Osmanlı Tarihi (1789-1876)

Yanıt Açıklaması: Napoleon, yalanlarla dolu bu beyannamesinin devamında emirlerini sıraladı. Buna göre; Fransız askerleri bir yerden geçerken üç saatlik mesafedeki yerleşim yerlerinden üç temsilci gelip itaatlerini bildirecek ve o köylere Fransız bayrağı çekilecek, Fransızlara karşı koyan köyler tamamen yakılacak, Fransızlara itaat eden köyler Fransa’nın dostu olan İs- lam padişahının sancağını da çekecek, her beldenin ileri gelenleri kölemenlerin tüm mal ve mülklerine el koyarak kaybolmasına izin vermeyecekti.

Yanıt Açıklaması: Sorudaki döneme ait olmayan ıslahat Mühendishane-i Berri-i Hümayun'dur. Bu ıslahat III. Selim dönemine aittir.

Yanıt Açıklaması: Alemdar Mustafa Paşa, Pınarhisarı Âyanı Hacı Ali Ağa’yı göndererek Boğaz Nazırı Kabakçı Mustafa’yı öldürtmüştü. Böylece Alemdar kendisine yönelik bir direnişin önüne geçmişti. Her ne kadar yamaklar, Ali Ağa’yı ele geçirmek istediyse de başarılı olamadılar. Aslında Kabakçı Mustafa’nın öldürülmesi hem simgesel hem de açık bir anlam ifade ediyordu.

Yanıt Açıklaması: Prusya, savaş ilan etmese de Avusturya sınırına asker yığması Avusturya’yı zor durumda bırakmıştı. Üstelik Macarlar ve Sırplar arasında huzursuzluklar baş göstermişti. Fransa’da patlak veren 1789 İhtilali de Avusturya’yı endişelendiriyordu. Bu sebeplerle II. Josef ’in ölümüyle Avusturya İmparatoru olan II. Leopold, Osmanlı Devleti ile bir an önce barış yapmak istiyordu. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Dellallar her yerde Nizam-ı Cedid ordusunun ilga edildiğini ilan ediyordu. Bu sırada âsiler Et Meydanı’dan Sultanahmet’te bulunan At Meydanı’na geldiler. Ellerindeki listeyi Ağa Kapısı’na gönderip “Şer’le görülecek davamız vardır. Şeyhülislam ve kadıaskerler buraya gelsinler.” dediler. Şeyhülislam Ataullah Efendi, bu 11 kişinin idam edilmesi hâlinde âsilerin yatışacağını bildirdi. III. Selim, Sırkatibi Ahmed Efendi ile Mabeynci Ahmed Bey’e başlarının çaresine bakmaların söyledi. Ancak III. Selim de biliyordu ki asker saraydan kelle istediğinde verilmez ise saraya girip alır. Bu yüzden Köse Musa Paşa’dan listede ismi bulunan İbrahim Kethuda, Bahriye Nazırı Hacı İbrahim ile sırkatibi Ahmed Efendilerin idamından vazgeçilmesini, diğerlerinin de mümkünse kurtarılmasını, eğer mümkün olmaz ise gereğinin yapılmasını söyledi. Listede ismi olan diğer yenilikçiler Rıkab kethüdası Memiş, Darphane Emini Ebubekir Efendi ve Bostancı Başı Şakir Bey sarayda boğduruldu. İbrahim Kethuda kaçtı, fakat yakalanıp Mühendisbaşı Ali Ağa ile Et Meydanı’nda öldürüldü.

Yanıt Açıklaması: 1806 Kasım’ında Berlin’de ilan ettiği kararname ile Napoleon, fethettiği bütün topraklarda İngiliz mallarının ithal edilmesini yasaklamıştı. Tilsit Anlaşması ile varılan uzlaşma sonucunda bu yasağın sınırları Rus topraklarını da kapsayacak biçimde genişletiliyordu. Napoleon tarafından uygulamaya konulan ve Kıta Sistemi (Continental System) adıyla anılan bu projenin amacı, İngiltere’yi iktisadi açıdan zayıflatmak ve çökertmekti.

Yanıt Açıklaması: Çariçe II. Katerina’nın gözdelerinden Prens Potemkin, Osmanlı Devlet’ini yıkma amacı güden bir plan hazırladı. “Grek Projesi” adı verlen planabgöre; İstanbul merkezli bir Rum İmparatorluğu kurulacaktı.

Yanıt Açıklaması: Devlet çeşitli dönemlerde, âyanların nüfuzunu kırmak için teşebbüslerde bulunduysa da başarılı olamadı. Özellikle 1768 yılından itibaren Batı’da yeniden savaş dönemine girilmesi âyanların gücünü arttırdı. 1787 yılında âyanlık kaldırılarak yerine şehir kethüdalığı getirildi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde devlete karşı gelmek suçuyla aranan ve cezalandırılması için hakkında ferman bulunan kimselere fermanlı adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Tercüme Odası’nın kurulması , ilköğretimin zorunlu hâle getirilmesi, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, kılık kıyafet düzenlemesi ve fes zorunluluğu 1821-1830 yılları arasında II.Mahmud tarafından Osmanlı’da yapılan ıslahatlardandır.

