Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı topraklarında yaşayan gayrımüslimlerin can ve mal emniyetlerinin kalmadığından hareketle yapılan ve tarihe Berlin Memorandumu olarak geçen toplantıda alınan kararlardan biri "Bosna-Hersek'te iki aylık ateşkes ilan edilmesi ve Osmanlı askerlerinin belli bir bölgeye çekilmeleridir. B, C, D ve E seçenekleri Kont Andraşi tarafından hazırlanan notanın maddeleridir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Antlaşması 1705 tarihinde değil 1700 tarihinde imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Babıâli, uluslararası bir müdahaleyi önlemek için bütün gay­retini harcıyordu. Olayın bölgeye muhtariyet (özerklik) verilmesi veya bölgenin Sırbistan’a eklenmesi şeklinde sonuçlanma riski vardı. Vergi meselesiyle başlayan ayaklanma, siyasi bir içerik kazanmıştı. Özerk Sırbistan’ın bu bölgeye sınırdaş olması da olayların gelişimini etkilemişti. İsyancılar, Sırbistan’a sığınıyor ve korunuyorlardı. İsyan sırasında kaçıp giden 28 köy halkını, Sırbistan kabul etmişti. Asiler, Sırp Prensi Mihal Obrenovic’den destek alı­yorlardı. Babıâli bir ihtar göndererek oraya sığınmış olan Bulgar köylülerinin geri gönde­rilmesini talep etti. Osmanlı makamları, Rumeli’de genel bir ayaklanma çıkmasından kork­maktaydı. Bu yüzden Babıâli, genel müfettiş Arif Hikmet Bey’i derhal Niş’e göndererek bir soruşturma yaptırdı. Soruşturma raporları Meclis-i Vâlâ’ da incelenerek isyanın, vergiler konusunda memurların tutumlarından kaynaklandığı anlaşıldığından reayayı yatıştırmak için bazı önlemler yürürlüğe sokuldu. Yakup Paşa kumandasında Niş’e askeri kuvvet gön­derildi. Arnavut başıbozuk askerinin elindeki esir reaya, fidye ile kurtarıldı. Yağmaladıkları mallar geri alındı. Padişah, reayaya 150 bin kuruş dağıtılmasını emretti. Sırbistan’a kaçan köylüler, yavaş yavaş gelip köylerine yerleşmeye başladılar. Haziran 1841 itibariyle 400 aile geri gelmiş ve köylerine yerleştirilmiş bulunuyordu. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Paris Antlaşması’yla büyük devletlerin ortak garantisine alınan beyliklerin birleştirilmesi konusunda vakit geçirmeden harekete geçen Fransa İmparatoru III. Napolyon’u, Rusya da desteklemişti. Kendi topraklarında birçok Romen barındıran Avusturya’nın karşı çıktığı bu birleşme meselesine, doğrudan müdahil olmayarak İngiltere de onay vermiş durumdaydı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin, Fransa ile kurduğu birlikteliği terk ederek yeni bir ittifaka dâhil olduğunu gösteren Kala-i Sultaniye Antlaşması İngiltere ile arasındaki savaşı sonlandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimatın ilanından sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli eyaletlerinde isyanlar çıkmıştı. Arnavutluk, Girit, Bulgaristan, Suriye ve Lübnan’da patlak veren isyanlar, Tanzimat’a duyulan tepki, kötü yönetim, milliyetçiliğin yayılması ve yabancı devletlerin tahrikleri gibi nedenlere dayanmakta idi. Arnavutluk, Bulgaristan ve Girit isyanları, başka devletlerin müdahalesine izin verilmeyerek bastırıldıysa da Lübnan ve Suriye’deki olaylara Fransa ile İngiltere’nin dâhil olması, bu bölgelerdeki isyanları siyasi krize dönüştürdü.

