Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Napoleon ile Rus Çarı I. Alexander arasındaki diplomatik uzlaşmanın da zeminini hazırladı. İki imparator 1807 yılı Temmuz ayında Niemen Nehri üzerinde bir salda buluştular. Bu mülakat Tilsit Anlaşması (9 Temmuz 1807)’nın imzalanmasıyla sonuçlandı. Bu anlaşma ile Rus Çarı, Napoleon’u, Batının İmparatoru olarak kabul ederken Fransız İmparatoru da I. Alexander’ı, Doğunun İmparatoru olarak selamlıyordu.

Yanıt Açıklaması: İngiltere ve Rusya daha etkili olabilmek için protokolü Avusturya, Prusya ve Fransız hükümetlerine de bildirerek katılmalarını istemişlerdir. Bu tür milliyetçilik hareketlerinin karşısında yer alan Viyana sisteminin kurucusu Metternich protokolü reddetmiş, Prusya da onu izlemiştir. Fransa ise protokole katılmayı kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fransa’nın Mısır Seferi, Avrupa güçleri arasında süregelen büyük problemlere “Akdeniz problemi” olarak bir yenisini daha ekledi. Fransa’yı Akdeniz’den atmak amacıyla Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere ve İki Sicilya Krallığı arasında ittifak antlaşmaları imzalandı ve ortak düşmana karşı çeşitli savaşlar yapıldı. Avrupa siyaseti üç yıl boyunca ağırlıklı olarak Akdeniz problemi üzerine yoğunlaşmak zorunda kaldı.

Yanıt Açıklaması: Edirne Vakası, Nizam-ı Cedid’e karşı ilk isyan vakasıdır.

Yanıt Açıklaması: Afaroznamenin iha- neti örtmek için yayımlandığına ve Patrikhanenin Rumlarla iş birliği yaptığına inanan II. Mahmud böyle radikal bir karar vermekten çekinmemiştir. Ancak bu idamlar Avrupa kamuoyunda Osmanlı Devleti aleyhine bir havanın oluşumuna ve Yunanlıları daha fazla desteklemelerine sebep olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Rus Savaşı (1806-1812)’nın, Bükreş Antlaşması ile sona ermesi, devletin kendi topraklarındaki asayişi sağlaması ve merkezî yönetimin denetimini güçlendirmesi için önemli bir fırsat sundu.

Yanıt Açıklaması: I. Selim’in tahta çıkmasıyla İsveç ile ittfak Babıali’de yeniden tartışılmaya başlandı. İstanbul’daki İsveç elçisi ve Resülküttab Raşid Efendi arasındaki müzakereler başarıyla sonuçlandı ve 11 Temmuz 1789’da Osmanlı-İsveç İttfak Sözleşmesi imzalandı.

Yanıt Açıklaması: Kala-i Sultaniye Antlaşması, Osmanlı Devleti’ni, iki yıla yakın zamandan beri meşgul eden bir tehlikenin bitmesi anlamına geliyordu. Antlaşma sayesinde Osmanlı Devleti, İngiltere ile girdiği savaşı sonuçlandırdığı gibi Fransa’nın sebep olduğu enkazı da kısmen telafi etmeyi başardı.

Yanıt Açıklaması: III. Selim, 1789 yılında tahta çıktığında iki yıldır Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-Rusya savaşları devam ediyordu. Bu savaşların Osmanlı açısından amacı Rusya’nın işgal etmiş olduğu Kırım’ı kurtarmak ve Avusturya ile Rusya’nın Osmanlı topraklarını paylaşma projelerine engel olmaktı. Ancak Sultan I. Abdülhamid, Rusların Özi Kalesi’ni işgali haberini alınca üzüntüden vefat etmişti. III. Selim, tahta çıktığında Osmanlı Devleti’nin elinden çıkan ilk İslam toprağı olan Kırım’ın Rusya’nın hâkimiyetinde kalmasına rıza gösteremeyeceğini beyan etti. Öyle ki Anadolu’nun kapısı olan Kırım, Rusların hâkimiyetinde olduğu müddetçe İstanbul da güvende olamazdı. III. Selim, Osmanlı Devleti’nin tek başına iki cephede savaşarak zafer kazanamayacağını kısa sürede anladı. Bunun üzerine Rusya’ya karşı İsveç, Avusturya’ya karşı da Prusya ile ittifak antlaşmaları imzaladı. Bu ittifaklar da çare olmadı ve savaşlar yenilgiyle sonuçlandı. Savaşın sonunda Avusturya ile Ziştovi (1791) Rusya ile de Yaş (1792) antlaşması yapıldı.

