Türkiye Cumhuriyeti Siyasî Tarihi

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılın basında geri kalmışlığın en önemli sebebinin teknolojiye dayandığı açıkça ortadadır. Osmanlı Devleti teknolojik geri kalmışlığın sebebini eğitim sisteminde fenden uzaklaşmakta görmektedir. Bu nedenle devlet, fen eğitimine önem veren Batılı eğitim kurumlarını art arda kurmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: 14 Mayıs 1950 tarihinde yapılan ülkenin ilk serbest genel seçimleri sonrasında 22 Mayıs 1950’de Başbakanlığı, 9 Haziran 1950’de de DP Genel Başkanlığını üstlendi.

Yanıt Açıklaması: Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucusu Fethi Okyar’dır.

Yanıt Açıklaması: Siyasi sistemin ilkelerini topluma yaymak ve o yönde bir siyasi sosyalleşme ortamı oluşturmaya yönelik bir misyonla 1932’de kuruldu. Halkevlerinin en önemli nedeni, ideolojik eğitimde Halk Partisine yardımcı olmaktır. Bu kapsamda cevap Halk Evleridir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal çıkardığı gazete yazıları ve kitaplar ile bu düşüncenin en önemli temsilcilerinden birisi olmuştu.

Yanıt Açıklaması: 23 Nisan 1920’de Ankara’da olağanüstü yetkilerle donatılarak açılan Birinci TBMM, bir yandan işgalci güçlere karşı ulusal direniş hareketini yöneterek başarıya ulaştırmış, bir yandan da çeşitli yasal düzenlemelerle Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atmıştı.

Yanıt Açıklaması: Hükûmet, Ankara İstiklal Mahkemesini suikastın sorumlularını yargılamakla görevlendirdi. Mahkeme heyeti 18 Haziran’da İzmir’e geldi ve hemen soruşturmayı başlatarak yurt çapında seri tutuklamalara girişti. Tutuklananlar arasında daha önce kapatılmış bulunan TpCF’nin lider kadrosunu oluşturan Kazım (Karabekir), Ali Fuat (Cebesoy), Cafer Tayyar (Eğilmez) ve Refet (Bele) gibi Milli Mücadele Dönemi’nin ünlü komutanları da vardı. Kazım Karabekir, Cafer Tayyar, Ali Fuat, Refet ve Mersinli Cemal Paşalar, Cumhurbaşkanının özel isteğiyle beraat ederken eski İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleriyle eski İkinci Grup üyelerinin davalarına Ankara’da devam edilmesi kararlaştırıldı.

Yanıt Açıklaması: 1961 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi 173, Adalet Partisi 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 54 ve Yeni Türkiye Partisi 65 milletvekili çıkarmışlardır. Cevap Cumhuriyet Halk Partisi (I), Yeni Türkiye Partisi (II) ve Adalet Partisi (IV) olduğu seçenektir.

Yanıt Açıklaması: 19 milletvekilinin DP Haysiyet Divanı’na verilmesi sonrasında 12 Ekim 1955’teki toplantısında Divan’dan dokuz milletvekillerinin ihracı kararı çıkınca diğer 10 milletvekili de kararı protesto ederek istifa ettiler. 19’lar olarak bilinen bu milletvekilleri, akabinde yaptıkları çeşitli strateji toplantıları sonucunda 20 Aralık 1955’te Ekrem Hayri Üstündağ Genel Başkanlığında Hürriyet Partisini (HP) kurdular. Üstündağ’ın kısa bir süre rahatsızlığı ile Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu Genel Başkanlığa getirildi. Daha sonra diğer DP milletvekillerinin katılımlarıyla HP, CHP’nin sandalye sayısını geçerek ana muhalefet konumuna geldi.

Yanıt Açıklaması: 17 Aralık 1934’te bir başka Türk vatandaşının Atatürk soyadını alması yasaklandı.

Yanıt Açıklaması: Dörtlü Takrire; Adnan Menderes, Celal Bayar, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan imza atmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kanun-u Esasi, Türk siyasi hayatındaki ilk anayasadır. Padişah’ın egemenliğini kısıtlamış, hukukun üstünlüğünü kabul etmiş ve parlamentoyu kurumsal olarak inşa etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Siyasette liberalleşme, bürokrasinin tırpanlanması ve özel girişimciliğin teşviki Demokrat Parti’nin savunduğu görüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin kurulmasını izleyen gelişmeler, kısa zamanda “Tek Parti Dönemi” olarak adlandırılan ve resmen 1946’ya, fiilen 1950’ye kadar sürecek olan bir dönemi başlattı.

Yanıt Açıklaması: TBMM 24 Kasım 1934’te Mustafa Kemal Paşa’ya Atatürk soyadını verdi.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat bürokratlarının kültürel taklitçiliği, toplumda yansımasını bulamadığından, daha alt düzey bürokratlardan gelen Yeni Osmanlı Hareketi, Tanzimatçıların yarattığı kültürel boşluğu genel olarak İslamcı değerlerle doldurmayı amaçlamışlardır. Toplumsal hürriyeti öne çıkararak dönemin demokratik dilini Meşrutiyet ve parlamentarizm üzerinden tahkim etmişlerdir. Aslında aydınlanmacı ama aynı zamanda özgürlükçü bir siyasal dili, Osmanlı toplumsallığının geleneksel diliyle harmanlamaya çalışmaları Yeni Osmanlıları toplum için daha anlaşılır kılmaktadır. Yeni Osmanlılar, Tanzimatçılar gibi yukarıdan aşağı bir modernleşmeden değil, toplumsal değerlerle uyumlu bir modernleşmeden bahsetmektedir.

Yanıt Açıklaması: Adalet Partisi’nde başlangıçta Ali Fuat Başgil’in Cumhurbaşkanlığı görüşü ağır basmasına rağmen, Başgil silah zoru ile adaylıktan çekilmek durumunda kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk kez gizli oy açık tasnif sisteminin uygulanmasıyla hakiki anlamda demokratik 1950 genel seçimleriyle Demokrat Parti iktidara gelmiş; 1954 ve 1957 seçimlerinde de iktidarını korumuştur.

Yanıt Açıklaması: 9 Temmuz 1961’de halkoyuna sunulmuştur. Yeni Anayasa, %61.49 Evet ve %38.51 Hayır oyları ile kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dörtlü Takrir 7 Haziran 1945’te dönemin CHP milletvekilleri Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Mehmet Fuad Köprülü’nün partinin Meclis Grubunda açıktan görüşülmek üzere verdikleri yürütmenin CHP’nin tüzel kişiliğinden soyutlanmasını, çok partili hayata geçilmesini, tek dereceli seçim sistemiyle serbest seçimlerin yapılmasını ve üniversite özerkliğini dillendiren önergedir.