Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Sultanlar tarafından kurulan vakıfların nâzır ve mütevellî ismiyle bilinen iki üst yönetici bulunurdu. Ancak, vakfın fiilî idâresi mütevellî tarafından yürütülür, nâzır ise mütevellînin de üzerinde yer alarak, bir tür üst kontrol vazîfesi görürdü. Kâtip, câbî (tahsildar), mu’temed gibi vakfın büyüklüğüne göre sayıları değişen hizmetliler, vakfın idârî ve mâlî işlerinin yürütülmesinde mütevellîye yardımcı olurlardı. Vakıfların idâresi konusunda mütevellî, yüzyıllar boyunca ismi ve rolü değişmeyen tek yönetici olmuştur. Bu umûmî yapı, 1826’da Evkâf Nezâreti’nin kurulmasına kadar devam etmiştir. Nâzırlık ise, fonksiyonu aynı kalmakla birlikte farklı dönemlerde farklı isimlerle anılmış; bu makama getirilen kişilerin vazîfeleri de farklılık göstermiştir

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: A,B,C ve E şıklarında verilen ifadeler vakfeden kişide bulunması gereken şartlardır ve kişide bu şartlar bulunmadıkça kişinin yaptığı vakıf geçerli sayılmaz. Ancak D şıkkındaki ifade bu şartlardan biri değildir. Kişinin evli olması ve ailesinin geçimini sağlayacak düzeyde varlıklı olması gibi bir şart söz konusu değildir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Divân-ı Hümâyun Osmanlı devletinin klasik döneminde XV. yüzyıldan XVII. yüzyıl ortalarına kadar en önemli yürütme ve danışma organıdır.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler Osmanlı'da ortaya çıkan dönüşümün ekonomik nedenleri arasında yer almaktadır

Yanıt Açıklaması: Mali sistem açısından önemli bir değişim de 1768-74 Osmanlı-Rus savaşının yol açtığı masrafların baskısıyla mukataaların ömür boyu satılmaları yerine yıllık kârlarının esham (hisse senedi) çıkarılarak satılmasıdır. İlk kez 1775’de kârı yüksek görünen İstanbul Tütün Gümrüğünde denenen sistem, geliri başlangıçtaki tahminin altına düşen mukataalarda ödeme güçlüklerinin ortaya çıkması yüzünden beklenen sonucu vermeyecektir.

Yanıt Açıklaması: Atamalarda beylerbeyleri ve sancakbeylerinin önerilerinin değerlendirilmesi

Yanıt Açıklaması: Aynıyla intifâ olunan vakıflar; câmi, mescid, medrese, mektep, daru’şşifâ (hastahâne), imârethâne (aş-evi), tekke, zâviye, misâfirhâne, kütüphâne, köprü, çeşme, sebil gibi yapılardan oluşan kuruluşlardır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Muhtemelen II. Osman’a (1618­22) sunulmuş olan Kita^b­ı Müsteta^b’a göre devletin temel dayanakları olan iki ocağın (kul ta^ifesi ve timarlıların) bozulması, sa­vaşları kaybetmenin temel sebebidir. Bu ocaklar artık ağalarına, ka^tiplerine ve sa^ir görevlilerine yemeklik olmaktan başka bir işe yaramamaktadırlar. Doğru cevap B‘dir.

Yanıt Açıklaması: O¨zellikle II. Osman, IV. Murad, IV. Mehmed gibi padişahlar fetih siyasetine büyük önem verdiler. Sultan İbrahim döneminde Girit’in fethi girişimi de bunun örneklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sultanlarından ilk defa vakıf kuran Orhan Bey (öl. 1362) olmuştur. Kendisinin ikinci Osmanlı hükümdârı olması dolayısıyla, kurmuş olduğu vakıflar son derece önemlidir. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde vakıf kurma geleneği, devlet henüz bir beylik durumunda iken başlamıştı. Beyliğin sınırlarının genişleyip bir devlet hâline dönüşmesi sürecinde, imkânların da genişlemesiyle, Osmanlı topraklarına katılan şehirlerde peşpeşe vakıf müesseseler kurulmaya başlandı. Osmanlı sultanlarından ilk defa vakıf kuran Orhan Bey  olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tekâlif-i flakka, Taşra yöneticilerinin gittikleri yerlerde halktan aldıkları nal-baha, yem-baha, zahirebaha, devir-baha vb. adlarla topladıkları, adâletnâmelerde bid’at olarak nitelenen olağan dışı vergilerin genel adıdır.

Yanıt Açıklaması: Divan’da hukuk ve adlî meselelere baktıkları gibi çeşitli ilmî konularda da görüşlerine başvurulurdu. Bu sebeple ulemâ sınıfının şeyhülislâmdan sonra en önemli iki şahsiyeti Anadolu ve Rumeli kadıaskerleriydi.

Yanıt Açıklaması: Daha sonra III. Selim devrinde yap›lan reformlar dolayısıyla İrad-ı Cedit Hazinesi, Zahire Hazinesi, Tesane-i Âmire hazinesi gibi hazineler oluşturuldu. II. Mahmud döneminde Mansure hazinesi bunlara eklenecek Tanzimat’la birlikte tekrar tek hazineye, Maliye Hazinesine dönülecektir.

Yanıt Açıklaması: Usulü’l­hikem fi^ Nizami’l­a^lem yazarı Hasan Ka^fi^’ye (ölümü 1616) göre ise mevcut bozuklukların başlıca sebepleri şunlardır:

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmed döneminde tahta geçen hanedan mensubunun diğer kardeşlerini veya varsa amca ve amca çocuklarını katlettirilmesi yani “kardeş katli” uygulaması başlamıştır. Buna göre doğru cevap C (Fatih Sultan Mehmed) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sipahilerin timarları içerisindeki defterde yazılı olan veya olmayan çeşitli gelirleri tam bir muhtariyetle tasarruf edebilmesi söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Beylerbeyi veya diğer adıyla melikü’l-ümerâ Anadolu Selçuklularında ordunun başkomutanı demekti. O, hükûmet merkezinde veya merkeze yakın olan kendi iktâ bölgesinde oturur ve savaş çıktığında cepheye giderdi.

Yanıt Açıklaması: Mütevelli: Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan zat. Mütevelli için gerekli vasıfları haiz olan herhangi bir şahıs mütevelli olabilir. Ancak bir vakfın mütevellisine o vakfın nezareti tevcih olunmaz.