Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne iletildi.  Bu nota ile: 1. Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi, 2. İltizam usulünün kaldırılması, 3. Toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması, 4. Çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması, 5. Islahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon kurulması, Osmanlı Devleti’nden istenmekteydi.

Yanıt Açıklaması: 1805’de Mısır valiliğine getirilen Mehmed Ali Paşa Mısır’ın hem tarım hem de ticarette kalkınmasını sağlamıştır. Mehmed Ali Paşa’nın 1812’de Hicaz’da çıkan Vehhab isyanını bastırması gücünü büsbütün arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1814 yılında Odesa’da üç Rum tüccar tarafından kurulan Filiki Eterya Cemiyeti ile bağımsızlık yolunda ilk somut adım atılmıştır. Avrupa’daki gizli mason cemiyetleri gibi örgütlenen bu cemiyet bir “dostluk cemiyeti” olarak gösterilmesine rağmen gerçek amacı bağımsız bir Yunan devleti kurmaktı.

Yanıt Açıklaması: Mekteb-i Tıbbiye’nin Açılması (1827)

Yanıt Açıklaması: Kudüs’te Kamame Kilisesi, Hz. Meryem’in mezarı ve Beytü’l-Lahm Kilisesi gibi kutsal yerlerin bakımı sorunu Ortodoks ve Katolikler arasında tartışma konusu olmuştur. Rusların anlaşmaz tavrı bu savaşın başlamasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin özgürlüğünü, özerkliğini, temel haklarını garanti altına almayı amaçlayan ve bu nedenle siyasal iktidarın sınırlandırılması üzerinde duran düşünceye liberalizm adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Suriye’nin merkezî hükümetin zayıflığı dolayısıyla birtakım yarı müstakil ve birbirlerinin aleyhinde çalışan gruplara bölünmesinden faydalanarak bu grupları çeşitli yöntemlerle birbirine kırdırma ve kendini destekleyebilecekleri bir koruma politikası izlemiştir. Ayrıca Hristiyan ahaliyi de bazı vaatler ile kendi tarafına çekmeyi başarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yemen, Kızıldeniz ve Hindistan Yolu için son derece stratejik bir konumda yer almaktadır. Bölge bu özelliği ile ‘Coğrafi Keşifler Çağı’nda Portekiz ve Osmanlı Devleti arasında rekabet sahası olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne iletildi. Bu nota ile: Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi, iltizam usulünün kaldırılması, toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması, çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması, ıslahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon kurulması, Osmanlı Devleti’nden istenmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Kavalalı Mehmed Ali Paşa bir ordu göndererek Yemen’i Mısır’a bağlamak istemişse de bu girişiminden olumlu netice alamamıştır. Yemen’in bu siyasi durumundan bir süre sonra İngiltere istifade etmiş ve 1839 yılında Aden’i ele geçirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti ve Fransa’nın da katılımı ile 13 Temmuz 1841’de Londra’da, Boğazlar Sözleşmesi veya 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi adını alan bir antlaşma imzalandı.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçeneklerindeki hatırı sayılı etmenler olarak sayılsa da, Osmanlı Devleti'nde iflas programının başlamasında en temel etkenlerden biri, devlet fabrikalarının yüksek maliyetle üretim yapmasıdır. Üretim maliyetinin yüksek olması ürünün pahalı satılmasına neden olmakta, dış kaynaklı ucuz ve kaliteli mallara rağbet artmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin izlediği bu denge politikasının ilk evresi Tanzimat Dönemi’ni de içerecek şekilde 1798-1878 yılları arasındadır. Özellikle Rusya başta olmak üzere kendisine yönelik bir tehdit ortaya çıktığı zaman Osmanlı Devleti, İngiltere ile ittifak kurma yoluna gitti. İngiltere de, anılan dönem boyunca, Osmanlı Devleti’ni destekleyen bir politika izledi. İngiltere doğal olarak kendi çıkarlarını düşünmekteydi. Çünkü Hindistan sömürgesi İngiltere’nin ekonomik hayatında önemli bir yere sahipti. İngiltere’nin bu sömürgesi ile bağlantısı ise Mısır, Akdeniz ve Cebelitarık Boğazı’ndan geçmekte ve buna İmparatorluk Yolu denmekteydi.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri Berlin Memorandumu'nun maddeleridir. Berlin'de ilgili devletler tarafından alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota 31 Ocak 1876'da Osmanlı Devleti'ne iletildi. Notanın maddelerinden biri "Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesini" söylemekteydi.

Yanıt Açıklaması: Vilayet Nizamnamesi’nin üç temel hedefi vardı. İlk hedef merkezin denetiminde taşrada yetkileri arttırılmış ve iyi işleyen çoğulcu bir mahalli idare kurmaktı. İkincisi, hukuki ve idari yapıyı birbirinden ayrımak, üçüncüsü, her kesimden halkın din ayrımı yapılmadan tebaa bilinciyle refah ve barışı elde etmek konusunda çaba sarf etmelerini temin etmekti. Nizamname vilayet, liva, kaza ve köy olmak üzere dört idari taksimatı öngörmüştür.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Ali Paşa’nın 1831’de isyanına giden süreçte Suriye valiliğini ele geçirmenin yanı sıra Mısır’ı, komşuları olan Sudan ve tüm Arabistan’da en üstün güç hâline getirmek, İstanbul’dan bağımsız hareket edebilmek, Mısır valiliğini bir hanedanlık biçiminde babadan oğula geçirmek gibi hedefleri bulunmaktaydı. Ancak Avrupa topraklarına yönelmek Mehmed Ali Paşa için bir hedef değildi.

Yanıt Açıklaması: Romantizm tabiata dönüş, tabiattaki mevcut sekil ve renkleri hür ve serbest bir şekilde ele almayı savunmuştur. Victor Hugo “Romantizm demek edebiyatta liberalizm demektir” seklinde bir saptamada bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Fransa’nın aracılığıyla İbrahim Pasa ile yapılan görüşmeler sonucu 14 Mayıs 1833’te Kütahya Barışı yapılmıştır. Buna göre Mehmed Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliklerinden başka Şam valiliği, oğlu İbrahim Paşa’ya da Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verilmiştir. İbrahim Paşa’nın Anadolu harekatı sırasında kendisine destek verenler affedilecek ve İbrahim Pasa, Sultandağı’nın gerisine çekilecektir.

Yanıt Açıklaması: Muhtarlık teşkilatı ilk önce İstanbul’da Bilâd-ı Selase olarak adlandırılan Üsküdar, Eyüp ve Galata’da uygulanmıştır.