Yanıt Açıklaması: 3 Şubat 1830’da imzalanan protokol ile sınırları Mora’nın kuzeyinden geçen, Atik yarımadası ve Kiklat adalarını da içine alan bağımsız bir Yunan devleti kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C olacaktır. Sayfa 17  de Acemoglu Ahmed İsyanı konu  başlığındaki açıklamalarda : " III. Selim dönemine girildiğinde Rumeli ve Balkanlar kadar olmasa da Anadolu’da da âyanların güçlü nüfuzu vardı. Anadolu’da asayişi bozan isimlerden biri de Acemoğlu Ahmed idi. Kula taraflarına kaçmasına rağmen sıkı tak_be alınan Acemoğlu Ahmed, Simav voyvodası Nasuhoğlu Nasuh Ağa tarafından yakalandı ve başı kesilerek İstanbul’a gönderildi." Şeklinde açıklamalar yer almaktadır..

Yanıt Açıklaması: 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşları sırasında, General Potemkin komutasındaki Rus ordusu, Yaş ve Hotin’i aldıktan sonra Özi Kalesi’ni kuşatır.

Yanıt Açıklaması: Napoleon Savaşları: Napoleon’a karşı beş koalisyon kurulmuştur. İhtilal Savaşları’na son veren Amiens Antlaşması’nda sonra Napoleon’a karşı Üçüncü Koalisyon (1803-1806) oluşturuldu. 1806 yılında Fransa’nın zaferinden sonra imzalanan Pressburg Antlaşması ile koalisyon dağıldı. 1806-1807 yıllarında ortaya çıkan Dördüncü Koalisyon’da da Napoleon galip taraftı. Schönbrunn Antlaşması (1809) ile kurulan Beşinci Koalisyon da Napoleon’u mağlup edemedi. Nihayet Altıncı Koalisyon (1812-1814) ile müttefikler, Napoleon’u yenerek Elbe adasına sürgün ettiler. Ancak sürgünden kaçmayı başaran Napoleon ile müttefikler bir defa daha karşılaşmak zorunda kaldılar. 1815 yılında kurulan Yedinci Koalisyon, müttefiklerin kesin zaferi ile sonuçlandı ve Napoleon, Atlas Okyanusu’ndaki St. Helena adasına sürgün edildi. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Askeri yapılanma başta yeniçeriler olmak üzere bir çok kişiyi isyana sevketmiştir. İsyanlar sonucu yeniliklere ara verilmiş devlet zayıflatılmıştır. Temel sebep Nizam-I Cedid'in kurulmasıdır. Doğru cevap A şıkkdır.

Yanıt Açıklaması: 11 Temmuz 1789’da Osmanlı-İsveç İttifak Sözleşmesi imzalandı. Dört maddeden ibaret sözleşmeye göre: Osmanlı Devleti, İsveç’in savaşa devam etmesi için senede ikişer bin olmak üzere, toplam 20 bin kese mâlî yardımda bulunacak, iki taraf Rusya ile ayrı barış yapmayacak, Rusya’nın eline geçmiş olan Osmanlı ve İsveç topraklarının geri alınması için iki ülke birbirlerine yardımcı olacaktı.

Yanıt Açıklaması: Yaş Antlaşmasıyla 1787 yılında Ruslar ile başlayan savaş resmen sona erdi. Osmanlı ordusu 1792 Nisanında İstanbul’a döndü. Osmanlı Devleti, savaşa başlarken en öncelikli hedefi Kırım’ı geri almaktı. Fakat Kırım’ı geri alamadığı gibi, az da olsa toprak kaybına uğradı. Ruslar daha güneye inerek Balkanlarda daha rahat hareket etme imkânı yakaladı. Üstelik Ruslar yanında savaşa katılan gayrimüslimler için af çıkartılması, bu halkların gözünde Rusların koruyuculuk imajını pekiştirdi.

Yanıt Açıklaması: Patrona Halil İsyanı Lale Devrini bitiren isyandır, 1730 yılında gerçekleşmiştir. Diğer isyanlar ise III. Selim dönemine aittir.

Yanıt Açıklaması: Nizâm-ı Cedîd taraftarı olmakla suçlanan yetkililer, hem İstanbul’dan hem de Rumeli’deki ordudan kaçarak bu şartlar altında Alemdar Mustafa Paşa’ya sığındılar. Osmanlı tarihinde Alemdar Mustafa Paşa’ya sığınan III. Selim ve Nizâm-ı Cedîd taraftarları Rusçuk Yârânı olarak anılacaktı.