Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: İktisadi ve Sosyal alanda yapılan reformlar çerçevesinde İstanbul’da bir Zahire Nazırlığı kuruldu ve İstanbul’un zahire ihtiyacının karşılanması işi tüccarlardan alınarak bu nazırlığa devredildi.

Yanıt Açıklaması: El-Ariş Sözleşmesi şartları 30 Ağustos 1801 tarihinde de kabul edilerek Fransız ordusunun tüm askeri teçhizat ve birlikleriyle Mısır’dan çıkıp Fransa’ya dönmeleri sağlandı. Böylece Mısır yeniden Osmanlı hâkimiyetine girdi. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Napoleon, Mısır seferinde ilk olarak Malta Adası’nı işgal edip hapishanelerdeki Müslümanları serbest bırakarak kendini ve Fransa’yı Osmanlı Devleti ve İslam dostu olarak göstermek istemişti. Napoleon, Mısır’da İskenderiye ve Kahire’yi işgalden sonra bir adım daha ileri giderek kendisini ve tüm Fransız halkını Osmanlı Devleti’nin dostu, hatta aynı dinin mensubu gibi takdim etmiştir. Kahire’yi işgalden sonra Kahire Kalesi’nde III. Selim adına para bastırmış, camilerde yapılan mutat ibadetlerde Osmanlı ve Fransız ordusu için dua edilmesini istemiştir. Bu algı operasyonu Napoleon’un Mısır’ı fiili olarak işgal ve sömürgeleştirme projesinin doğal bir parçasıydı.Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: I. Abdülhamid 7 Nisan 1789’da vefat etti. I. Abdülhamid’in yerine yirmi sekiz yaşındaki III. Selim, Osmanlı’nın yirmi sekizinci sultanı olarak tahta çıktı.

Yanıt Açıklaması: Şehzade Selim, Tophane ve Tersane gibi kurumların denetimi sırasında babasına eşlik etti. Yabancı elçi ve teknisyenlerle tanışarak dış dünya hakkındaki bilgisini geliştirdi. Çocukluktan itibaren edindiği bu tecrübeler, III. Selim’in reformcu kişiliğinin oluşmasına hiç şüphesiz büyük katkıda bulunmuştu. Fransa Kralı XVI. Louis’e mektuplar yazdı ve bu mektupları adamlarından İshak Efendi vasıtasıyla Paris’e gönderdi. Mektuplarında reformcu bir sultan olacağının sinyalini veriyordu.

Yanıt Açıklaması: İlk defa bir Hıristiyan devletle yapılan, ama karşılıklılık esasına dayanmayan, ittifak anlaşmasının pek yararı olmadı. Altı ay sonra İsveç, İspanya aracılığıyla Rusya ile tek taraı olarak Verala Antlaşması’nı (1790) imzalayarak savaştan çekildi.

Yanıt Açıklaması: Prusya, savaş ilan etmese de Avusturya sınırına asker yığması Avusturya’yı zor durumda bırakmıştı. Üstelik Macarlar ve Sırplar arasında huzursuzluklar baş göstermişti. Fransa’da patlak veren 1789 İhtilali de Avusturya’yı endişelendiriyordu. Bu sebeplerle II. Josef’in ölümüyle Avusturya İmparatoru olan II. Leopold, Osmanlı Devleti ile bir an önce barış yapmak istiyordu.

Yanıt Açıklaması: Bükreş Antlaşması ile 1806 yılında başlayan; 1807 yılı Ağustos ayında fiilen bir ateşkes dönemine girilse de 1809 baharı ile birlikte yeniden devam eden Osmanlı-Rus Savaşı sona erdi. Ruslar, savaşın sonunda Besarabya dışında, elde ettikleri bütün toprakları geri vermek zorunda kaldılar.

Yanıt Açıklaması: İşkodra Mutasarrıfı Kara Mahmud Paşa, Karadağ aleyhine topraklarını genişletmek istiyordu. 1796 yılında Karadağ Vladika’sının Osmanlı Devleti ile yaşadığı sorunları fırsat bilerek, Babıali’ye danışmadan ordusu ile Karadağ’a girdi.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B olacaktır. Sayfa 3  Giriş bölümünde III. Selim’in Saltanatının İlk Evresi (1789-1798) konu başlığında  " Kutsal İttifak : Çeşitli tarihlerde Müslüman devletlere karşı Katolik Papasının yaptığı çağrıyla Hıristiyan devletlerin kurduğu ittifaktır. II. Viyana kuşatmasında XI. Innocentus, Osmanlı’ya karsı yaptığı çağrıyla Avusturya, Lehistan, Venedik ve daha sonra Rusya bir araya gelerek  kurdular." şeklinde açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Askerî Alandaki Diğer Reformlar: 1794’de Baruthane Nazırlığı kuruldu, Merkez ve Taşra Teşkilatında Yapılan Reformlar: “Re ’i î’diyye ve Ref ’i Hediyye ve Rüşvet” kanunu çıkartıldı, Diplomasi Alanında Yapılan Reformlar: Avrupa’da ikamet elçiliklerinin açıldı, İktisadi ve Sosyal Alanda Yapılan Reformlar: İstanbul’da bir Zahire Nazırlığı kurdurdu..

