Türkiye Cumhuriyeti Siyasî Tarihi

Yanıt Açıklaması: DYP ve SHP, “demokratikleşme paketi” adı altında bir koalisyon protokolü üzerinde anlaşarak DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in başbakanlığında 20 Kasım 1991 tarihinde yeni hükûmeti kurmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Başörtüsü yasağının çözüme kavuşturulması

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, teamül gereği ilk olarak hükûmet kurma yetkisini RP genel başkanı Necmettin Erbakan’a vermiş fakat Erbakan bir koalisyon imkânı bulamamıştır. Cumhurbaşkanı o zaman seçimden ikinci çıkan parti olan ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz’a bu yetkiyi vermiştir. Bu nedenle doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Erim ve Melen hükûmetleri döneminde Anayasa’da yapılan değişiklikler esas itibarıyla, 1961 Anayasası’nın liberal ve özgürlükçü yönlerini budamaya ve devlet otoritesini güçlendirmeye yönelik değişikliklerdir. Bu değişiklikler ana esaslar itibarıyla şu başlıklarda toplanabilir: (1) Yürütmenin güçlendirilmesi, (2) temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, (3) yargısal güvencelerin zayıflatılması ve (4) genel olarak askerî bürokrasinin, özel olarak da askerî yargının, yetkilerinin artırılmasıyla ilgili düzenlemeler. Buna ek olarak ordunun elindeki malların denetlenmesi usullerine, Sayıştay’ın bu konudaki yetkilerini sınırlayan bir “gizlilik” unsuru getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: DYP ve SHP, “demokratikleşme paketi” adı altında bir koalisyon protokolü üzerinde anlaşarak DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in başbakanlığında 20 Kasım 1991 tarihinde yeni hükûmeti kurmuştur. Bu hükûmet 31 Kasım’da ülkenin 49. hükûmeti olarak 164 ret oyuna karşı, 280 oyla Meclis’ten güvenoyu almıştır. Hükûmetteki 20 bakanlık DYP’ye, 12 bakanlık da SHP’ye verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gezi Parkı Eylemleri 2013'te gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Özal’ı özellikle cumhurbaşkanı olduktan sonra tanımlayanlar onun için “sivil, dindar ve demokrat cumhurbaşkanı”, “tam bir Osmanlı”, “dinî değerlere sahip yenilikçi ve teknoloji sevdalısı”, “dindar, modern ve hoşgörülü”, “Kürt-Türk kardeşliğinin mimarı” ve “Batı teknolojisini Türk halkının kültürüyle birleştiren” bir kişi tanımlaması yaptılar.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından boşalan DYP genel başkanlığı için 13 Haziran 1993’te olağanüstü parti kongresi yapılmıştır. Bu kongrede Tansu Çiller DYP Genel Başkanı seçilmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra dünyada ABD tarafından estirilen savaş rüzgârlarının bir durağı da Irak oldu. Amerika var olduğunu iddia ettiği nükleer silahları ülkeden te­mizlemek ve Saddam’ın Baas rejimini yıkmak amacıyla Irak’ı işgal etmeye hazırlanırken Türkiye’den topraklarını geçiş için kullanma noktasında destek istedi. Tam adı “Türk Si­lahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için hükümete yetki verilmesine ilişkin başbakanlık tezkeresi” olan ve 25 Şubat 2003 yılında TBMM genel kuruluna sunulan tezkere o dönemde Irak’a müdahaleye ha­zırlanan ABD’ye bazı üslerin kullanıma açılması gibi askerî destek sunma amacındaydı. AK Parti çoğunluğunun tezkerenin Meclis genel kurulundan geçmesi yönünde bir eğilimi olmasına ve oylamadan beklenen sonucun da bu şekilde olmasına rağmen muhalefetin de ret oyu kullanmasıyla istenmeyen bir sonuç çıktı. Herkesi şaşırtan bir sonuçla tezkere, 533 milletvekilinin katıldığı oylamada 250 ret, 264 kabul, 19 çekimser oyla 268 rakamı olan salt çoğunluğa ulaşılamadığı için reddedildi.

Yanıt Açıklaması: E-muhtıra genel seçimlerden önce gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: CHP-MSP hükûmetinin en önemli icraatı kuşkusuz “Kıbrıs Barış Harekâtı”dır. Türkiye’de koalisyon hükûmetinin kurulmasıyla 12 Mart dönemi tamamen sona erip yeni bir döneme girilirken, komşumuz Yunanistan’da ise bir darbe olmuş ve ülke askerî yönetimin altına girmişti. Bu darbenin uzantıları bir süre sonra Kıbrıs’a kadar uzayacak ve sonuçta Türkiye’nin Kıbrıs müdahalesi gerçekleşecektir.