Yanıt Açıklaması: Napoleon, Kahire’yi işgal ettiği sırada Fransız donanmasına ait büyük gemiler İskenderiye Limanı’nın doğusunda yer alan Abukır Kalesi’nin karşısında, küçük savaş ve nakliye gemileri ise İskenderiye Limanı’nda bulunuyordu. Büyük savaş gemileri arasında yarım dünya denilen ve üstünde 180 top bulunan 3 ambarlı Orient adlı amirel gemisi de vardı. İngiliz donanması ise Akdeniz’de Fransız donanmasını aramaya devam ediyordu. Nitekim İngiliz amiral Nelson kumandasındaki İngiliz donanması 1 Ağustos 1798’de ansızın Fransız donanmasına saldırarak Fransızların 10 büyük gemisinden 9’unu ele geçirdi. Osmanlı Devleti ve Avrupa Devletler İttifakı (1798-1807) 39 ent adlı gemi de yandı. Öyle ki bu baskından 2 kalyon, 2 fırkateyn, 2 korvet ve 2 bomba gemisi kaçmak suretiyle kurtuldu. Nelson İskenderiye’yi muhasara için donanmayı buraya bırakıp hasar gören gemilerini tamir için Sicilya’ya gitti. Bu arada İspanya Fransa’nın Portekiz ise İngiltere’nin müttefikiydi. Öyle ki İngilizlere yardım için bir Portekiz donanması da Mısır açıklarına gelmiş ve Abukır Deniz Savaşı bittiği için Nelson ile buluşmak üzere Sicilya’ya hareket etmişti.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların kadim dost dedikleri Fransızlara, 1536’da kapitülasyonların verilmesinden itibaren kapitülasyon hakları sürekli gelişme gösterdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Barışın zorunlu hâle gelmesi sonucunda Mehmed Emin Rauf Paşa ile Erzurum’a gelen Mehmed Ali Mirza arasında 1823 Haziranı’nda görüşmeler başlamıştır. Görüşmeler sonunda, 1746 yılında Nadir Şah ile imzalanan barış anlaşması esas alınarak 28 Temmuz 1823 günü Erzurum Antlaşması imzalanmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, doğu cephesindeki savaşa son vererek bütün dikkatini Batı’daki sıkıntılara çevirmiştir.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud döneminde gerçekleştirilen önemli işlerden biri de 1831 tarihli ilk nüfus sayımıdır. 1826’da Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması üzerine yeni orduya alınacak asker potansiyelini belirlemek, vergilerin dağılımı ve tahsisinde yaşanan sıkıntıları gidermek gibi amaçlar doğrultusunda başlatılan sayım, Mülki alanda yapılan yenilikler kapsamındadır.

Yanıt Açıklaması: Haziran 1807’de Fransız ordusu, bu defa Friedland’da Rus ordusunu mağlup ederek kesin bir zafere imza attı. Bu galibiyet, Fransa’ya karşı oluşturulan Üçüncü Koalisyon’un sonu anlamına geldiği gibi Napoleon ile Rus Çarı I. Alexander arasındaki diplomatik uzlaşmanın da zeminini hazırladı. İki imparator 1807 yılı Temmuz ayında Niemen Nehri üzerinde bir salda buluştular. Bu mülakat Tilsit Anlaşması (9 Temmuz 1807)’nın imzalanmasıyla sonuçlandı. Bu anlaşma ile Rus Çarı, Napoleon’u, Batının İmparatoru olarak kabul ederken Fransız İmparatoru da I. Alexander’ı, Doğunun İmparatoru olarak selamlıyordu. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Bu kavram ilk defa Köprülü Mustafa Fazıl Paşa tarafından kullanılmıştı. I. Abdülhamid döneminde Cezayirli Gazi Hasan Paşa, kurduğu yeni donanmaya Nizâm-ı Cedîd adını vermişti.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı’nda Müslüman ve gayrimüslim bütün tebaanın ırz, namus, can ve mal güvenliğinin sağlanması taahhüt edilmekteydi. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Midhat Paşa, Velihad Murad Efendi'nin sarrafı Hristaki'den aldığı paraları medrese öğrencilerine dağıtarak "Softalar Nümayişi" ni hazırlamıştır. Hristaki'nin işin içinde olması, arka planda bu organizasyonun Şehzade Murad Efendi tarafından desteklendiği izlenimini ortaya çıkarmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kırım Savaşı’nı sonuçlandırmak ve barış antlaşmasını hazırlamak üzere Paris Kongresi, 25 Şubat 1856’da Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya, Prusya ve Piyemonte’nin katılımıyla toplandı.

Yanıt Açıklaması: Abdülaziz’in seyahatleri bu alanda ilk ve tek olması bakımından önemlidir. Abdülaziz 3 Nisan 1863’te zayıflayan otoriteyi ve Osmanlı Devleti’ne bağlılığını kuvvetlendirmek için Mısır’a bir seyahata çıktı.

Yanıt Açıklaması: Lübnan ve Suriye olayları, temelde Katolik Maruniler ve Dürziler arasında geçmişe dayanan düşmanlık ve geçimsizliğin doğurduğu çatışmalardan kaynaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: A,B,D ve E seçeneklerindeki kişiler, III.Selim'i tahta geçirmek isiyordu. Ataullah Efendi isyana destek vermişti ve bu nedenle III.Selim'in yeniden tahta geçirilmesi ile cezalandırılmak istenen kişilerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Fransız Devrimi’nden sonra yayılan milliyetçiliğin etkisiyle 1804’te Sırbistan’da bağımsızlık yanlısı isyanlar başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: İşkodra Mutasarrıfı Kara Mahmud Paşa İsyanı , Pazvandoğlu Osman İsyanı, Kırım Hanzâdesi Cengiz Mehmed Giray İsyanı, Gürcü Osman Paşa İsyanı III. Selim zamanında; Patrona Halil isyanı ise III. Ahmet zamanında yaşanmıştır.