Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: 20 Nisan 1792’de başlayan Birinci Koalisyon Savaşı’nda Fransa; Avusturya, Hollanda, İngiltere, İspanya, Napoli, Portekiz, Sardunya ve Sicilya ile savaşmıştır. Bu savaş, 1797 yılında imzalanan Campo Formio Antlaşması ile son bulmuştur. 1798 yılında başlayan İkinci Koalisyon Savaşı’nda Fransa, Danimarka, Helvetya (İsviçre), İspanya ve Norveç’ten oluşan ittifak; Avusturya, İngiltere, Malta, Osmanlı Devleti, Portekiz, Rusya ve Toskana ittifakına karşı savaşmıştır. 1802 yılında imzalanan Amiens Antlaşması ile sadece İkinci Koalisyon Savaşı değil İhtilal Savaşları olarak bilinen süreç de sona ermiştir. Bu durumda cevap Osmanlı Devleti olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Campo Formio Antlaşması’ndan sonra tarihte ilk defa Fransa ile Osmanlı arasında doğal sınırlar tesis edilmiş, bir başka deyişle sınır komşusu olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Mekteb-i Tıbbiye, 1827 yılında modern tıp eğitimi vermek üzere İstanbul’da askeri^ bir okul olarak açılmıştır.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud 1824 yılında yayımladığı bir fermanla ilköğretimi zorunlu hâle getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1793 yılında “Der-beya^n-ı Ha^l ve Vüzera^-yı Niza^m ve Mirmira^n-ı Kira^m” adıyla çıkarılan kanunla eyaletlere tayin edilecek paşaların tecrübeli ve ehliyetli kişilerden seçilmesi, merkezi^ otoritenin güçlendirilmesi, halkın refahının arttırılması öngörülüyordu. Rüşvet, hediye ve ca^ize adı altında devlet adamlarına verilen paraların önüne geçmek için “Ref ’i i^’diyye ve Ref ’i Hediyye ve Rüşvet” kanunu çıkartıldı.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli tarihlerde Müslüman devletlere karşı Katolik Papasının yaptığı çağrıyla Hristiyan devletlerin kurduğu ittifak Kutsal İttifaktır.

Yanıt Açıklaması: Hristyan bir devlet olan Kırım'ı işgal etmiş Rusya ile antlaşma yapmak III. Selimin itibarını zayıflatmıştır. Doğru cevap C şıkkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Asiler kendilerine başbuğ olarak Kastamonulu Kabakçı Mustafa’yı, yardımcı olarak da Arnavud Ali ile Bayburtlu Süleyman’ı seçti. Aralarında bazı ilkeler üzerine yemin ettiler. Buna göre âsiler; Müslüman olsun Hristiyan olsun kimsenin malına, canına ve namusuna dokunmayacaklardı. Bu fiilleri işleyen olursa öldürülecekti. Şeyhülislamın tasdik etmediği hiçbir şeyi talep etmeyeceklerdi. İstanbul’da Aksaray’da yeniçeri kışlalarının bulunduğu alanda yer alan Et Meydanı’nda toplanılacak ve istekleri kabul edilmedikçe dağılmayacaklardı.

Yanıt Açıklaması: Kabakçı Mustafa İsyanı ile III. Selim tahttan indirilirken Nizâm-ı Cedîd programı da son buluyor ve Osmanlı tahtına IV. Mustafa çıkıyordu.

Yanıt Açıklaması: İsyanın liderliğini yapan Kabakçı Mustafa, kendisine Turnacıbaşılığı layık görürken yakın arkadaşları da başka önemli makamlara getirilmişti.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli tarihlerde Müslüman devletlere karşı Katolik Papasının yaptığı çağrıyla Hristiyan devletlerin kurduğu ittifaktır. II. Viyana kuşatmasında XI. Innocentus, Osmanlı’ya karşı yaptığı çağrıyla Avusturya, Lehistan, Venedik ve daha sonra Rusya bir araya gelerek Kutsal İttifak kurdular.

