Türkiye Cumhuriyeti Siyasî Tarihi

Yanıt Açıklaması: Ülkenin siyasi tarihinde önemli bir uzlaşma sağlanarak merkez sağ (DYP) ve merkez sol (SHP) partileri bir araya gelerek bir koalisyon hükûmeti kurdular.

Yanıt Açıklaması: DSP %22 oy oranıyla136 milletvekili çıkarmıştır. Milliyetçi duygulardan beslenen MHP %18 oy oranıyla 129 milletvekili çıkararak seçimlerden ikinci olarak çıkmıştır. Üçüncü olan ve kapatılan RP’nin yerine kurulan Recai Kutan liderliğindeki Fazilet Partisi (FP) ise %15 oy oranıyla 111 milletvekili çıkararak üçüncü olmuştur. Merkez sağın iki temsilcisi olan ANAP ve DYP ilk üç arasına girememiştir. Özal tarafından kurulan ANAP ise daha da zayıflayarak %13 oy oranıyla ancak 86 milletvekili çıkarabilmiştir. Demirel’in partisi olan DYP ise %12 oy oranıyla sadece 85 milletvekili ile meclise girmeyi başarmıştır. Seçimlerin büyük sürprizi olan CHP bu seçimlerde %8,75 oy alarak yüzde onluk seçim barajını geçememiş ve Meclis dışında kalmıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen Türkiye’nin 3. askeri darbesi, bütün darbelerin en sert ve etkili olanıdır. Komuta kademesi tarafından gerçekleştirilen bu darbe ile ülke siyaseti keskin bir kırılma yaşamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ardından Özal, 1980 askerî müdahalesi sonrası ilk kez yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmuş ve 31 Ekim 1989 günü Türkiye Cumhuriyeti’nin Sekizinci Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Kenan Evren yedinci, Turgut Özal sekizinci, Abdullah Gül ise onbirinci Cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gazi Ahmet Muhtar Paşa İttihat ve Terakki Partisi üyeleri arasında gösterilemez.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ancak seçmenleri nezdinde karizmatik oldukları bilinen bu dört liderin, o dönemde kapatılan partilerinin yerine yeni partiler kurdurdukları herkes tarafından biliniyordu. CHP, AP, MSP ve MHP’nin bir nevi devamı olan partiler (SHP, DYP, RP ve MÇP) kuruldu. Eski siyasilerin yeni partilerle yakın ilişkileri vardı, yani yasaklı liderler bir şekilde siyasetin içindeydiler. 1987 yılına gelindiğinde siyasi yasakların kaldırılması sorunu daha fazla tartışılmaya başlandı.

Yanıt Açıklaması: Bu ittifaklar sonucunda sadece altı parti (veya siyasi blok) ve bağımsızlar seçime girmiştir. Seçimden DYPC%27 oy oranıyla 178 milletvekili ile birinci parti olarak çıkmıştır. Daha sonra sırasıyla ANAP %24 oy oranıyla 115 milletvekili; SHP ile HEP ittifakı %20 oy oranıyla 88 milletvekili; RP, MÇP ve IDP ittifakı %16 oy oranıyla 62 milletvekili ve DSP ise %10,75 oranıyla 7 milletvekili ile Mecliste temsil edilmişlerdir. 1991 yılında gerçekleşen genel seçim sonuçları, ülkeyi 1980 askerî müdahalesinden sonra tekrar tek bir partinin iktidar olamayacağı yeni bir siyasi iklime taşımıştır.

Yanıt Açıklaması: AK Parti, iktidara gelir gelmez tek parti hükümeti olmanın verdiği rahatlık ve öz gü­venle de derinleştirici reform paketlerini Meclisten arka arkaya geçirdi. AK Parti iktida­rının ilk icraatlarından biri, 1987 tarihinden kaldırıldığı tarihe kadar tam 46 kez uzatılan Olağanüstü Hâlin kaldırılması olmuştur. Üstelik böyle kritik bir hareket, 18 Kasım’daki hükümetin kurulmasından sadece 12 gün sonra, 30 Kasım 2002 tarihinde, gerçekleştiril­miştir.