Yanıt Açıklaması: 1991'de yapılan seçimlerde DYP oyların %27.03’ünü alarak 178 milletvekilliği kazandı. ANAP ise %24 oy oranıyla ancak 115 milletvekili çıkararak iktidardan düştü. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1980 askerî müdahalesinin oluşturduğu yeni anayasal ve siyasal yapı ile seçim sistemi “istikrar” adına belli bir süre Meclisin oluşma şekli üzerinde etkili olsa da özellikle 1991 seçimlerinden itibaren 1980 öncesinin aktif, karizmatik, tecrübeli ve belirleyici siyasi liderleri tekrar ülke siyasetinde etkin konuma gelmişlerdir. Bu süreçte Türkiye, yaklaşık 11 yıl sürecek bir koalisyonlar dönemi yaşarken sosyal ve iktisadi anlamda da bir kaosa sürüklenmiştir. Duruma siyasi partiler açısından bakıldığında ise partiler birbirlerine yakın oylar alırken seçim sistemi nedeniyle bir seçimde kıl payı ülke seçim barajının altında kalan bir partinin diğer seçimde oy patlaması yaşadığı, bir önceki seçimde iktidar olan veya iktidar ortağı olan partinin ise konjonktürel nedenlerle Meclis dışı kalabildiği görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: İslamcı gelenekten gelen Necmettin Erbakan’ın Başbakan olmasıyla birlikte, harekete geçen eski düzen taraftarları, 28 Şubat Süreci olarak bilinen ve Postmodern Darbe olarak nitelenen yeni bir askerî darbenin gerçekleştirilmesinin altyapısını hazırladılar. Darbenin en önemli gerekçesi Necmettin Erbakan’ın başbakan olarak kalmamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Evet oylarının bu kadar yüksek çıkmasının bazı önemli konjonktürel nedenleri vardı. Bir kere, MGK tarafından hazırlanan bir metnin reddedilmesi için olumsuz kampanya yürüten ciddi bir siyasi aktör olmadı. O gün itibarıyla silahı elinde bulunduran ve siyasetteki mutlak güç olan bir aktöre karşı çıkmak pek mümkün değildi. Bununla bağlantılı ikinci neden ise bütün siyasi partilerin MGK tarafından kapatılmış olmasıydı. Dolayısıyla farklı fikirleri savunacak kurumlar bırakılmamıştı. Üçüncü olarak ülkedeki medya organları sıkı bir denetim altında tutulmaktaydı. Dördüncü olarak halkın büyük bir kısmı 12 Eylül öncesi kaotik ortamdan bezmiş durumdaydı. Kimse o karanlık günlerin bir daha geri gelmesini istemiyordu. Herkes güvenliğin ve istikrarın sağlanmasını her şeyin üstünde görmekteydi. Son olarak 1970’li yıllardaki şiddet ortamının faturası o günkü siyasi liderlere kesilmişti. Halkta eski siyasilere yönelik ciddi bir güvensizlik hakimdi.

Yanıt Açıklaması: 1 Temmuz 1974 tarihinde alınan kararla 6 ilde, daha önce 12 Mart yönetimi tarafından yasaklanmış olan haşhaş ekimi resmen serbest bırakılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 20 Mayıs 1983 tarihinde Anavatan Partisi (ANAP)ni kurarak yeniden aktif siyasete döndü. 1983 ve 1987 seçimlerini kazanıp başbakan olarak iktidara geldi. 18 Haziran 1988 tarihinde ANAP’ın 2. Olağan Kongresi’nde konuşurken Kartal Demirağ isimli bir şahıs tarafından silahlı suikasta uğradı ve sağ elinden yaralanarak kurtuldu.

Yanıt Açıklaması: Millî Güvenlik Kurulunun 28 Şubat 1997 tarihindeki toplantısında Türkiye’de “köktenciliğin yayılmasını önlemek” amaçlı, 18 maddeden oluşan bir metin ordu komutanları tarafından kurulun siyasi üyelerine sunulmuştur. Ordu komutanlarının ısrarlı talepleriyle metin siyasiler tarafından da kabul edilerek MGK kararına dönüşmüştür. Hükûmete tavsiye niteliğindeki bu metin, hükûmetin uygulaması gerektiği noktalar ön plana çıkartılarak ilan edilmiştir. Bu maddelerden bazıları şunlardır: Cemaat ve tarikatlarca işletilen okul, yurt, vakıfların kapatılması; imam-hatip liselerinin sayısının ülkedeki din adamı ihtiyacına göre azaltılması; kökten-dincilerin üniversitelerde dâhil tüm kamu kurumlarında kadrolaşmasına müsaade edilmemesi ve zorunlu ilköğretimin 5 yıldan 8 yıla çıkarılması gibi hususlar. Doğru cevap E'dir.