Yakınçağ Avrupa Tarihi

Yanıt Açıklaması: H.S. Truman Mart 1947'de yaptığı konuşmasında içeriden ve dışarıdan tehdit altında kalan hür ülkelerin ABD tarafından desteklenmesi gerektiğini ilan etmiştir. Türkiye ve Yunanistan'ın işgale uğramasını ya da otoriter bir yönetimle karşılaşmasını engellemek amacıyla 400 milyon Dolar yardım teklif etmiştir. Bu teklif tarihe Truman doktrini olarak geçer.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Birliği’nde Ocak 1973’teki ilk genişleme dalgası ile İngiltere, Danimarka ve İrlanda Topluluk’un yeni üyeleri oldular.

Yanıt Açıklaması: Türkiye 14 Nisan 1987’deki başvurusunu yapmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Almanya ve Avusturya, Yugoslav cumhuriyetlerinin bağımsızlığını desteklerken Fransa önderliğindeki karşıt grup Yugoslavya’nın korunmasını istiyordu. Buna göre doğru cevap A (Almanya) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 9 Aralık 1991’de de Rus, Ukrayna ve Beyaz Rusya Cumhuriyetlerinin liderleri bir araya gelerek Sovyetler Birliği’nin dağıldığını ve yerine daha gevşek yapılı Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kurulduğunu ilân ettiler. Buna göre doğru cevap D (1991) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Batı Almanya, ileride Doğu Almanya ile birleşmesi halinde savaş sonrasında kurulan dengeyi bozabilecek en ciddi ülkeydi. Bu düşünceden hareketle Batı Almanya, 9 Mayıs 1955’de NATO üyesi yapıldı. Bu üyelik en çok Sovyetler Birliği’ni rahatsız etti.

Yanıt Açıklaması: Almanya, sömürgecilik faaliyetlerinden vazgeçmemiş aksine Fransa’nın sanayi bölgesi Alsace-Lorraine’i tekrar topraklarına katmak için kendisine müttefikler aramıştır.  Doğru cevap “E” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu tarihte Srebrenica'ya giren Sırplar 8373 Bosnalıyı dört gün içinde öldürmüş ve Bosna Savaşı'nın en büyük katliamlarından birisini yapmışlardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 25-26 Haziran 1945'te San Francisco Konferansında  ‘Birleşmiş Milletler’ adı altında ayrı bir kurumsal yapı kurulması belirlenmiş ve 24 Ekim 1945’te yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap “B” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Güney Kafkasya ve Kuzey İran’a girip Rusları arkadan çevirmek için Başkomutan Enver Paşa, 20 Aralık 1914’de 150 bin kişilik bir Türk kuvvetini Sarıkamış-Urmiye yönünde harekete geçirdi. Saldırı, 19 Ocak 1915’e kadar devam ettiyse de zorlu coğrafi koşullar ve ağır kış şartları nedeniyle Türk Ordusu büyük kayıplar verdi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Birliği’nde günümüze kadar gerçekleşen beş genişleme dalgasında ilkinin ana teması, ulus-üstü birleşme konusundaki uzlaşıdır. İkinci ve üçüncü genişleme dalgalarına damga vuran temel düşünce demokratikleşmedir. Dördüncü genişleme dalgasının vurgusunu tarafsızların kazanılması oluştururken son dalganın sayıca çok ve farklı nitelikteki ülkeyi kapsaması bakımından tek bir ana fikre indirgenmesi zor görünmektedir. Ancak bu genişlemede de iki ana tema öne çıkarılabilir; tarihsel birliktelik ve stratejik alan kazanımı.