Yanıt Açıklaması: Ak Parti'nin ilk genel başkanı Recep Tayyip Erdoğan'dır.

Yanıt Açıklaması: 12 Mart Darbesi sonrası, anayasa’da yapılan değişiklikler esas itibarıyla, 1961 Anayasası’nın liberal ve özgürlükçü yönlerini budamaya ve devlet otoritesini güç­lendirmeye yönelik değişikliklerdir. Bu değişiklikler ana esaslar itibarıyla şu başlıklarda toplanabilir: (1) Yürütmenin güçlendirilmesi, (2) temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, (3) yargısal güvencelerin zayıflatılması ve (4) genel olarak askerî bürokrasinin, özel olarak da askerî yargının, yetkilerinin artırılmasıyla ilgili düzenlemelerdir.

Yanıt Açıklaması: Cevap A

Yanıt Açıklaması: Meclisin açılmasından 1921 İlkbahar’ına kadar geçen süre içinde Mecliste faaliyet gösteren çeşitli küçük gruplar olmuştu. Bunların başlıcaları Tesanüt Grubu, İstiklal Grubu, Müdafaa-i Hukuk Zümresi, Halk Zümresi ve Islahat Grubu idi. Ayrıca 1920’nin son aylarında Türkiye Komünist Fırkası (Partisi) ve Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (Partisi) adlı iki de sol parti kurulmuştu. Ama bu örgütlerin tümü, 1921 İlkbahar’ına gelinceye kadar geride kayda değer bir iz bırakmadan dağılmıştı. Bu kapsamda cevap Tesanüt Grubu (I), Islahat Grubu (III), İstik­lal Grubu (IV)’nun olduğu şıktır.

Yanıt Açıklaması: 1991 seçiminden DYP %27 oy oranıyla 178 milletvekili ile birinci parti olarak çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 24 Ocak 1980 tarihinde alınan bir dizi ekonomik kararı ifade eder. Bu kararlar ile ülke ekonomisi, liberal serbest piyasa ekonomisine geçmiştir. Mimarı Turgut Özal olan 24 Ocak Kararları, aslında ekonomik temelli kararlar olmak­la birlikte sonuçları itibarıyla siyasal ve sosyal alanı da etkileyen son derece önemli bir dö­nüm noktasını işaret eder.

Yanıt Açıklaması: Muhtıra: İkaz ve ihtar gibi anlamlara gelmektedir. Askerî cuntanın yapılmasını istediği emirleri içeren metne muhtıra denilmektedir. 12 Mart Darbesi’ne “12 Mart Muhtırası” diyenler de bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 3 Kasım 2002 günü yapılan milletvekilliği genel seçimlerinde seçim kararı alan koalisyon ortaklarının hepsi yüzde onluk seçim barajının altında kalarak Meclis dışında kalmışlardır. Bu, Türk siyasal hayatı adına trajik bir olay olarak tarihe geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1994 yılına gelindiğinde, özellikle kamu borçlanmalarındaki artış ile birlikte, Ocak 1994’te uluslararası ekonomik denetim kuruluşları Türkiye’nin kredi notunu düşürmüştür. Bununla birlikte başlayan süreçte, artan faiz hadleri göz önünde tutularak 26 Ocak 1994 günü hüku^met devalüasyon yapmak zorunda kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Demirel’den boşalan DYP genel başkanlığı için 13 Haziran 1993’te olağanüstü parti kongresi yapılmıştır. Bu kongrede Tansu Çiller DYP Genel Başkanı seçilmiştir. Cumhurbaşkanı Demirel, yeni hükûmeti kurma görevini bu kongreden sonra Tansu Çiller’e vermiş o da ikinci bir DYP-SHP koalisyonu kurmuştur. Başbakanlığını Tansu Çiller’in yaptığı koalisyon hükûmeti 5 Temmuz 1993 günü 247 oyla güvenoyu alarak Türkiye’nin 50. hükûmeti olarak görevine başlamıştır. Tansu Çiller de Türkiye’nin ilk kadın başbakanı olarak tarihe geçmiştir.