Yanıt Açıklaması: Fransa, İngiltere ile 25 Mart 1802 tarihinde Emiens Antlaşması’nı, Osmanlı Devleti ile de 25 Haziran 1802 tarihinde Paris Antlaşması’nı imzaladı. Osmanlı Paris Elçisi Amedi Galib Efendi ile Fransız meşhur Diplomat Talleyrand’ın tespit ettiği 10 maddelik anlaşma ile kapitülasyonların devamı, iki ülkenin toprak bütünlüklerinin garanti edilmesi ve Karadeniz’in de Fransız ticaret gemilerine açılması hükme bağlandı. Karadeniz’in İngiliz gemilerine de açılmasına izin verildi.

Yanıt Açıklaması: Tilsit Anlaşması ile Fransa, açık şekilde Osmanlı Devleti’ni, Rusya’ya feda ettiğini göstermekteydi.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar Tilsit Anlaşması, Napoleon’un, İngiltere’yi yok etme hedefine dönük olsa da Osmanlı Devleti’ni yakından ilgilendiren hükümler de içermekteydi. Buna göre; Rusya’nın, Avrupa’da kendisine vereceği destek karşılığında Fransa, Osmanlı ile Rusya arasında arabuluculuk yaparak hâlen devam etmekte olan savaşın ateşkesle sonuçlanmasını sağlayacaktı. Ayrıca Napoleon, Osmanlı Devleti’nin, Eflâk-Boğdan’ı, Ruslara terk etmesine çalışacak; ikna edemez ise Rusya’nın bu bölgeleri kuvvet kullanarak alması için yardımda bulunacaktı.

Yanıt Açıklaması: Görüldüğü gibi Fransa, İngiltere ile uluslararası sularda bir hâkimiyet ve sömürgecilik savaşına girmişti. Bu mücadelenin bir parçası olarak Fransa İngiltere’nin Akdeniz ve Hindistan sömürgeciliğine ve ticaretine darbe vurmak, bu güzergâhta hâkimiyet tesis etmek ve Mısır’ı sömürge imparatorluğuna katmak istiyordu. Fransa’nın bu hamlesi hem İngiliz hem de Rusya’nın çıkarlarını zedeleyeceği için iki ülke de Osmanlı Devleti ile ittifak yapma ihtiyacı hissetmişlerdi. Osmanlı Devleti ise dost bir ülkenin topraklarını işgaline karşı acil savaş hazırlıklarına ve ittifak arayışına girişmiş ancak savaş ilanında yavaş davranarak bu hazırlıklar için zaman kazanmaya çalışmıştı.

Yanıt Açıklaması: Fermanlı: Osmanlı döneminde devlete karşı gelmek suçuyla aranan ve cezalandırılması için hakkında ferman bulunan kimsedir.

Yanıt Açıklaması: Rusya emellerini gerçekleştirmek adına bu baskını memnuniyetle karşılamaktaydı. İngiltere ve Fransa ise Rusya’nın aşırı isteklerinden ve bölgede etkisini arttırma düşüncesinden rahatsızdı.

Yanıt Açıklaması: 1793 yılında ilk ikamet elçiliğinin İngiltere’nin başkenti Londra’da açılması uygun bulundu ve Kalyonlar kâtibi Yusuf Agâh Efendi ilk elçi olarak tayin edildi.

Yanıt Açıklaması: Yeniçeri Ocağı’nın yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye” ismiyle yeni bir ordu kurulmuştur. Hazırlanan nizamnâmeye göre, “kim idüğü belirsiz aylak kimseler” ve “muhtedîler(din değiştiren)” in bu teşkilâta alınmaması, ancak şartları elverişli, öncelikle yaşları on beş ile otuz arasında olanların kayıtlarının yapılması kararlaştırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Fransız İhtilali ve sonrasındaki yıllarda tarafsız bir politika takip etmiş ve Fransa'ya savaş ilan eden devletler arasına girmemiştir.