demokrat Parti (DP) iktidarına karşı gerçekleştirdiği Cumhuriyet tarihindeki ilk askerî darbedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinde 1911 yılında İsviçre Borçlar Hukuku uluslararası sisteme entegrasyonun bir parçası olarak bazı değişikliklerle birlikte uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 13 Aralık 1963 tarihinde Kurucu Meclis (KM) kurulmuştur. Bu meclis Milli Birlik Komitesi ile Temsilciler Meclisi nden oluşmaktay­dı. Temsilciler Meclisi kapatılmış DP dışındaki siyasal partilerin (CHP ile CKMP), illerin, baroların, basının, Eski Muharipler Birliğinin, esnaf kuruluşlarının, işçi sendikalarının, sanayi ve ticaret odalarının, öğretmen derneklerinin, üniversite ve yargı organlarının belli sayıda temsilciyi kendi aralarında seçtikleri üyelerinden oluşmuştur. Bu kapsamda cevap Demokrat Partidir.

Yanıt Açıklaması: Modernleşme konusundaki görüşlerden biri gelenek, kültür ve toplumda keskin ve topyekûn bir değişimi savunan ikinci bir yaklaşımdır.  Bu yaklaşıma göre yapılması gereken bize ait olanın yerine bütünüyle Batılı kurum ve değerleri yerleştirmektir. Total bir Batılılaşma isteyenler  “geri kalmamıza sebep olan” kurum ve değerlerin yerine, devlet gücünü ve kamusal eğitimi kullanarak Batılı kurum ve değerleri yerleştirmeyi savunuyordu. Abdullah Cevdet bu konuda “Medeniyet Avrupa medeniyetidir, bunu gülü ve dikeniyle ithal etmek mecburidir” diyordu. Bu kapsamda cevap Abdullah Cevdet’tir.

Yanıt Açıklaması: 1923 İlkbahar’ıyla yaz başında yapılan seçimlerin ardından 11 Ağustos 1923’te ilk toplantısını yapan İkinci Meclis Lozan Antlaşması’nı onayladı. Bu Antlaşmayla kapitülasyonlar kaldırıldı, Türkiye’ye kabotaj hakkı tanındı. Antlaşmaya göre, Müslüman olmayan azınlıklar Müslümanlar kadar özgür ve yasalar önünde onlarla eşit olacak ve kendi ana dillerini istedikleri gibi kullanabileceklerdi.

Yanıt Açıklaması: Menderes Dönemi’nde Makine Kimya Endüstri (MKE; 1950), Denizcilik Bankası (1951), Et ve Balık Kurumu (1952), Devlet Malzeme Ofisi (DMO; 1954) ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO; 1954) gibi bugün hala farklı alanlarda ülkenin ekonomik üretiminde öncü rol oynayan bazı önemli ekonomik kurumlar kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Halk Fırkasının iktidarı döneminde gerçekleştirilen reformlar; devleti, eğitimi, hukuku ve toplumsal yapıyı “laikleştiren” ve buna paralel olarak dinsel simgeleri kaldırarak yerlerine Batı medeniyetinin simgeleri koyan bir reform paketiydi. Bu reformlar arasında şapka kanunu, tekke-zaviye-dergâhlarım kapatılması, Arapça ezanı ve kametin yasaklanıp yerine Türkçe ezanın getirilmesi, Arap alfabesinin kaldırılması ve yerine Latin alfabesinin kabul edilmesi, dini eğitim veren kurumlar ile Arapça ve Kürtçe eğitim veren okulların kapatılması ve soyadı kanunun kabul edilmesi gibi bir dizi uygulamadan söz edilebilir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşının en önemli ganimeti artık parçalanma zamanı gelen Osmanlı Devleti'ydi. 1907’de Reval’deki İngiliz Kralı ile Rus Çarı’nın buluşmasından beri Osmanlı’nın paylaşılmasına dair gizli anlaşmalar 1916’daki Sykes-Picot Antlaşması ile neticelenmiştir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa mahkemesi 1961 Anayasası ile kurulacaktır.