Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: İcraat ve tahsilât işlerinde defterdârın maiyetinde icra memuru olarak beş kişi vardı. Bunlardan biri başbâkıkulu denilen devlet varidatının birinci tahsil memuruydu.

Yanıt Açıklaması: Ribat sıınırları düşman saldırısından korumak amacıyla teşkilatlanmış olan askerler için hudut boylarında inşa edilen kışla ve tekkeler; müstahkem yapılardır.

Yanıt Açıklaması: Evkâf Nezâreti’nin birimlerinden olan Kîsedârlık, vakıf­larla ilgili bütün yazışmaları (i’lâm, takrîr ve inhâları) yürütmekten sorumluydu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki bütün padişahlar çocuk denecek yaşta tahta geçmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: C¸ift-ha^ne sisteminde, aile emeği, bir çift öküz ve ikisinin birlikte işlediği arazi yani bir üretim ünitesi ve dolayısıyla bir ma^li^ ünite söz konusudur. Vergilendirilen de bu birimdir. Kısacası çift resmi kombine bir vergidir. Halil İnalcık, geç Roma İmparatorluğu’ndaki colon, Galya’daki mansus, Bizans’taki zevgarion ile Osmanlı çift ha^nesinin aynı şey olduğunu, köylü aile emeğine ve çift-öküz-saban teknolojisine dayanan küçük köylü işletmesini ifade ettiğini belirtmektedir. Ona göre çift-ha^ne sistemine Osmanlı üretim tarzı denilebilir. C¸ift-ha^ne sistemini Osmanlılar, Selçuklulardan iktibas etmiştir. Bu sistemde esas olan, toprağın bir ailenin işleyebileceği büyüklükte parçalara bölünerek aile çapında işletmecilik yapmaktır. Yine İnalcık’a göre, Osmanlı imparatorluğunun değişime ve gelişmeye, yani ekonomik sistemlerin ortaya çıkışına direnmesinde, durgun bir sosyo-ekonomik yapıya bağlı olmasında başlıca sorumlu da mi^ri^ arazi rejimi ve çift-ha^ne sistemidir.

Yanıt Açıklaması: XVI. YÜZYIL SONLARINDAN XVIII. YÜZYIL BAŞLARINA ISLAHAT ÖNERİLERİ XVII. yüzyılda ana hatlarıyla gelenekçi bir söyleme sahip ıslahatçılar arasında Kâtip Çelebi’nin ayrı ve önemli bir mevki işgal ettiği bilinen bir husustur. Genel olarak eski Doğu-İslam telâkkilerini benimsemekle beraber Kâtip Çelebi’de İbn Haldun’dan gelen farklı bir taraf da bulunmaktadır. Düsturü’l-amel adlı eserinde, toplum görüşünü ortaya koyduktan sonra, Celâlîlerin çıkışıyla birlikte vergi veren köylü halkın yoksullaşması meselesini ele alan yazar, tarımdaki çöküntüyü vergilerin fazlaca arttırılmasına bağlar.

Yanıt Açıklaması: Paşakapısı Sadrazamlara verilen konakların selamlık kısma verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Sahiplerinin ölümü veya başka bir nedenle boş (mahlul) kalan timarlarla ilgili kağıtların beylerbeylerinin yanında bulunan bekleme dosyası niteliğinde saklandığı sepete "Ekâbir sepeti veya sepet timar" adı verilir.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Bir vakfın resmiyet kazanmasının yollarından biri tescil su^retidir. Bu yol, yapılan vakfın resmi^ kayıtlara geçirilmesi demektir. Bunun için vakıf kurucu, kadıya (ha^kime, mahkemeye) başvurarak, vakıf kurmak istediğini ve bu isteğin resmi^ kayıtlara geçirilmesini talep eder. Bunun üzerine kadı, kişinin vakıf kurmak için gerekli şartları taşıyıp taşımadığını inceler ve sonunda “vakıf kurucu” ve “vakfedile­ cek mülk” açısından kısaca sıralanan şartların mevcut olduğu kanaatine varılırsa, gösterilen şa^hidlerin (şuhu^du’l­ha^l) huzu^runda, onların da karara katılmalarını sağlanmak su^retiyle, kişinin vakıf kurma talebi karara bağlanır ve durum kayıt altına alınır. Böylece vakıf tescil edilmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Veysi^’nin Ha^bna^me’sinin ana fikri şudur: Dünyada bo­zuklukların ve fesadın varlığı yeni bir şey değildir. İnsanın ve toplum hayatının or­taya çıkışından beri insanlar arasında ihtila^f­lar, çatışmalar ve kavgalar süregelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devletinde XV. yüzyılın ortalarından XVI. yüzyılın sonlarına kadar olan devre "Klasik Devir" adı verilir.