Yanıt Açıklaması: Ukrayna Brüksel Anlaşması'na katılmamıştır. Brüksel'de İngiltere, Fransa ve Benelüks (Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) toplanmış ve Sovyet tehdine karşı görüşmeler yapmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Yüzdeler Anlaşması, İngiltere ve Sovyetler Birliği’nin, Doğu Avrupa topraklarında sahip olacakları siyasi nüfuz oranlarını belirledi. Buna göre Macaristan’da İngiltere %50, Sovyetler Birliği %50; Yugoslavya’da İngiltere %50, Sovyetler Birliği %50; Yunanistan’da İngiltere %90, Sovyetler Birliği %10; Bulgaristan’da İngiltere %25, Sovyetler Birliği %75; Romanya’da İngiltere %10, Sovyetler Birliği %90 olacaktı.. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Nazi Almanyası'nın bu denli curetkar olması ve antlaşmaları tanımamasının öncelikli sabebi, diğer devletlerin birlikte ve kesin bir duruş sergileyememesidir. Hitler, bu durumu çok iyi kullanmıştır ve gerçekleştirdiği askeri ve politik hamlelere bir karşı duruş olmadığı için kendine güveni daha da artmış ve curetkar davranabilmiştir. Dİğer devletlerin zayıf kaldığı durumlardan biri de antlaşmaların ihlal edilmesi karşısında net bir tavır sergileyememeleridir. Kendi çıkarları ve politik uyuşmazlıklarından ötürü birbirleri ile anlaşma konusunda da ciddi sorunlar yaşamışlardır. Tüm bunlar Hitler'in izlediği dış siyaseti de pekiştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1985 yılında Sovyetler Birliğinin yeni önderi Mihail Gorbaçov oldu. 9 Aralık 1991’de  Rus, Ukrayna ve Beyaz Rusya Cumhuriyetlerinin liderleri bir araya gelerek Sovyetler Birliği’nin dağıldığını ilan ettiler. 25 Aralık 1991’de Gorbaçov artık tarihe karışmış bir ülkenin başkanı olarak istifasını duyurdu. Doğru cevap “A” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yunanistan’da Mayıs 1946’da iç savaş başladı. Arnavutluk, Bulgaristan ve Yugoslavya’daki komünistler de Yunanistan’daki iç savaşa dâhil oldular. Yunanistan’ın, komünist bloğun egemenliğine girmesini önlemek amacıyla hükümeti destekleyen İngiltere, hayli pahalı bir bedelle karşılaştı. Zaten kötü durumda olan ekonomisini düzeltmek amacıyla ABD’den askerî ve malî yardım talebinde bulundu. 1947 yılının başı itibariyle komünistler Yunanistan’da zafere yakın taraf gibi duruyordu. Ayrıca Yunanistan’ın yanı sıra Türkiye de açık bir Sovyet tehdidi ile karşı karşıya kalmıştı. ABD’nin yeni Başkanı Truman, Mart 1947’de Kongre’ye hitaben yaptığı konuşmada içeriden veya dışarıdan tehdit altında kalan hür ülkelerin ABD tarafından desteklenmesi gerektiğini ilan etti. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan’ın işgale uğraması ya da otoriter bir yönetime savrulmasını engellemek amacıyla 400 milyon dolar yardım yapılmasını önerdi. Bu teklif tarihteki yerini Truman Doktrini olarak alacaktır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Fransa’nın İtalya’dan beklentisi Almanya’nın saldırması halinde tarafsız kalmasıydı. İtalyan Dışişleri Bakanı Prinetti, İtalya’nın Üçlü İttifak’taki varlığının hiçbir şekilde Fransa’ya yönelmeyeceğine dair Fransız meslektaşı Delcassé’ye teminat verdi. Fransa’nın bunu yazıya dökmek istemesi üzerine 1 Kasım 1902’de Prinetti ve Fransa’nın Roma büyükelçisi arasında nota teatisiyle gizli bir anlaşma yapıldı. Prinetti-Barrère Antlaşması adıyla bilinen bu anlaşmaya göre taraflardan biri, bir veya birkaç devletin saldırısına uğraması durumunda ya da bir tahrik sonucu onurunu ve güvenliğini korumak amacı ile bir veyahut bir kaç devlete savaş ilan etmesi halinde diğer taraf tam bir tarafsızlık sergileyecekti. Açıkçası bu anlaşma ile İtalya, Fransa ve Almanya’nın savaşması halinde tarafsız kalmayı taahhüt ediyordu. Bu anlaşmadan sonra İtalyan-Fransız ilişkileri gelişti ve 1904’de İngiltere ile Fransa’nın anlaşmasından sonra Fransa, İngiltere ile İtalya arasındaki yakınlaşmada köprü görevi üstlendi. Prinetti-Barrère Antlaşması, İtalya’yı Üçlü İttifak’tan uzaklaştırmaya başladı. Nitekim bunun ilk işareti Fas Krizi’nde ortaya çıkacak ve El-Cezire Konferansı’nda İtalya, Almanya’yı desteklemeyecekti. Ayrıca, İtalya’nın Adriyatik’teki emelleri ve Arnavutluk’a olan ilgisi Avusturya’nın çıkarlarıyla çakışıyordu. Öyle ki, Avusturya’nın 1908’de Bosna-Hersek’i ilhakına tepki olarak İtalya, Rusya ile Balkanlar konusunda anlaşma yapmaktan çekinmeyecekti. Ancak, Prinetti-Barrère Antlaşması’nın en önemli sonucu şüphesiz İtalya’nın Birinci Dünya Savaşı’nın başında tarafsız kalmasını sağlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Önce Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile görüşmeler yapılmış, daha sonradan Fransa'ya olası desteğinin kesilmesi için Rusya bu anlaşmaya çekilmeye çalışılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu Viyana Kongresi’ne katılmamıştır. Çünkü Osmanlı İmparatorluğu böyle bir konferansta Balkan sorununun gündeme geleceğinden ve ödün vermek zorunda kalmasından korkuyordu. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İki artı dört anlaşmasına katılan ülkeler Almanya, Fransa, İngiltere, A.B.D. ve Sovyetler Birliği'dir.