Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Hüccette, bazı devlet adamlarının III. Selim’i yanlış yönlendirerek Nizâm-ı Cedîd ismi verilen bir ıslahat programını devreye soktukları belirtiliyordu. Bu ıslahat girişiminin halkı fakirleştirdiği ve Hristiyan devletlerinin yöntemlerini Osmanlı Devleti’nde uygulama amacı taşıdığı vurgulanıyordu.

Yanıt Açıklaması: İsyanın ardından III. Selim’in başlattığı reform çabalarının tamamen ortadan kaldırılmasıydı. İsyancılar, Nizâm-ı Cedîd hareketine son verildiğini ilân ettiler. Özellikle reform çabaları için gerekli olan maddi kaynağın sağlanması amacıyla oluşturulan İrâd-ı Cedîd hazinesi ortadan kaldırıldı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinin en kötü antlaşmalarından biri olan Küçük Kaynarca Antlaşmasının imzalanması ve Kırım’ın kaybedilmesi I. Abdülhamid’in kamuoyunda itibar kaybetmesine yol açmıştı. Altı ay boyunca muhasaraya dayanan Özi Kalesi, Aralık 1788’de Ruslara teslim oldu. Kalenin Müslüman sakinlerine karşı büyük bir katliam yapıldı. Özi Kalesi’nin düşmesine ve Müslüman halkın katline çok üzülen I. Abdülhamid ağır bir felç geçirdi ve bundan birkaç gün sonra, 7 Nisan 1789’da vefat etti.

Yanıt Açıklaması: Kabakçı Mustafa’nın başlattığı isyan, Sadaret Kaymakamı Köse Musa Paşa ve Şeyhülislam Topal Ataullah Efendi’nin başını çektiği muhalif grupların desteği ile bir anda büyüdü. 25 Mayıs 1807 tarihinde başlayan başkaldırı, kısa sürede Osmanlı başkentini tehdit eden bir ayaklanmaya dönüştü. Ayaklanmanın başlamasından sadece birkaç gün sonra III. Selim tahttan indirildi ve IV. Mustafa, Osmanlı tahtının yeni sahibi oldu. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İttifak antlaşmalarının imzalamasından sonra ilk olarak Rus ve Osmanlı donanma- sı Venediklilerden Fransızların eline geçmiş olan Yedi Ada’yı S¸ubat 1799’da ele geçirdi. Bu harekete karadan da Tepedelenli Ali Paşa destek verdi. Bu Yedi Ada; İtaki, Ayamavro, Kefalonya, Korfo, Zanta, Pakso, ve C¸uka idi. Ayrıca Preveze, Pargo, Potrinto (Butrinto) kaleleri de ele geçirildi.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud’un kararlı tutumu, devlet ileri gelenleri ve ulemanın desteği karşısında yeniçeriler zor duruma düşmüşlerdir. Geri adım atılmadan verilen bu kararlı mücadele sonunda yeniçeriler darmadağın edilmiş ve kışlaları yakılmıştır. Ertesi gün çıkarılan fermanla Yeni- çeri Ocağı’nın tamamen ortadan kaldırıldığı ilân edilmiştir. Fermanda; Yeniçeri Ocağı’nın kuruluşunda devlete faydalı olduğu ancak daha sonra içlerine fesat ve uygunsuz adamlar karıştığı, son 100 yıldır savaşlarda başarılı olamadıkları, yeni kurulan talimli askerî birliklere engel oldukları, bunları âdet hâline getirdikleri ifade edilerek yeniçeriliğin tamamen kaldırıldığı ilân edilmiştir. Bu olay Osmanlı tarihinde önemine izafeten “Vak’a-i Hayriye” olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 7 Ekim 1826’da Akkerman Sözleşmesi imzalanmıştır. Buna göre; “ Sırbistan’ın özerkliği onaylanacak ve bir anayasa verilecekti. Eflâk-Boğdan’a Rusya’nın da onayıyla yerli beylerden bir voyvoda atanacaktı. Rumeli ve Kafkasya sınırlarında Rusya lehine bazı düzeltmeler yapılacaktı. Rus ticaret gemileri Osmanlı karasularında serbest dolaşma hakkına sahip olacaktı. Bükreş Antlaşması aynen uygulanacaktı.”