Yanıt Açıklaması: 1795’de Hasköy’de bir kara mühendis okulunun yani “Mühendishane-i Berr-i Hümayun’un” açılmıştır. Burada okutulacak telif ve tercüme eserlerin basımı için Mühendishane-i Berr-i Hümayun’da kurulan matbaa, Osmanlı matbuat tarihinde önemli bir yere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Avusturya arasında Ziştovi’de on dört maddelik barış antlaşması imzalandı. (4 Ağustos 1791) Bu antlaşmaya göre; 1. Osmanlı Devleti, İrşova-i Atik (Orşova) dışında Avusturya’nın işgal ettiği toprakları geri alacaktı 2. İki ülke arasında kesin sınır çizgilerinin belirlenmesi amacıyla bazı düzenlemeler yapılacaktı 3. Hotin Kalesi, Ruslar ile savaş bitene kadar Avusturya’nın elinde kalacaktı 4. Avusturya limanlarından hareket eden ticaret gemilerine Garp Ocaklarından zarar gelmemesi ve zarar gelirse Osmanlı Devleti tarafından tazmin edilecekti. 5. Ziştovi Antlaşması’nda Osmanlı ve Avusturya hükümdarlarının iyi niyet göstergesi olarak karşılıklı elçi gönderilecekti.

Yanıt Açıklaması: Napoleon 2 Temmuz 1798’de İskenderiye’yi işgal etti.

Yanıt Açıklaması: Mekteb-i Tıbbiye, 1827 yılında modern tıp eğitimi vermek üzere İstanbul’da askerî bir okul olarak açılmıştır. Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi’nin, Asakir-i Mansure-i Muhammediyye’ye hizmet edecek tabip ve cerrahların yetiştirilmesi için önerdiği okul, 14 Mart 1827’de Şehzadebaşı’ndaki Tulumbacıbaşı Konağı’nda öğretime başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti, kongreye katılmasa da uluslararası bir toplantıda Şark Meselesi tabiri ilk defa kullanıldı. 18.yüzyılda siyaset terminolojisine giren bu terim, artık yeni Avrupa düzenini oluşturan bir belgede de anılıyordu.

Yanıt Açıklaması: Fermanda; Yeniçeri Ocağı’nın kuruluşunda devlete faydalı olduğu ancak daha sonra içlerine fesat ve uygunsuz adamlar karıştığı, son 100 yıldır savaşlarda başarılı olamadıkları, yeni kurulan talimli askerî birliklere engel oldukları, bunları âdet hâline getirdikleri ifade edilerek yeniçeriliğin tamamen kaldırıldığı ilân edilmiştir. Bu olay Osmanlı tarihinde önemine izafeten “Vak’a-i Hayriye” olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud döneminde kararlı ve sağlam adımlarla ıslahatlar gerçekleştirilmiştir. Bunlar; Tercüme Odası’nın kurulması, ilköğretimin zorunlu hale gelmesi, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, kılık kıyafet düzenlemesi, Mekteb-i Tıbbiye’nin açılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kabakçı Mustafa İsyanı 1821-1830 tarihlerinden daha önce gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kaldı ki IV. Mustafa’nın tahta oturmasını takip eden ilk günlerde yaşanan olaylar da bu tespiti doğrulamaktadır. İsyanın liderliğini yapan Kabakçı Mustafa, kendisine Turnacıbaşılığı layık görürken yakın arkadaşları da başka önemli makamlara getirilmişti. Köse Musa Paşa ile Şeyhülislam Ataullah Efendi’nin verdiği destek, isyanın başarıya ulaşmasını sağlayan temel faktördü. Böylece isyanı meşru hâle getirmek için ana gerekçe olan din ve devletin muhafazası iddiası sağlam bir zemine kavuşuyordu. Nitekim her iki isim de katkılarının karşılığını fazlasıyla aldılar. Musa Paşa ve Ataullah Efendi, isyan sırasında öldürülen devlet adamlarının hazineye devredilmesi gereken mallarına el koyarak aralarında paylaştılar. Bu gelişmeler bir yana asıl önemli olan isyanın ardından III. Selim’in başlattığı reform çabalarının tamamen ortadan kaldırılmasıydı. İsyancılar, Nizâm-ı Cedîd hareketine son verildiğini ilân ettiler. Özellikle reform çabaları için gerekli olan maddi kaynağın sağlanması amacıyla oluşturulan İrâd-ı Cedîd hazinesi ortadan kaldırıldı. Bu hazine için yürürlüğe konulan yeni vergilerin de geçersiz olduğu belirtilerek halktan alınan fazla verginin iptal edileceği propagandası yapıldı. Böylece kamuoyunun isyana ve isyancılara karşı duyabileceği öfkenin önüne geçilmesi planlanıyordu. İrâd-ı Cedîd hazinesi dışında III. Selim’in ıslahat programı çerçevesinde oluşturulan diğer kurumlar da kaldırıldı. Ordudan ihraç edilenler yeniden askere alındı. Doğru cevap A’dır.