Yanıt Açıklaması: İda^resi altındaki vakıf­ların niteliği dolayısıyla önem kazanan Haremeyn Neza^reti, dört da^ireden oluşmaktaydı: Evka^f-ı Haremeyn Müfettişliği: Haremeyn Neza^reti’nin kuruluşuyla birlikte ortaya çıkmış bir da^ire idi. Vakıf­larla ilgilenen diğer müfettişliklerden ayrı çalışan ve neza^retin ida^resi altında bulunan vakıf­ların hukuki^ işleriyle uğraşırdı. Bütün vakıf­ların hukuki^ problemlerini ve işleyiş tarzlarını da tef­tiş ederdi. Evka^f-­ı Haremeyn Muha^sebeciliği: Asıl vazi^fesi, vakıf­ların muha^sebe işlerini tef­tiş ve kontrol etmekti. Bununla birlikte da^ru’s-saa^de ağalarının kontrolündeki bütün vakıf­ların vakfiye ve kuruluş gayelerini de tescil eder; bunların vakıf kurucuları tarafından belirlenen şartlara göre ida^resini sağlar, muha^sebe kayıtlarını tutardı. Evka^f­-ı Haremeyn Muka^taacılığı: Haremeyn vakıf­larından olup yıllık maktu^ bir gelir karşılığı kiralanan vakıf ara^zi ve bina^larının kayıtları bu da^ire tarafından tutulurdu. Da^ru’s­saa^de Yazıcılığı:Da^ru’s-saa^de ağaları tarafından ida^re olunan vakıfların bütün yazışmaları bu da^ire tarafından gerçekleştirilirdi.

Yanıt Açıklaması: Fiyatların yükselmesini devletin paranın istikrarsızlığı karşısında akçe içindeki gümüş miktarının azaltması, yani züyuf akçenin ortaya çıkışı izlemiş; bu ise sahte paraların yaygınlaşmasına ve sonuçta devalüasyona neden olmuştur. Askere düşük ayarlı parayla maaş ödenmesi ise askerle alışveriş yaptığı esnafın karşı karşıya gelmesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru sıralama şu şekildedir; a) Hudut boyları: Uç beyleri, 1299-1402 b) Merkezî yarı-feodal dönem, 1421-1596 c) Taşrada Özerklik ve Ayanlar, 1603-1789 d) Ulus Devlet Olma Dönemi: Modern Bürokrasi ve Aydınlar, 1808-1918.

Yanıt Açıklaması: Sancak kanunnameleri. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Evka^f Neza^reti’nin birimlerinden olan Ki^seda^rlık, vakıf­larla ilgili bütün yazışmaları (i’la^m, takri^r ve inha^ları) yürütmekten sorumluydu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Vakıf literatüründe, menkul veya gayr-i menkul mallardan elde edilen gelirlere Akarât denilmiştir. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Humbaracı Ocağının ismi, demir ve tunçtan dökülmüş el-bombası demek olan humbara kelimesinden gelir. Teknik bir askerî sınıfı oluşturan ocak mensupları, dünyânın ilk havan topu sınıfı olarak da bilinir. Humbaracı veya Kumbaracı Ocağı’nın XVI. yüzyılda Mustafa adlı bir topçu bölükbaşısının ilk defa bir humbara dökümhânesi kurmasıyla ortaya çıktığı belirtilir. Bununla birlikte, daha önce de aynı işi gören ve genellikle kalelerde bulunan timarlı humbaracılar vardı. Bunlar Topçu ve Cebeci Ocağı’na bağlı idiler. Ocak mensupları, hem humbara dökmekte, hem de bunları savaşlar sırasında kullanmakta idiler.