Yanıt Açıklaması: Gücünü daha da arttıran Tepedelenli Ali Paşa’nın devletten bağımsız hareket etmeye, İngiliz ve Fransızlarla merkeze danışmadan anlaşmalar yapmaya kalkışması zamanla “fermanlı” ilân edilmesine sebep olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tercüme odasının kuruluşu. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C olacaktır. Sayfa 4  de 1787-1792 OSMANLI-RUS VE 1788-1791 OSMANLI-AVUSTURYA SAVASLARI konu başlığındaki açıklamalarda   "30 Ağustos 1780’de Muhadiye’de ve 20 Eylül’de Şebeş’de Avusturya kuvvetleri Osmanlı ordusuna mağlup olmuştur. Altı ay boyunca muhasaraya dayanan Özi Kalesi, Aralık 1788’de Ruslara teslim oldu ve I. Abdülhamid 7 Nisan 1789’da vefat etti.  " şeklinde açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Muhib Efendi: Osmanlı Devleti’nin üçüncü Paris büyükelçisi olan Muhib Efendi, Divan Kalemi’nde yetişti. 1790 yılında Müka^leme Meclisika^tip yardımcılığı, ardından da 1806-1811 yıllarında Paris elçiliği görevinde bulundu.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud Osmanlı tahtına çıkarken Alemdar Mustafa Paşa da sadrazamlığa getirildi. Böylece Osmanlı tarihinde ilk defa bir taşra âyanı biraz da kendi dayatmasıyla sadrazam olma hakkını elde etmişti.

Yanıt Açıklaması: Görüldüğü gibi Napoleon, Mısır seferinde ilk olarak Malta Adası’nı işgal edip hapishanelerdeki Müslümanları serbest bırakarak kendini ve Fransa’yı Osmanlı Devleti ve İslam dostu olarak göstermek istemişti. Napoleon, Mısır’da İskenderiye ve Kahire’yi işgalden sonra bir adım daha ileri giderek kendisini ve tüm Fransız halkını Osmanlı Devleti’nin dostu, hatta aynı dinin mensubu gibi takdim etmiştir. Kahire’yi işgalden sonra Kahire Kalesi’nde III. Selim adına para bastırmış, camilerde yapılan mutat ibadetlerde Osmanlı ve Fransız ordusu için dua edilmesini istemiştir. Bu algı operasyonu Napoleon’un Mısır’ı fiili olarak işgal ve sömürgeleştirme projesinin doğal bir parçasıydı.

Yanıt Açıklaması: Meşveret Meclisi. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinin en kötü antlaşmalarından biri olan Küçük Kaynarca ve Kırım’ın kaybedilmesi I. Abdülhamit’in kamuoyunda itibar kaybetmesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bu yeni ordunun çekirdeğini Kadı Abdurrahman Paşa’nın, kısa süre önce İstanbul’da âyanlarla yapılan toplantıya getirdiği askerler oluşturmaktaydı. Sekbân-ı Cedîd, sekizinci kapıkulu ocağı sayılarak ayrı bir tuğ ve sancak verildi. Ocağın askerleri tek tip kıyafet giymeye ve Avrupa yöntemlerine göre eğitilmeye başladılar. Ayrıca Nizâm-ı Cedîd’in finansmanı için kurulan İrâd-ı Cedîd benzeri ayrı bir gelir kalemi oluşturulmasa da yeni ordu için gerekli olan gelirleri toplamak amacıyla Umûr-ı Cihâdiye Nezareti kuruldu.

Yanıt Açıklaması: 10 Ocak 1799 tarihinde, Şam ve Trablus eyaletleri, Kudüs ve Nablus Sancakları ile Hac Emirliği üzerinde olmak üzere  Mısır Seraskerliğine atanmıştır. Amaç Fransız'ları Mısırdan çıkarmaktır.

Yanıt Açıklaması: Kabakçı Mustafa İsyanı ile III. Selim tahttan indirilirken Nizâm-ı Cedîd programı da son buluyor ve Osmanlı tahtına IV. Mustafa çıkıyordu. Bu taht değişikliği, Osmanlı ıslahatında kısmî bir duraklamayı ifade etse de aslında III. Selim’in hatırasını içtenlikle sahiplenecek ve daha da ileriye götürecek olan II. Mahmud’un yaklaşan saltanatını haber vermekten başka bir anlam taşımıyordu.

Yanıt Açıklaması: Nizâm-ı Cedîd’in izinden gidilerek yeni bir ordu kuruldu ve Yeniçeri Ocağı içindeki sekbân ortalarının adından esinlenilerek Sekbân-ı Cedîd ismi verildi. Levent ve Üsküdar’daki eski Nizâm-ı Cedîd kışlaları bunların hizmetine sunuldu. Sekbân-ı Cedîd, sekizinci kapıkulu ocağı sayılarak ayrı bir tuğ ve sancak verildi.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıldan itibaren ticaretle zenginleşen Rumların Mora, Epir, Batı Anadolu hatta Karadeniz kıyılarında okullar açtığı görülmektedir. 18. yüzyıl ortalarından itibaren ulusal bilincin farkına varılmasıyla birlikte eğitim ve kültür alanında gelişim hızlanmıştır.