Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Rus Savaşı sonrası 14 Eylül 1829’da imzalanan Edirne Antlaşması’yla Yunanistan bağımsızlığını elde etmişti.

Yanıt Açıklaması: 1787-1792 yılları arasında yapılan savaşlarda Rusya’nın Osmanlı Devleti’ni yıkma ve özellikle Boğazları ele geçirme arzularını gören İngiltere, 1791 yılından itibaren Rusya’nın Akdeniz’e inmesini engellemek için Osmanlı Devleti’nin bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü koruma politikasını benimsedi. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1876’da ilk anayasa (Kanu^n-ı Esa^si^), 1879’da Ceza ve Hukuk Yargılama Usul Kanunları da yayımlandı.

Yanıt Açıklaması: 18 S¸ubat 1856 tarihiyle ila^n edilen Islaha^t Fermanı, Osmanlı topraklarında yaşayan gayrimüslimlerle Müslümanları eşit haklara kavuşturmayı esas almaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Baltalimanı Ticaret Antlaşması 16 Ağustos 1838 tarihinde Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalandı. Antlaşma on maddeden oluşuyordu. İngiltere’ye büyük ticari ayrıcalıklar tanındı. Osmanlı ticareti büyük yara aldı.

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Mahmud ’un en önemli ıslahatlarından biri sadrazam ve şeyhülislamda toplanmış olan yetkileri, batılı modern devletlerde olduğu gibi çeşitli bakanlıklar (nezaretler) arasında paylaştırmasıdır. 30 Mart 1838’den itibaren sadrazamlık unvanı “basvekillik”e dönüştürülmüştür. Sadrazam padişahın mutlak vekili olmaktan çıkarılmış, eskiden elinde bulunan yetkiler bakanlara (nazırlara) devredilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mısır’da valilik yapmanın kolay olmadığı bilinmekteydi. Özellikle Kölemen beyleri ve İngilizler Mısır’da güçlü bir idareye muhalefet ediyorlardı. Mehmed Ali Paşa Mısır’da güçlü bir yönetim kurmak için Kölemen tehdidini ortadan kaldırmak gerektiğinin bilincindeydi. 1811’de verdiği bir ziyafette beylerin çoğunu öldürterek Kölemenleri bertaraf etmeyi başarmıştır. Bu gelişmelerle giderek güç kazanan Mehmed Ali Paşa’nın, Mısır’dan uzaklaştırılarak Selanik ve Kavala’ya vali olarak tayini düşünülmüş ancak gerçekleştirilememiştir. Mehmed Ali Paşa’nın 1812’de Hicaz’da çıkan Vehhabi isyanını bastırması ise gücünü büsbütün arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: B, C, D ve E seçenekleri Ortaçağ Avrupası değerlerini ifade etmektedir. Feodal ekonomik düzen, işbirliği ilkesine ve rekabeti önleyici yasalara dayanmaktaydı. Kapitalizmin yükselişiyle bu ortaçağ ilkeleri, yerlerini bireysel girişimcilik ilkesine bıraktılar.

Yanıt Açıklaması: Fakat genellikle 1839-1876 yılları “Tanzimat Dönemi” olarak ifade edilmiştir. Bu bakımdan biz de bu dönemlendirmeyi esas aldık.

Yanıt Açıklaması: Mısır Meselesi’nin birinci aşamasını bitiren ve Rusya ile imzalanan Hünkar İskelesi Antlaşması sekiz yıl için geçerliydi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti adına Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Pasa, Başvekâlet Muavini Kani Bey ve Hariciye Müsteşarı Nuri Efendi ile İngiltere adına Sir Henry Lytton Bulwer ve Başkonsolos Cartwright tarafından Reşid Pasa’ nın Baltalimanı’ndaki yalısında gizli olarak yapılan görüşmeler sonunda 16 Agustos1838’de “Baltalimanı Antlaşması” imzalanmıştır. 8 Ekim’de Kraliçe Victoria, Kasım baslarında da Sultan ll. Mahmud tarafından tasdik edilen antlaşma iki bölümden oluşur.

Yanıt Açıklaması: 1838'de faaliyete geçen Meclis-i Vala'nın iş yükünün artmasıyla 1854 Eylül'ünde kurulan iki meclisden biri olan Valay-ı Ahkam-ı Adliye, yasa yapma dışında cezai ve idari yargılama da yapıyordu.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde, Sadaret Kethüdalığı önce Umur-ı Mülkiye ve daha sonra da Dahiliye Nezaretine çevrilmiştir. Bu değişim II. Mahmud döneminde İdari alanda yapılan yeniliklerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Rusya ile yapılan savaş sonrasında imzalanan Bükreş Antlaşması’yla (1812) Sırbistan ve Eflak-Boğdan’ın özerk bir yapıya kavuşmasının kapısı aralandığı gibi, Kafkasya’daki Rus hâkimiyeti daha da pekiştirilmişti.

Yanıt Açıklaması: Pasarofça Antlaşması 1699 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Mehmed Ali Paşa’ya karsı Osmanlı Devleti’ni desteklemeye can atan devletlerin basında Rusya gelmekteydi. Rusya, Mehmet Ali Pasa isyanı ile en yakından ilgilenen devlet olmuştur. Çar I. Petro’dan beri Karadeniz’i bir Rus gölü yapmak, İstanbul ve Boğazları ele geçirmek, Akdeniz’e girmek isteyen Rusya için zayıf bir Osmanlı Devleti yerine güçlü bir Mehmed Ali Paşa yönetimi tehdit oluşturmaktaydı. Bu nedenle Osmanlı yönetimini Mehmet Ali Paşa’ya karsı destekleyerek, hem kendisini hem de gelecekteki emellerini garanti altına almak istemiştir.

Yanıt Açıklaması: Bir mezhebe mensup olanların sayısı ne olursa olsun, o mezhebin serbest bir biçimde varlığını devam ettirmesi temin ediliyordu. Herkes bulunduğu dinin ayinini serbestçe yapabilecek, kimse inançları nedeniyle eziyet görmeyecekti. Din ve mezhep değiştirmek konusunda kimse zorlanmayacaktı.

Yanıt Açıklaması: 1829’da İstanbul’da başlatılan nüfus sayımının tüm ülkeye yaygınlaştırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Savaşın bahanesi; Fırat civarında bulunan Kürtlerin Türklere karşı isyan etmeleri ve Lübnan’daki Müslüman halkın, Mısır kuvvetlerine karşı son birkaç yıldır mevcut olan rahatsızlığın artmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Meşveret meclisinde karantinanın caiz olduğuna dair izin ve Şeyhülislam Mekkizâde Mustafa Asım Efendi’den fetva aldıktan sonra “Meclis-i Tahaffuz” ismiyle bir karantina meclisi kurulmuştur. II. Mahmud döneminde Avrupa’da uygulanan modern “posta teşkilâtı”, Osmanlı ülkesinde de uygulanmaya başlamıştır. 1 Kasım 1831 tarihinde Osmanlı Devleti’nin ilk resmî gazetesi “Takvim-i Vekâyi” nin çıkarılması halkın bilgilendirilmesi adına önemli bir gelişmedir.