Yanıt Açıklaması: Fransa 4 Haziran 1830’da 37 bin kişilik bir ordu Cezayir’e çıkarılabilmiş, yapılan birkaç savaş sonunda 5 Temmuz 1830’da işgal gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1788 tarihinde İngiltere, Hollanda ve Prusya’nın; Rusya, Fransa ve Avusturya’ya karşı oluşturdukları ittifaktır.

Yanıt Açıklaması: Napoleon ve Rusya çarı I.Pavel, aralarında birçok gizli projeyi görüşüyorlardı. Bu projelerden birisi de Rusya'nın Hindistan'a kadar olan sahayı ele geçirmek için Afganistan'ı da işgal etmeyi planlamsı idi.

Yanıt Açıklaması: Ebu Bekir Ratıb Efendi'nin elçiliğindeki gözlemlere dayanarak Avusturya’nın devlet yapısı, askerî teşkilatı ve sosyal hayatını anlattığı “Büyük Lâyha”sı III. Selim’in Nizâm-ı Cedîd reformlarına örnek teşkil edecekti.

Yanıt Açıklaması: Sened-i İttifak, sultanın iktidarına âyanların ortak olması anlamına geldiği için Osmanlı devlet geleneğinde kabul edilmesi neredeyse imkânsız bir belgeydi. Ancak âyanların desteği, III. Selim’in kesintiye uğrayan ıslahat programının devam etmesi bakımından önemli bir güvence sağlıyordu. Bu sayede Nizâm-ı Cedîd ile başlayan askerî modernleşme çabaları yeniden canlanmaya başladı. Nizâm-ı Cedîd’in izinden gidilerek yeni bir ordu kuruldu ve Yeniçeri Ocağı içindeki sekbân ortalarının adından esinlenilerek Sekbân-ı Cedîd ismi verildi.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da cumhuriyetin ilanından sonra 1793 Haziranında ilk elçi olarak İstanbul’a Henry Descorches gizlice geldi. Fransa’daki rejimin Babıali tarafından tanınmasını istiyordu.

Yanıt Açıklaması: Abdullah Bey’in ölümünden sonra onun yerine geçirildi ve 70 kadar bedeviyi öldürdü. Bunun üzerine kendisine deve kasabı anlamında “Cezzar” lakabı verildi. Mısır, Arabistan ve Suriye bölgesinde pek çok olayın ve savaşın baş aktörlerinden biri oldu.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti, Metternich Sistemi olarak adlandırılan yeni düzenin bu ilkesinden, özellikle Sırp ve Rum İsyanları sırasında yeterince faydalandı.

Yanıt Açıklaması: Rumların yoğun olarak yaşadığı Mora’da bir isyan plânlanmıştır. Ancak isyanın giderek büyümesi ve güç kazanmasıyla devletin bakışı değişmiş ve “Yunan ihtilâli” tabiri kullanılmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Alemdar’ın davetine bütün âyanlar katılmasa da İstanbul’a gelenler oldukça önemli bir gücü temsil etmekteydi. Alemdar Mustafa Paşa’nın başkanlığında âyanlar, devlet adamları ve askeri temsilciler Kâğıthane’deki Çağlayan Köşkü’nde 29 Eylül 1808 günü bir araya geldiler. Müzakereler sonucunda devlet adamları ile âyanlar arasında Osmanlı tarihinde Sened-i İttifak (7 Ekim 1808) olarak anılacak bir metin kaleme alındı

Yanıt Açıklaması: Fransa, İngiltere ile 25 Mart 1802 tarihinde Emiens Antlaşması’nı imzaladı.